Açıq səhmdar cəmiyyətləri (ASC-lər) böyük şirkətlərin maliyyə bazarlarında sərbəst fəaliyyət göstərməsinə imkan verən şirkət formalarından biridir. ASC-lərin əsas xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, onların səhmləri ictimaiyyətə açıq şəkildə təklif edilir, yəni istənilən şəxs birja vasitəsilə şirkətin səhmdarı ola bilər. Bu tip şirkətlər iqtisadiyyatın inkişafında mühüm rol oynayır, çünki ASC-lər daha çox sərmayə cəlb etmək və genişlənmək üçün ideal platforma təklif edir.
Bu məqalədə açıq səhmdar cəmiyyətlərinin əsas xüsusiyyətlərini sadə dildə izah edəcək və mövzu ilə maraqlanan insanların tez-tez verdiyi suallara cavab verəcəyik. Bununla yanaşı, ASC-lərin fəaliyyəti, yaradılması və maliyyə bazarlarında oynadığı rol haqqında ətraflı məlumat verəcəyik.
Açıq Səhmdar Cəmiyyətlərinin Əsas Xüsusiyyətləri
1. Səhmlərin Açıq Satışı
Açıq səhmdar cəmiyyətlərinin əsas fərqləndirici xüsusiyyəti, səhmlərinin ictimai şəkildə açıq birjalarda satışa çıxarılmasıdır. Yəni hər bir şəxs bu səhmləri alıb, şirkətin pay sahibi ola bilər. Beləliklə, ASC-lər daha çox investor cəlb edə bilir və kapitalı artıraraq genişlənmək imkanı qazanır.
2. Məhdud Məsuliyyət
ASC-də səhmdarların məsuliyyəti yalnız şirkətə qoyduqları sərmayə ilə məhdudlaşdırılır. Bu, o deməkdir ki, şirkət maliyyə çətinliyi ilə üzləşsə belə, səhmdarlar yalnız öz investisiyaları qədər məsuliyyət daşıyırlar.
3. Şəffaflıq və Hesabatlıq
Açıq səhmdar cəmiyyətləri maliyyə hesabatlarını qanunvericiliyə uyğun olaraq hər il ictimaiyyətə təqdim etməlidir. Bu, investorlara və səhmdarlara şirkətin maliyyə vəziyyəti haqqında aydın məlumat verir və şəffaflığı təmin edir.
4. Səhmdarların Hüquqları
Açıq səhmdar cəmiyyətlərində səhmdarlar illik ümumi yığıncaqlarda iştirak edərək şirkətin gələcək qərarlarında səs verə bilərlər. Səhmdarlar bu yığıncaqlarda idarə heyətinin üzvlərini seçmək və ya maliyyə qərarları ilə bağlı səs vermək hüququna sahibdirlər.
5. Dividentlər
ASC-lərin səhmdarları şirkətin mənfəətindən dividentlər şəklində gəlir əldə edə bilərlər. Dividentlər şirkətin mənfəətinə bağlı olaraq təyin edilir və səhmdarlara müəyyən dövrlərdə ödənilir.
İnsanların Açıq Səhmdar Cəmiyyətləri Haqqında Verdikləri Suallar
1. Açıq səhmdar cəmiyyətinə necə səhmdar olmaq olar?
- Cavab: Bir açıq səhmdar cəmiyyətinin səhmdarı olmaq üçün birjada satılan səhmlərdən almaq kifayətdir. Bunun üçün əvvəlcə birjada hesab açmaq və birja vasitəsilə uyğun səhmləri almaq lazımdır. Bakı Fond Birjası kimi yerli və ya beynəlxalq maliyyə birjalarına müraciət edə bilərsiniz.
2. Səhmdarların hansı hüquqları var?
- Cavab: Səhmdarlar açıq səhmdar cəmiyyətlərində illik ümumi yığıncaqlarda iştirak edərək şirkətin idarəçiliyində səsvermə yolu ilə iştirak edə bilərlər. Həmçinin, səhmdarlar şirkətin mənfəətindən dividentlər almaq hüququna malikdirlər.
3. Açıq səhmdar cəmiyyətinin üstünlükləri nələrdir?
- Cavab: ASC-lər geniş maliyyə mənbələrinə çıxış imkanı təmin edir və daha çox sərmayə cəlb edə bilirlər. Şirkət böyümək, yeni layihələrə sərmayə qoymaq və genişlənmək üçün daha çox kapital toplaya bilir. Həmçinin, ASC-lərin şəffaflıq və hesabatlıq tələbləri onları investisiya üçün cəlbedici edir.
4. Açıq səhmdar cəmiyyətinin mənfəəti necə bölüşdürülür?
- Cavab: ASC-lərdə mənfəət səhmdarlar arasında dividendlər şəklində bölüşdürülür. Dividentlər şirkətin mənfəətinə əsasən müəyyən dövrlərdə ödənilir. Mənfəətin bir hissəsi isə şirkətin böyüməsi və yeni investisiyalar üçün saxlanıla bilər.
5. Açıq səhmdar cəmiyyətlərinin fəaliyyəti nə qədər şəffafdır?
- Cavab: ASC-lər qanunla müəyyən edilmiş qaydada hər il maliyyə hesabatlarını ictimaiyyətə təqdim etməli və səhmdarları məlumatlandırmalıdırlar. Bu, şirkətin fəaliyyətinin şəffaflığını təmin edir və səhmdarların şirkətin maliyyə vəziyyəti ilə bağlı məlumat almaq hüququnu təmin edir.
Açıq Səhmdar Cəmiyyətləri ilə Əlaqə Məlumatları
Açıq səhmdar cəmiyyətlərinə dair daha ətraflı məlumat əldə etmək və səhmdar olmaq üçün yerli və beynəlxalq maliyyə qurumlarına müraciət edə bilərsiniz. Aşağıda bəzi əlaqə məlumatları təqdim olunur:
- Bakı Fond Birjası (BFB)
Veb sayt: www.bfb.az
Telefon: +994 12 493 31 49
E-poçt: [email protected]
Ünvan: Bakı, Neftçilər prospekti 85 - Azərbaycan Respublikası Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası
Veb sayt: www.fimsa.az
Telefon: +994 12 404 46 60
Ünvan: Bakı, Rəşid Behbudov küçəsi 40
Açıq səhmdar cəmiyyətləri (ASC-lər) böyük şirkətlərin maliyyə bazarlarında sərbəst şəkildə fəaliyyət göstərməsinə və səhmlərinin hər kəs tərəfindən alınmasına imkan verən şirkət formasıdır. Bu cəmiyyətlər daha geniş sərmayə cəlb etmək üçün ideal platformadır və şəffaflıq və hesabatlıq tələbləri onları daha etibarlı edir. ASC-lər həm səhmdarlara gəlir əldə etmək, həm də şirkətin idarəçiliyində iştirak etmək imkanı verir.
