Şəxsi həyatı və təhsili
Əli Əsədov 1956-cı il noyabrın 30-da Bakı şəhərində anadan olmuşdur. O, sovet dövründə formalaşan təhsilli və intellektual ailədə böyümüşdür. 1974-cü ildə orta təhsilini başa vurduqdan sonra ali təhsil almaq üçün Moskva Dövlət Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsinə daxil olmuş və 1978-ci ildə oranı müvəffəqiyyətlə bitirmişdir.
Daha sonra, 1980-ci illərdə iqtisadi elmlər üzrə elmi fəaliyyətə başlamış və aspirantura təhsilini davam etdirmişdir. 1980–1989-cu illər ərzində elmi-pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuş, iqtisadi nəzəriyyə üzrə mütəxəssis kimi tanınmağa başlamışdır.
Əmək fəaliyyəti və dövlət qulluğuna keçid
Əsədovun dövlət qulluğuna keçidi 1990-cı illərin əvvəllərinə təsadüf edir. O, 1995-ci ildən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin iqtisadi məsələlər üzrə müşaviri kimi fəaliyyətə başlamışdır. Bu dövr həm də Azərbaycanın müstəqilliyini yenicə bərpa etdiyi və iqtisadiyyatın liberallaşdığı, bazar münasibətlərinə keçid dövrü idi.
Əli Əsədov bu çətin mərhələdə ölkənin iqtisadi idarəçiliyində mühüm rol oynamış, iqtisadi islahatların layihələndirilməsi və həyata keçirilməsi sahəsində Prezident Administrasiyasının əsas fiqurlarından birinə çevrilmişdir.
Siyasi fəaliyyət və yüksəliş dövrü
2005-ci ildən başlayaraq Əli Əsədov Prezident İlham Əliyevin iqtisadi məsələlər üzrə köməkçisi vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Bu vəzifədə o, birbaşa Prezidentə tabe olmaqla, iqtisadi strategiyanın işlənib hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir.
O, eyni zamanda neft gəlirlərinin idarə olunması, qeyri-neft sektorunun inkişafı, investisiya layihələrinin tənzimlənməsi və büdcə planlaması üzrə bir çox mühüm sənədlərin hazırlanmasında iştirak etmişdir. Əsədovun peşəkarlığı onun iqtisadiyyat sahəsində təcrübəsinə, eyni zamanda strateji baxışına əsaslanırdı.
Baş Nazir vəzifəsinə təyinat
Əli Əsədov 8 oktyabr 2019-cu il tarixində Azərbaycan Respublikasının Baş Naziri təyin olunmuşdur. Bu təyinat Prezident İlham Əliyevin təqdimatı əsasında Milli Məclisdə təsdiq edilmişdi. O, bu vəzifəyə təyin olunarkən ölkədə siyasi və iqtisadi sabitlik mövcud idi, lakin dünya üzrə dəyişən qlobal iqtisadi şərtlər və pandemiya təhlükəsi kimi problemlər yaxın gələcəkdə ciddi çağırışlar yaradacaqdı.
Baş Nazir kimi fəaliyyəti
Əli Əsədovun Baş Nazir kimi fəaliyyəti bir neçə mühüm mərhələni əhatə edir:
1. Pandemiya ilə mübarizə dövrü
COVID-19 pandemiyası 2020-ci ildə Azərbaycana da təsir etmiş və Əli Əsədovun rəhbərliyi ilə Nazirlər Kabineti genişmiqyaslı tədbirlər planı hazırlamışdır. Onun rəhbərliyi altında Operativ Qərargah yaradılmış və həm səhiyyə, həm də sosial-iqtisadi sahələrdə mühüm addımlar atılmışdır. Hökumət karantin rejimlərini tənzimləmiş, vaksinasiya prosesini təşkil etmiş və sahibkarlıq subyektlərinə dəstək proqramları həyata keçirmişdir.
2. Qarabağ müharibəsi və postmüharibə dövrü
2020-ci ilin payızında baş verən Vətən Müharibəsi (II Qarabağ müharibəsi) dövründə hökumət strukturunun koordinasiyası, hərbi və humanitar dəstəyin təşkili Əli Əsədovun rəhbərlik etdiyi Nazirlər Kabinetinin əsas fəaliyyət istiqamətlərindən olmuşdur.
Postmüharibə dövründə azad olunmuş ərazilərin bərpası, yenidənqurma işləri və iqtisadi canlanma planlarının hazırlanması da onun fəaliyyət dairəsinə daxil olmuşdur. Zəngilan, Füzuli, Şuşa və digər ərazilərdə quruculuq layihələrinin icrasında Baş Nazir birbaşa nəzarət funksiyasını icra edir.
3. İqtisadi islahatlar və dövlət idarəçiliyində rəqəmsallaşma
Əli Əsədov rəqəmsal hökumətin inkişafı istiqamətində atılan addımları dəstəkləmiş, e-hökumət sisteminin təkmilləşdirilməsini və vətəndaşlara xidmətlərin elektronlaşdırılmasını prioritetlər sırasında saxlamışdır. Dövlət xidmətlərinin daha şəffaf və əlçatan olması üçün ASAN xidmət və digər platformaların genişləndirilməsi onun dövründə davam etmişdir.
Şəxsi keyfiyyətləri və ictimai nüfuzu
Əli Əsədovun idarəçilik üslubu ciddi, sistemli və məsuliyyətli yanaşması ilə fərqlənir. O, mətbuata nadir hallarda çıxsa da, Azərbaycan cəmiyyətində yüksək intellektual səviyyəli, səbirli və düşünülmüş qərarlar verən dövlət adamı kimi tanınır.
Onun fəaliyyəti ictimaiyyətdə əsasən təqdir olunur və bir çoxları onu “səssiz lider” kimi qiymətləndirir. İctimaiyyətə çox çıxmasa da, hökumət daxilində nüfuzlu sima kimi tanınır və Prezidentə sadiqliyi ilə seçilir.
Beynəlxalq əlaqələr və diplomatik görüşlər
Əli Əsədov həm də Azərbaycan hökumətinin beynəlxalq əlaqələrinin genişləndirilməsində mühüm rol oynayır. O, Türkiyə, Rusiya, Gürcüstan, İran, Avropa İttifaqı və digər ölkələrin nümayəndələri ilə yüksək səviyyəli görüşlər keçirmiş, ikitərəfli iqtisadi əməkdaşlıqların inkişafına töhfə vermişdir.
Azərbaycanın beynəlxalq iqtisadi layihələrdə — xüsusilə enerji, nəqliyyat və ticarət sahəsindəki əməkdaşlıqlarında onun koordinasiyaedici rolu danılmazdır.
Əli Əsədovun Baş Nazir kimi fəaliyyətinə strateji yanaşması
Əli Əsədovun Baş Nazir olaraq fəaliyyəti yalnız gündəlik idarəetmə və inzibati proseslərlə məhdudlaşmır. Onun rəhbərliyi altında Azərbaycanın hökumət strukturu daha çevik, strateji və məqsədyönlü bir sistemə çevrilib. Əsədov idarəetmədə planlı yanaşmaya üstünlük verir – istər iqtisadi islahatlar sahəsində, istərsə də sosial siyasət məsələlərində onun baxışı uzunmüddətli perspektivlərə əsaslanır. Xüsusilə pandemiya dövründə və postmüharibə mərhələsində dövlətin dayanıqlılığını qoruyub saxlamaq və yeni inkişaf vektorları təyin etmək onun idarəçilik modelinin əsas göstəricilərindəndir.
Əli Əsədov şəffaf büdcə siyasəti, qeyri-neft sektorunun inkişafı və texnoloji modernləşmə istiqamətində də real addımlar atmışdır. Həmçinin, azad edilmiş Qarabağ ərazilərinin bərpasında və strateji iqtisadi zonaların formalaşdırılmasında onun rolu diqqətəlayiqdir. Bu səbəbdən də onun Baş Nazir kimi fəaliyyəti təkcə idarəçilik deyil, həm də gələcəyin qurulması ilə bağlıdır.
Mükafatlar və təltiflər
Əli Əsədov dövlət idarəçiliyi sahəsindəki xidmətlərinə görə bir neçə dəfə mükafatlandırılmışdır. 2020-ci ildə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilmişdir. Bu mükafat onun dövlət xidmətinə və ölkənin inkişafına verdiyi töhfəyə görə verilmişdir.
Əli Əsədov Azərbaycanın müasir tarixində mühüm rola malik dövlət xadimlərindən biridir. Onun iqtisadi sahədəki biliyi, idarəetmə təcrübəsi və dövlətçilik prinsiplərinə sadiqliyi onu etibarlı lider kimi təqdim edir. Baş Nazir olaraq fəaliyyəti Azərbaycanın sosial-iqtisadi sabitliyinin qorunmasında, pandemiya və müharibə kimi çağırışlara cavab verilməsində həlledici olmuşdur.
Əli Əsədovun fəaliyyəti onu göstərir ki, ölkənin idarəçiliyi sabit əllərdədir və dövlət siyasəti düşünülmüş strategiya əsasında həyata keçirilir. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycan gələcəyə inamla addımlayır.
Əli Əsədovun siyasi və inzibati fəaliyyəti Azərbaycanın müasir inkişaf tarixində mühüm mərhələləri əhatə edən bir idarəçilik zirvəsidir. Onun Baş Nazir kimi fəaliyyəti təkcə ölkədaxili idarəetmə ilə deyil, həm də regional və beynəlxalq miqyasda Azərbaycanın mövqelərinin möhkəmləndirilməsi ilə yadda qalır. Sakit, lakin ardıcıl addımlarla irəliləyən Əli Əsədov, müasir idarəçilikdə səmərəlilik və strateji yanaşmanı birləşdirə bilən nadir dövlət adamlarındandır.
Əsədovun rəhbərliyi ilə həyata keçirilən sosial-iqtisadi islahatlar, rəqəmsallaşma təşəbbüsləri və müharibədən sonrakı bərpa proqramları Azərbaycanın dayanıqlı inkişaf modelinin qurulmasına real töhfələr vermişdir. O, həm də idarəetmədə etik prinsiplərə, dövlət maraqlarına və vətəndaş rifahına əsaslanan bir yanaşma nümayiş etdirir.
