Azərbaycan ədəbiyyatı qadın imzası ilə yüksələn bir çox nadir şəxsiyyətlər yetişdirib. Onlardan biri də təkcə yazıçı və alim kimi deyil, həm də əxlaqı, mövqeyi və qətiyyəti ilə nümunə olmuş Əzizə Cəfərzadədir. O, XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında qadın düşüncəsini, milli kimliyi və tarix duyğusunu poeziya və nəsr dili ilə birləşdirərək oxucuya təqdim edən görkəmli ziyalıdır.
1. HƏYATI VƏ TƏHSİLİ
Əzizə Cəfərzadə 29 dekabr 1921-ci ildə Bakı şəhərində dünyaya gəlib. Uşaqlıq və gənclik illəri Azərbaycanın çətin, amma mənəviyyat dolu dövrlərinə təsadüf edib. Onun tərbiyəsində ailəsinin milli-mənəvi dəyərlərə bağlılığı mühüm rol oynayıb.
Təhsil yolu:
- Orta məktəbi Bakı şəhərində başa vurdu
- 1942-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini bitirib
- 1950-ci illərdə elmi fəaliyyətə başlayaraq filologiya elmləri namizədi, sonralar isə doktoru olub
2. ƏDƏBİ YARADICILIĞA GƏLİŞİ
Əzizə Cəfərzadə ədəbi fəaliyyətə publisistik yazılarla başlayıb. Daha sonra hekayə, povest, roman və ədəbi tədqiqatlarla ədəbi aləmdə tanınıb. Onun ilk nəsr nümunələri 1950-ci illərdə çap olunmağa başlayıb.
İlk çap olunan yazıları:
- “Əzablı yollarla”
- “Bakıdan yazıram”
- “O, bir ömürdür” kimi hekayələri oxucular tərəfindən maraqla qarşılanıb
3. ƏSAS ƏSƏRLƏRİ VƏ MÖVZULARI
Əzizə Cəfərzadənin ədəbi irsi milli ruh, Azərbaycan qadını, tarixi şəxsiyyətlər, azadlıq ideyası, əxlaqi dəyərlər və insan psixologiyası kimi mövzuları əhatə edir.
Seçilmiş əsərləri:
| Əsər Adı | Növü | Qısa məzmun |
|---|---|---|
| Bakı-1501 | Roman | Səfəvilərin tarixinə həsr olunmuş monumental əsər |
| Qərib bir qadın | Roman | Qadının daxili dünyası və mübarizəsi |
| Əbədi ayrılıq | Povest | İkinci Dünya müharibəsinin psixoloji izləri |
| Səttarxan | Tədqiqat-roman | İran inqilabında iştirak edən azərbaycanlının obrazı |
| Əsrə bərabər gün | Tarixi povest | Azərbaycan tarixinin dramatik dönəmləri əsasında yazılıb |
4. TƏDQİQATÇI VƏ ELMİ FƏALİYYƏT
Əzizə Cəfərzadə təkcə yazıçı deyil, həm də görkəmli filoloq-alim idi. O, xüsusilə xalq ədəbiyyatı, tarixi romanlar, klassik irs, mifologiya, dil və üslub sahəsində dəyərli tədqiqatlar aparıb.
Əsas elmi işləri:
- “Ədəbiyyat tarixindən səhifələr”
- “Qədim türk dastanlarının dili və tərbiyəvi dəyəri”
- “Milli kimlik və ədəbiyyat” məqalələr silsiləsi
5. İCTİMAİ VƏ PEDAQOJİ FƏALİYYƏT
O, uzun illər Bakı Dövlət Universitetində dərs demiş, minlərlə tələbənin yetişməsində iştirak etmişdir. Əzizə Cəfərzadə eyni zamanda Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəal üzvü, müxtəlif ədəbi jurnalların redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.
6. YAZI ÜSLUBU VƏ YARADICI XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Əzizə xanımın yazı tərzi:
- Dərin fəlsəfi məna
- Tarixi fakt və bədii təxəyyül vəhdəti
- Emosional, bədii və axıcı dil
- Qadın baxış bucağından hadisələrə yanaşma
- Klassik və müasir üslubun sintezi
7. MÜKAFATLAR VƏ TƏLTİFLƏR
Əzizə Cəfərzadə Azərbaycan mədəniyyətinə verdiyi töhfələrə görə bir çox dövlət mükafatlarına və fəxri adlara layiq görülmüşdür:
- Əməkdar elm xadimi
- “Şöhrət” ordeni
- Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı
- Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin mükafatları
8. ÖLÜMÜ VƏ MİRAS
Əzizə Cəfərzadə 2003-cü ildə vəfat edib. Onun vəfatı Azərbaycan ədəbiyyatı üçün böyük itki olsa da, irsi bu gün də yaşayır. Əsərləri müxtəlif universitetlərdə tədris olunur, müasir yazıçılar və tədqiqatçılar tərəfindən xatırlanır.
9. AZƏRBAYCAN ƏDƏBİYYATINDAKI ROLU
Əzizə Cəfərzadə Azərbaycan qadınının səsi oldu. O, tarixi keçmişimizi, milli kimliyimizi və mənəvi dünyamızıədəbiyyat vasitəsilə təqdim etməklə həm müəllim, həm yazıçı, həm də mədəniyyət səfiri rolunu oynadı.
Əzizə Cəfərzadə – həm söz adamı, həm də elm fədaisidir. Onun əsərləri oxucuya tarixini tanıtmaq, kimliyini sevdirmək və insanlıq dəyərlərini yaşatmaq üçün yazılıb. Bugünkü Azərbaycan oxucusu üçün Əzizə Cəfərzadənin irsi həm ədəbi xəzinə, həm də milli yaddaşdır.
Əzizə Cəfərzadə haqqında Ən Çox Verilən Suallar və Cavablar (FAQ)
1. Əzizə Cəfərzadə kimdir?
Cavab: Əzizə Cəfərzadə — Azərbaycan yazıçısı, filoloq-alim, professor və ədəbiyyat tarixçisidir. O, tarixi romanları və elmi tədqiqatları ilə tanınır.
2. Əzizə Cəfərzadə nə vaxt və harada anadan olub?
Cavab: O, 29 dekabr 1921-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub.
3. Əzizə Cəfərzadə hansı təhsil müəssisəsində oxuyub?
Cavab: O, Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini bitirmişdir.
4. Əzizə Cəfərzadənin məşhur əsərləri hansılardır?
Cavab: “Bakı-1501”, “Qərib bir qadın”, “Əbədi ayrılıq”, “Səttarxan”, “Əsrə bərabər gün” və digərləri.
5. Əzizə Cəfərzadənin əsərləri hansı mövzulardadır?
Cavab: Onun əsərləri milli tarix, qadın psixologiyası, azadlıq ideyası, mənəviyyat və xalq yaddaşı mövzularını əhatə edir.
6. Əzizə Cəfərzadə hansı elmi dərəcələrə malik olub?
Cavab: O, filologiya elmləri doktoru və professordur.
7. Əzizə Cəfərzadə hansı mükafatlara layiq görülüb?
Cavab: Əməkdar elm xadimi adı, “Şöhrət” ordeni və müxtəlif ədəbi-tədris mükafatları ilə təltif olunmuşdur.
8. Əzizə Cəfərzadənin ədəbi dili necə idi?
Cavab: Onun dili bədii, obrazlı, emosional və milli ruhla zəngin idi. Tarixi faktlarla bədii təxəyyülü uğurla birləşdirirdi.
9. Əzizə Cəfərzadə pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olubmu?
Cavab: Bəli. O, uzun illər Bakı Dövlət Universitetində müəllim və professor kimi fəaliyyət göstərmişdir.
10. Əzizə Cəfərzadə nə vaxt vəfat edib?
Cavab: O, 2003-cü ildə vəfat edib.
