Türkiyə televiziya sənayesində yeni bir dövrün başlanğıcını qoyan və izləyici sayı ilə rekordlar qıran “Çukur” serialı 2017-ci ildə ilk bölümü ilə ekranlara gəldi. 4 mövsüm boyunca davam edən bu serial təkcə dram və aksiyanı təqdim etmədi, eyni zamanda ictimai problemlərə toxundu, gənclər arasında mədəni dalğalanma yaratdı, devizə çevrilmiş replikalarla gündəmi dəyişdi.
Serial haqqında ümumi məlumat
“Çukur” serialının ssenarisi Gökhan Horzum tərəfindən yazılmış, rejissorluğunu isə Sinan Öztürk etmişdir. Serial 2017-ci ilin oktyabrında Show TV-də yayımlanmağa başlayıb və 2021-ci ilin iyun ayında 131-ci bölümü ilə yekunlaşıb. Ay Yapım şirkəti tərəfindən istehsal edilən “Çukur” dram, aksiya, kriminal və psixoloji janrda çəkilmişdi.
Çukurun əsas mövzusu
“Çukur” Koçovalı ailəsinin idarə etdiyi və “dövlət belə daxil ola bilməz” deyilən eyni adlı məhəllədə baş verən hadisələri əks etdirir. Serialda ailə bağları, məhəllə mənsubiyyəti, narkotiklə mübarizə, qan davası, xəyanət və sevgi ön plandadır.
Serialın fəlsəfəsi bir cümlə ilə ifadə olunur: “Çukur evimizdir, İdris babamız.” Bu cümlə, sanki hər bir obrazın həyat kredosu, fanatların şüarı və serialın ideoloji dayağıdır.
Baş qəhrəmanlar və aktyor heyəti
Serialın əsas qəhrəmanı Yamaç Koçovalı rolunu Aras Bulut İynemli ifa edir. O, xaricdə təhsil almış fizikçidir və ailəsinin təzyiqi ilə geri dönərək kriminal həyatın mərkəzinə düşür. İdris Koçovalı obrazını Ercan Kesal canlandırır – ailənin atası və “Çukur” məhəlləsinin ağsaqqalıdır. Vartolu Sadettin rolu ilə Erkan Kolçak Köstendil emosional və tragik xarakteri ilə yadda qalır. Cumali Koçovalı obrazında Necip Memili, Selim Koçovalı rolunda isə Öner Erkan çıxış edir. Yamaçın həyat yoldaşı Sena Koçovalını Dilan Çiçek Deniz canlandırır.
Serialın sezonlar üzrə ümumi xülasəsi
Birinci sezonda Yamaç ailəsinə geri dönür və atası İdris Koçovalının ölümündən sonra liderliyi ələ alır. İkinci sezon yeni düşmənlərin peyda olması və Koçovalı ailəsinin sarsılması ilə daha dramatik xarakter alır. Üçüncü sezon daha çox psixoloji təhlil və ailədaxili parçalanmalarla yadda qalır. Dördüncü və sonuncu sezon isə intiqam mövzusu üzərində qurulmuş və serial emosional baxımdan güclü bir sonla tamamlanmışdır.
Reytinq və tamaşaçı marağı – sezonlara görə şərhli təhlil
Birinci sezon yayımlandığı gündən etibarən televiziya reytinqlərində liderliyə yüksəldi. Xüsusilə Yamaç və Vartolu obrazlarının qarşıdurmaları, gənclər arasında viral oldu. Hər həftə yeni bölümlər trend olurdu və sosial mediada müzakirələr zirvəyə çatırdı.
İkinci sezon daha qaranlıq mövzularda irəliləyərək emosional və ağır hadisələrlə yadda qaldı. Reytinqlər bir qədər düşsə də, sədaqətli izləyicilər serialı tərk etmədi.
Üçüncü sezon isə tamaşaçılar arasında fikir ayrılığı yaratdı. Bəziləri üçün gedişat yorucu və qarışıq görünsə də, psixoloji dərinlik və simvolik detallar bəzi izləyicilər üçün uğurlu idi.
Dördüncü sezon final sezonu idi və əvvəlki mövsümlərə nisbətən daha sabit və izlənilən oldu. Xüsusilə son bölümlərdə Koçovalılarla yeni düşmənlər arasında baş verən döyüşlər, serialı uğurla tamamladı.
Çukur izləyiciləri – kütlənin profili
Çukur serialı əsasən 16-45 yaş aralığındakı tamaşaçılar tərəfindən izlənilirdi. Gənclər, tələbələr, şəhər həyatını sevənlər, kriminal janrda seriallara maraqlı olanlar başlıca izləyici kütləsini təşkil edirdi. Eyni zamanda qadın izləyicilər də Vartolu və Yamaç kimi emosional obrazlara maraq göstərirdi.
“Çukur”un tamaşaçısı yalnız izləyici deyildi – onlar serialın bir hissəsinə çevrilmişdilər. Sosial şəbəkələrdə “Çukur fanları” adlı qruplar, paylaşımlar və hətta tədbirlər keçirilirdi.
Çukurun uşaqlara təsiri: Tənqidlər və ehtiyatlı yanaşmalar
Serialda tez-tez silah səhnələri, küçə döyüşləri, kriminal söhbətlər və sərt dialoqlar yer alırdı. Bu səbəblə bəzi psixoloqlar və pedaqoqlar “Çukur”un azyaşlılar üçün uyğun olmadığını bildirmişdi. Tənqidlərə əsasən, serial zorakılığı normallaşdıra, küçə davranışlarını qəhrəmanlıq kimi göstərə bilərdi.
Valideynlərə tövsiyə olunurdu ki, bu serial uşaqlara izlədilməməli, və ya izləndiyi təqdirdə izahlarla müşayiət olunmalıdır.
Çukurun sosial və populyar mədəniyyətə təsiri
“Çukur” təkcə bir televiziya serialı deyildi, o, geniş mədəniyyətə təsir edən fenomenə çevrildi. Fanatları üçün “Çukur” yazılı geyimlər, aksesuarlar, musiqilər və hətta döymələr belə dəb oldu.
“Çukur evimizdir” sloqanı şəhər divarlarına yazıldı, sosial şəbəkələrdə “hashtag”lər trendə çevrildi. Musiqi baxımından Gazapizm, Eypio, Adamlar kimi tanınmış ifaçıların səsləndirdiyi rap və rock mahnılar da serialın atmosferinə güc qatdı.
“Çukur” sadəcə serial deyildi.
“Çukur” yalnız kriminal janrda olan televiziya serialı deyildi. O, ailə dəyərlərindən tutmuş, küçə həyatına, sədaqətə və psixoloji gərginliklərə qədər bir çox məsələyə toxundu. Ssenarisi, aktyor oyunları və vizual dili ilə yadda qalan bu serial tənqidlərə baxmayaraq öz dövrünün simvolu oldu.
O, həm yeni nəsil izləyicilərin zövqünü formalaşdırdı, həm də televiziya sənayesinə yeni nəfəs gətirdi. Çukur sona çatsa da, onun təsiri uzun illər davam edəcək.
