Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsi (DGK), ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin təminatında, gömrük rüsumlarının toplanmasında, xarici ticarət əlaqələrinin effektiv şəkildə tənzimlənməsində və dövlət büdcəsinə mühüm gəlirlərin daxil olmasında həlledici rol oynayan dövlət strukturudur. DGK eyni zamanda beynəlxalq konvensiyalara uyğun fəaliyyət göstərərək, ölkənin gömrük sahəsindəki qanunvericiliyinin dünya təcrübəsinə uyğunlaşdırılmasına çalışır.
2023-cü ilin fevral ayında Prezident İlham Əliyevin imzaladığı sərəncamla DGK-yə yeni sədr təyin olundu. Bu vəzifəyə Şahin Soltan oğlu Bağırovun gətirilməsi bir sıra səbəblərlə izah olunur. İlk növbədə onun gömrük sistemində uzunmüddətli təcrübəyə malik olması, iqtisadi və hüquqi biliklərinin zənginliyi və dövlətə sadiqliyi onun bu vəzifəyə ən uyğun namizəd olduğunu təsdiqlədi. Aşağıdakı bölmələrdə Şahin Bağırovun həyat yolu, təhsili, peşəkar fəaliyyəti və DGK-nin gələcək perspektivləri geniş şəkildə təhlil edilir.
Şahin Bağırov Kimdir?
Şahin Bağırov 12 yanvar 1965-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. Onun erkən yaşlarından iqtisadi elmlərə marağı olduğu bildirilir. Ailəsi təhsilə önəm verən və dövlətçilik düşüncələri ilə seçilən bir ailə olub. Məhz bu mühitdə formalaşan gənc Şahinin gələcəkdə dövlət idarəçiliyində yüksək pillələrə çatması təsadüfi deyildi. Onun orta təhsil illərində dəfələrlə fənn olimpiadalarında iştirak etdiyi və mükafatlar qazandığı barədə məlumatlar var.
Təhsil və Elmi Dərəcələr
Şahin Bağırov ali təhsilini keçmiş SSRİ-nin nüfuzlu təhsil ocaqlarından biri olan Voronej Dövlət Universitetində alıb. 1986-cı ildə bu universitetin İqtisadiyyat fakültəsini bitirmişdir. Təhsil illərində o, iqtisadi modellər, maliyyə sistemləri və tənzimləmə sahəsində dərindən araşdırmalar aparmışdır. İkinci ali təhsilini 2003-cü ildə Rusiya Gömrük Akademiyasının “Gömrük işinin təşkili” fakültəsində başa vurmuşdur. Bu təhsil, onun gömrük sahəsində praktik biliklərlə yanaşı, nəzəri biliklərinin də zənginləşməsinə şərait yaratmışdır.
2004-cü ildə isə elmi fəaliyyətini davam etdirərək həmin akademiyanın aspiranturasını bitirmiş və iqtisad elmləri namizədi (yəni, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru) elmi dərəcəsini qazanmışdır. Elmi işində əsas mövzu gömrük siyasətinin milli iqtisadiyyata təsiri olmuşdur. Onun elmi fəaliyyəti bu gün də tədqiqatçılar tərəfindən istinad olunan nüfuzlu qaynaqlardandır.
Peşəkar Karyerası
Şahin Bağırov əmək fəaliyyətinə 1980-ci illərin sonlarında Aqrar Sənaye Kompleksi sistemində başlamışdır. Burada iqtisadi analiz və strateji planlaşdırma üzrə çalışmışdır. 1992-ci ildən etibarən isə gömrük sistemində fəaliyyətə başlamışdır. O, gömrük inspektoru kimi başladığı yolunu, daha sonra idarə rəisi, baş idarə rəisi və nəhayət, sədr müavini kimi davam etdirmişdir.
2014-cü ildə o, Dövlət Gömrük Komitəsinin sədr müavini vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Bu dövrdə gömrük sistemində şəffaflığın artırılması, müasir texnologiyaların tətbiqi, rüşvətxorluğun qarşısının alınması istiqamətində bir sıra təşəbbüslər irəli sürmüş və həyata keçirmişdir. 2018-ci ildə vəzifəsindən azad olunsa da, dövlət idarəçiliyindən uzaq qalmamışdır.
2019–2022-ci illərdə Vergilər Nazirliyi və İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətində yüksək vəzifələrdə çalışmış, burada da şəffaf idarəetmə və rəqəmsal islahatlar sahəsində uğurlu layihələrə imza atmışdır. 2022-ci ildə isə yenidən gömrük sisteminə qayıdaraq DGK sədrinin birinci müavini vəzifəsinə təyin edilmişdir. 2023-cü ilin fevral ayında Prezidentin sərəncamı ilə Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri vəzifəsinə irəli çəkilmişdir.
Beynəlxalq Təşkilatlarda Fəaliyyəti
Şahin Bağırovun fəaliyyət dairəsi təkcə ölkə daxilində deyil, beynəlxalq arenada da əhəmiyyətli iz buraxmışdır. O, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Avropa İqtisadi Komissiyasının nəqliyyatla bağlı gömrük məsələləri üzrə işçi qrupunun sədr müavini olmuş, “Beynəlxalq Yük Daşımaları haqqında” Gömrük Konvensiyasının İnzibati Komitəsinə rəhbərlik etmişdir. Bununla yanaşı, “Sərhədlərdə Yüklərə Nəzarət Şərtlərinin Razılaşdırılması üzrə Beynəlxalq Konvensiya”nın İnzibati Komitəsinin də sədri kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Bu vəzifələr onun beynəlxalq etimad qazandığını, gömrük sahəsində qlobal problemləri dərindən analiz edib həll yolları təklif edə biləcək mütəxəssis olduğunu sübut edir.
Ailəsi və Şəxsi Həyatı
Şahin Bağırov ailəlidir, iki övladı var. Ailəsi ilə bağlı ictimaiyyətə açıq məhdud məlumat olsa da, onun şəxsi həyatda nizam-intizamlı, vətənpərvər, dövlətə və ailəsinə sadiq bir insan olduğu deyilir. Oğlu barədə ətraflı informasiya verilməsə də, onun da yüksək təhsil aldığı və iqtisadiyyat sahəsinə maraq göstərdiyi bildirilir.
Təltif və Mükafatları
Şahin Bağırovun peşəkar fəaliyyəti dövründə bir çox təltif və mükafatlara layiq görülməsi onun dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirildiyinin sübutudur:
- 2010: “Dövlət qulluğunda fərqlənməyə görə” medalı;
- 2012: 3-cü dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni;
- 2016: 2-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni;
- 2025: 1-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni.
DGK-nin Yeni Strateji Yönləri və Gözləntilər
Şahin Bağırovun sədrlik etdiyi dövrdə gömrük sistemində aşağıdakı sahələr üzrə inkişafın davam etdirilməsi gözlənilir:
- Elektron gömrük sistemlərinin təkmilləşdirilməsi;
- “Smart Customs” və “Paperless Customs” modellərinin tətbiqi;
- Kadr islahatları və şəffaflıq;
- Beynəlxalq ticarət axınlarının sürətləndirilməsi;
- Antikorrupsiya mexanizmlərinin gücləndirilməsi.
Artıq “Asan gömrük”, “Mobil gömrük” və “Gömrük bəyannaməsinin elektron doldurulması” kimi layihələrə start verilib. Eyni zamanda logistika mərkəzləri ilə inteqrasiya, “yaşıl dəhliz” sistemi və ticarətə dəstək təşəbbüsləri ilə gömrük idarəçiliyi daha çevik və səmərəli hala gətirilir.
Şahin Bağırovun Dövlət Gömrük Komitəsinə rəhbər təyin olunması Azərbaycanın gömrük sistemində yeni dövrün başlandığını göstərir. Onun zəngin təhsili, idarəetmə təcrübəsi və beynəlxalq əlaqələri, gömrük sisteminin daha müasir və çevik şəkildə fəaliyyət göstərməsinə imkan verəcək. Dövlət Gömrük Komitəsinin modernləşdirilməsi, şəffaflığın artırılması və beynəlxalq tələblərə uyğunlaşdırılması istiqamətində atılacaq addımlar ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinə və ticarət siyasətinin inkişafına mühüm töhfə verəcəkdir.
Azərbaycan cəmiyyətində belə liderlərə ehtiyac duyulduğu bir vaxtda, Şahin Bağırov kimi təcrübəli, bilikli və məsuliyyətli bir şəxsin DGK kimi strateji orqana rəhbərlik etməsi həm dövlət idarəçiliyi, həm də ictimai maraqlar baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır.
