Azərbaycan Respublikasının təhlükəsizlik sisteminin əsas sütunlarından biri olan Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX)– ölkənin milli təhlükəsizliyinin qorunmasına cavabdeh olan xüsusi xidmət orqanıdır. DTX əməkdaşlarının rəsmi geyim forması – onların hüquqi statusunu, xidmət sahəsini və vəzifə iyerarxiyasını göstərən vacib simvollardan biridir.
Bu yazıda DTX forması ilə yanaşı, qurumun yaranması, funksiyaları, işə qəbul qaydaları, boy həddi, maaş sistemi, vəzifə bölgüsü və digər əlaqəli məsələlər də ətraflı şəkildə şərh olunur.
DTX-nin Yaranması və Hüquqi Statusu
DTX 14 dekabr 2015-ci il tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə yaradılmışdır. Bu xidmətin əsası Sovet dövrünün KQB strukturlarına dayanır. Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra təhlükəsizlik xidmətləri də milli maraqlara uyğun yenidən formalaşdırılmışdır. DTX, əvvəlki Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin (MTN) bazasında yenidən təşkil olunmuşdur.
DTX-nin əsas funksiyası:
- Konstitusiya quruluşunu qorumaq
- Dövlət və milli maraqları müdafiə etmək
- Casusluq, terrorizm və sabotaj fəaliyyətlərinin qarşısını almaq
- Kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat əməliyyatları həyata keçirmək
- Hökumət və kritik infrastrukturun informasiya təhlükəsizliyini təmin etmək
DTX Forması: Rəsmi Görünüş, Status və Simvolika
DTX əməkdaşlarının forması xüsusi təyinatlı status daşıyan və rəsmi xidmət vəzifəsini icra edən şəxslər üçün dizayn olunmuşdur. Bu forma yalnız xidmətdə olan əməkdaşlara məxsusdur və onların hüquqi statusunu vizual olaraq ifadə edir.
Forma komponentləri:
- Gündəlik və xüsusi təyinatlı geyim dəstləri
- Rütbə nişanları və fərqləndirici simvollar
- Xidmət və vəzifə sahəsinə uyğun fərqli emblemlər
- Qış və yay variantları
- İctimai tədbirlər üçün rəsmi-uniforma forması
- Taktiki və əməliyyat geyimləri (xüsusi əməliyyatlar zamanı)
DTX əməkdaşları, adətən rəsmi tədbirlərdə tünd rəngli geyim formasından, əməliyyat zamanı isə kamuflyaj və taktiki formada istifadə edirlər.
Vəzifə və Rütbə Fərqlərinə Uyğun Forma Detalları
DTX əməkdaşlarının geyim forması onların xidmət sahəsindən və daşıdıqları rütbədən asılı olaraq fərqlənir. Məsələn:
- Zabit heyəti üçün qızılı kənarlı rütbə nişanları və rəsmi şapka
- Orta rütbəli əməkdaşlar üçün gümüşü naxışlı rütbə işarələri
- Əməliyyat bölmələri üçün rahat və müdafiəli taktiki forma, qolu və sinəsində xüsusi emblemlərlə təchiz olunur
- Kəşfiyyat əməkdaşları formadan istifadə etmir və mülki geyimdə fəaliyyət göstərir
DTX-yə İşə Qəbul Qaydaları
DTX-də çalışmaq istəyən şəxslər üçün yüksək təhlükəsizlik və etik standartlara cavab vermək şərtdir. İşə qəbul proseduru mərhələli və ciddi yoxlamalıdır.
Əsas tələblər:
- Azərbaycan vətəndaşı olmaq
- Yaş həddi: adətən 18-35 yaş
- Ali hüquq, beynəlxalq münasibətlər, informasiya texnologiyaları, dövlət idarəçiliyi və ya hərbi təhsil
- Minimum boy: 170 sm
- Fiziki və psixoloji sağlamlıq
- Dəqiqlik, təhlil qabiliyyəti, etik davranış və dövlətə sədaqət
İşə qəbul zamanı şəxsi təhlükəsizlik yoxlaması, müsahibə, psixoloji testlər və poliqrafik sınaq mərhələləri də tətbiq olunur.
DTX İşə Qəbul Ərizəsi və Sənədlər
İşə qəbul üçün müraciət edən namizədlər aşağıdakı sənədləri təqdim etməlidirlər:
- Ərizə forması (rəsmi veb sayt və ya DTX binasından alınır)
- Şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti
- Ali təhsil haqqında diplom
- Hərbi bilet və ya hərbi qeydiyyat sənədi
- Tibbi arayış
- Yaşayış yeri haqqında arayış
- Rəy və tövsiyə məktubları (əgər varsa)
Ərizələr rəsmi qəbul günlərində DTX-nin İnsan Resursları İdarəsinə təqdim olunur.
DTX Əməkdaşlarının Maaş Sistemi
DTX əməkdaşlarının maaşı aşağıdakı amillərdən asılıdır:
- Rütbə (leytenantdan general-mayora qədər)
- Xidmət stajı
- Strateji vəzifə icrası (kəşfiyyat, informasiya təhlükəsizliyi, əməliyyat bölməsi)
- Gecə növbəsi və ya xüsusi əməliyyat əlavələri
- Rəsmi mükafatlar və ordenlərə görə verilən əlavələr
Orta statistik hesablamalara əsasən, başlanğıc əməkdaş üçün maaş 1000–1500 AZN, zabit heyəti üçün 2000–3500 AZN, yüksək vəzifəli şəxslər üçün isə 5000 AZN və daha artıq ola bilər.
DTX Əlaqə Vasitələri
- Rəsmi veb sayt: www.dtx.gov.az
- Telefon nömrəsi: (012) 493-76-76
- E-mail: [email protected]
- Ünvan: Bakı şəhəri, Nərimanov rayonu, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev küçəsi 3
Əlavə olaraq, rəsmi sosial şəbəkə hesabları vasitəsilə məlumatlar ictimaiyyətə çatdırılır.
DTX və Cəmiyyətlə Əlaqə
DTX fəaliyyəti yüksək səviyyədə məxfilik daşısa da, cəmiyyətlə müəyyən açıq əlaqələri qoruyur. Müxtəlif tədbirlərdə iştirak, informasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı maarifləndirmə, dövlət tədbirlərinin təminatı və strateji sahələrdə vətəndaş iştirakı kimi mövzularda ictimaiyyətlə ünsiyyət saxlanılır.
Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) forması sadəcə rəsmi geyim deyil – bu forma sədaqət, nizam-intizam, dövlətçilik və peşəkarlığın simvoludur. Hər bir detal – forma rəngi, rütbə nişanı, emblemlər, şapka və xüsusi fərqləndirici elementlər – DTX əməkdaşının daşıdığı məsuliyyəti və səlahiyyəti ifadə edir.
Bu geyim forması, DTX əməkdaşlarının fərqləndirilməsini təmin etməklə yanaşı, həm də onların fəaliyyət sahəsinə uyğun adaptasiya edilmişdir. Xüsusi əməliyyat formaları, rəsmi tədbirlər üçün nəzərdə tutulmuş klassik uniforma və gündəlik xidməti geyimlər – hamısı yüksək texnoloji materiallardan, funksional və rahat dizaynda hazırlanır. Bu yanaşma həm görünüş, həm də funksionallıq baxımından beynəlxalq standartlara uyğundur.
Bundan əlavə, DTX forması etimad və təhlükəsizlik hissi oyadır. Hər bir vətəndaş üçün bu geyim, dövlətin maraqlarını qoruyan və milli təhlükəsizliyi təmin edən bir şəxsin simvolu kimi qəbul olunur.
Əlavə olaraq, DTX-nin yüksək peşəkarlıqla seçilmiş kadr siyasəti, möhkəm hüquqi əsaslara söykənən formalaşmış iş mexanizmi, gizlilik prinsipləri, xüsusi təlimlər, və rəqəmsal təhlükəsizlik yönümlü fəaliyyəti bu qurumu ölkədə strateji əhəmiyyət daşıyan orqanlardan birinə çevirir.
Bu baxımdan, DTX formasına verilən dəyər – sadəcə geyimə deyil, onun daşıdığı mənaya, məsuliyyətə və dövlətin təhlükəsizlik siyasətinə verilən dəyərdir. Gələcəkdə bu sahədə çalışmaq istəyən şəxslər üçün bu forma həm şərəfli bir missiyanın nişanı, həm də məsuliyyətli xidmətin başlanğıcıdır.
