Müasir dövrdə dövlətin funksiyalarından biri də əmlak münasibətlərini tənzimləmək, dövlət mülkiyyətini idarə etmək və vətəndaşların mülkiyyət hüquqlarını qorumaqdır. Bu funksiyaların həyata keçirilməsi üçün Azərbaycanda mühüm struktur qurumlardan biri olan Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi (ƏMDK) formalaşdırılmışdır.ƏMDK dövlət əmlakının idarə olunmasından tutmuş, torpaq münasibətlərinin tənzimlənməsi, özəlləşdirmə, daşınmaz əmlakın qeydiyyatı, ünvan reyestrinin aparılması kimi çoxşaxəli və strateji əhəmiyyətli fəaliyyət istiqamətlərinə malikdir.
Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi nədir?
Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi – Azərbaycan Respublikasının icra hakimiyyəti orqanıdır və dövlət mülkiyyətinin idarə olunması, torpaq idarəçiliyi, daşınmaz əmlakın qeydiyyatı və bu sahədə dövlət siyasətinin formalaşdırılması ilə məşğuldur.
ƏMDK 2009-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə yaradılmış və mərkəzləşdirilmiş şəkildə əmlak siyasətini həyata keçirən əsas orqana çevrilmişdir. Hal-hazırda bu funksiyalar İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində olan Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti vasitəsilə icra olunur.
Əsas funksiyaları və fəaliyyət sahələri
Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi (və ya onun tabeçiliyindəki xidmət) aşağıdakı sahələr üzrə fəaliyyət göstərir:
✅ 1. Dövlət əmlakının idarə edilməsi
- Dövlətə məxsus binaların, müəssisələrin və sahələrin qeydiyyatı və icarəyə verilməsi
- Mülkiyyətin qorunması və səmərəli istifadəsinə nəzarət
- Dövlət mülkiyyətində olan daşınmaz əmlakın hüquqi statusunun müəyyənləşdirilməsi
✅ 2. Özəlləşdirmə prosesi
- Dövlət əmlakının satışı və investorların cəlb edilməsi
- Kiçik və orta müəssisələrin özəlləşdirilməsi
- Açıq hərracların təşkili və nəticələrinin ictimailəşdirilməsi
✅ 3. Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri
- Daşınmaz əmlakın ilkin və sonrakı qeydiyyatı
- Texniki pasportların hazırlanması
- Mülkiyyət hüquqlarının rəsmiləşdirilməsi və qeydiyyatı
✅ 4. Torpaq idarəçiliyi və kadastr
- Torpaq balansının aparılması
- Torpaqlardan istifadə və mülkiyyət hüquqlarının qeydiyyatı
- Torpaq xəritələrinin və planlarının hazırlanması
✅ 5. Ünvan reyestr sisteminin idarə olunması
- Yaşayış və qeyri-yaşayış obyektlərinin ünvanlaşdırılması
- Ünvan kodlaşdırma sisteminin tətbiqi
- Vahid Ünvan Reyestrinin elektronlaşdırılması
Əmlakla bağlı xidmətlər – vətəndaş nə əldə edir?
ƏMDK vətəndaşlara və sahibkarlara aşağıdakı sahələrdə xidmət göstərir:
- Elektron hökumət portalı vasitəsilə daşınmaz əmlakın elektron qeydiyyatı
- Onlayn hərrac sistemində iştirak imkanı
- Ünvan məlumatlarının yoxlanması və düzəliş edilməsi
- Torpaq sahələrinin təyinatının dəqiqləşdirilməsi
- Daşınmaz əmlak haqqında çıxarış (kupça) verilməsi
- Hüquqi və texniki sənədlərin rəsmiləşdirilməsi
Rəqəmsallaşma və şəffaflıq
Son illərdə Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi öz fəaliyyətini elektron xidmətlər üzərindən genişləndirmiş, vətəndaşlara “bir pəncərə” prinsipi ilə xidmət göstərməyə başlamışdır. Bu, həm vətəndaş məmnuniyyətini artırmış, həm də rüşvətxorluq və süründürməçilik hallarının qarşısını almışdır.
Əsas rəqəmsal təşəbbüslərə aşağıdakılar daxildir:
- emdk.gov.az rəsmi internet portalı
- Elektron Hərraclar Sistemi
- Elektron Çıxarış Platforması
- Elektron Ünvan Sistemi
- Daşınmaz əmlakın onlayn axtarışı və təyinat dəqiqləşdirilməsi xidmətləri
Əmlak islahatlarının nəticələri
Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin fəaliyyəti nəticəsində:
- Yüz minlərlə vətəndaşın mülkiyyət hüquqları rəsmiləşdirilib
- Özəlləşdirmə vasitəsilə dövlət əmlakı iqtisadi dövriyyəyə daxil edilib
- Torpaq və daşınmaz əmlak bazarının şəffaflığı artıb
- İnvestorlar üçün əmlak münasibətləri üzrə hüquqi baza təkmilləşdirilib
- Sahibkarlıq subyektləri üçün mülkiyyət təminatı sadələşdirilib
Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi Azərbaycanın iqtisadi və hüquqi sistemində mühüm rol oynayan bir qurumdur. Dövlət mülkiyyətinin idarə olunması, özəlləşdirmə, vətəndaş mülkiyyət hüquqlarının qorunması və rəqəmsallaşma istiqamətində görülən işlər, bu qurumu daha da strateji mövqeyə gətirmişdir.ƏMDK-nin fəaliyyəti nəticəsində vəqf edilmiş, sabit və hüquqi əsaslı mülkiyyət bazarı formalaşır, bu da həm dövlətin, həm də vətəndaşın maraqlarını təmin edir.
Ən çox verilən suallar və cavablar (FAQ)
1. Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinə necə müraciət edə bilərəm?
ƏMDK-yə rəsmi müraciət üçün:
- Yerli ərazi idarələrinə
- ASAN xidmət mərkəzlərinə
- emdk.gov.az saytı üzərindən elektron formada
- DİM və “my.gov.az” portalı vasitəsilə onlayn müraciət göndərə bilərsiniz.
2. Daşınmaz əmlakın qeydiyyatı üçün hansı sənədlər tələb olunur?
- Şəxsiyyət vəsiqəsi
- Əmlakın mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənədlər (kupça, texniki pasport)
- Torpaq planı və ya kadastr çıxarışı (əgər varsa)
- Əgər miras və ya hədiyyə əsasında keçibsə, notarial sənəd
3. Özəlləşdirmə prosesində necə iştirak edə bilərəm?
- emdk.gov.az saytına daxil olun
- Elektron hərrac bölməsində qeydiyyatdan keçin
- Açıq satışda olan əmlakları izləyin
- Hərrac günü onlayn və ya fiziki iştirak etməklə satınalma həyata keçirin
4. Çıxarış (kupça) almaq üçün nə qədər vaxt tələb olunur?
Sənədlər tam və düzgün təqdim olunduqda çıxarış 3–10 iş günü ərzində hazırlanır.
5. Ünvan dəyişiklikləri necə rəsmiləşdirilir?
Yeni tikili və ya dəyişiklik hallarında Ünvan Reyestri Xidmətinə elektron və ya yazılı müraciət təqdim olunur. Müraciət əsasında ünvan kodu və rəsmi qeydiyyat ünvanı yenilənir.
6. Elektron çıxarış nədir və necə əldə olunur?
Elektron çıxarış – əmlakın hüquqi qeydiyyatını təsdiq edən rəqəmsal sənəddir. emdk.gov.az portalı üzərindən sifariş edilə və ASAN Login ilə yüklənə bilər.
7. Komitə torpaqların bölüşdürülməsi ilə məşğuldurmu?
ƏMDK torpaq bölgüsü və təyinatının dəyişdirilməsi ilə məşğul olur, lakin torpağın şəxslər arasında bölüşdürülməsi yerli icra hakimiyyətlərinin və notariusların səlahiyyətindədir.
8. Hərracda əmlak alındıqdan sonra hansı mərhələlər var?
- Ödənişin təsdiqi
- Müqavilənin notarial təsdiqi
- Əmlakın qeydiyyatı üçün ƏMDK-ya müraciət
- Rəsmi çıxarışın verilməsi
9. Dövlət torpağını icarəyə götürmək mümkündürmü?
Bəli. ƏMDK vasitəsilə dövlətə məxsus torpaq sahələri müəyyən müddətə icarəyə və ya istifadəyə verilir. Müraciət onlayn və ya yazılı şəkildə edilir.
10. Torpaq sənədlərimdə uyğunsuzluq var. Nə etməliyəm?
Texniki və hüquqi uyğunsuzluqlar üçün ƏMDK-nin torpaq idarəsinə müraciət etməli, torpaq planı, kadastr çıxarışı və əmlak sənədləri təqdim olunmalıdır. Uyğunsuzluq araşdırıldıqdan sonra düzəliş edilir.
11. Dövlət əmlakının icarəsi üçün necə müraciət olunur?
İstədiyiniz əmlakın icarəsi üçün rəsmi ərizə, şəxsiyyət vəsiqəsi, fəaliyyət sahəsi və istifadə məqsədini göstərən sənədlərlə ƏMDK-yə müraciət edilməlidir. Qiymətləndirmədən sonra müqavilə bağlanır.
12. Kənd təsərrüfatı torpaqlarının statusunu necə dəyişmək olar?
Torpağın təyinatını dəyişmək üçün ƏMDK-nin rayon idarəsinə müraciət olunur. Təyinat dəyişikliyi üçün müvafiq əsaslandırıcı sənədlər tələb olunur və bu proses müvafiq icazə və təsdiq əsasında həyata keçirilir.
13. Elektron hərrac sistemi necə işləyir?
- emdk.gov.az saytında “Elektron hərrac” bölməsinə daxil olun
- Şəxsiyyət vəsiqənizlə qeydiyyatdan keçin
- Maraqlı əmlak seçin
- Hərrac günü onlayn iştirak edin və nəticəyə əsasən sənədləşmə başlayır
14. Dövlət əmlakının dəyəri necə müəyyən olunur?
Əmlakın bazar qiyməti qiymətləndirici mütəxəssislər tərəfindən hazırlanmış hesabatlar və ekspertiza aktları əsasında müəyyən edilir.
