Kəlmeyi-Şəhadət İslam dinində ən müqəddəs və ən mühüm ibarələrdən biridir. Bu ifadə, müsəlman inancının əsasını təşkil edir və insanın müsəlman olmasını təsdiqləyən söz şəklində qəbul edilir. Hər bir müsəlmanın imanının və həyatının əsası olan Kəlmeyi-Şəhadət təkcə dini baxımdan deyil, həm də tarixi və mədəni baxımdan böyük əhəmiyyətə malikdir.
Kəlmeyi-Şəhadətin Tarixi
İslamın ilk illərindən etibarən Kəlmeyi-Şəhadət müsəlman cəmiyyətində böyük əhəmiyyət daşıyıb. Hz. Məhəmməd peyğəmbərin (s.ə.s) peyğəmbərliyinin ilk illərində məhz bu ifadə ilə insanlar İslama daxil olduqlarını elan edirdilər. Ərəb yarımadasında ilk müsəlman icmaları məhz Kəlmeyi-Şəhadəti söyləməklə İslam dininə mənsub olduqlarını təsdiqləyirdilər. O dövrdə müşriklərin təzyiqinə baxmayaraq, Kəlmeyi-Şəhadəti dilə gətirmək böyük cəsarət və fədakarlıq tələb edirdi. Bu ifadə həmçinin müsəlman icmasının möhkəmlənməsində, birliyində və bütövlüyündə mühüm rol oynayıb.
Kəlmeyi-Şəhadətin Dini Önəmi
Kəlmeyi-Şəhadət İslamın beş əsas şərtindən birincisi — şəhadət kəliməsi kimi qəbul edilir. Bu ifadə ilə insan təkcə İslam dininə daxil olduğunu deyil, həm də bütün həyatını Allaha və Onun Rəsuluna həsr etdiyini bəyan edir. Şəhadət kəliməsi olmadan İslamın digər ibadətləri — namaz, oruc, zəkat, həcc — dini baxımdan tam məna kəsb etmir. Kəlmeyi-Şəhadət müsəlmanın imanının və tövhid inancının əsas göstəricisidir. Qurani-Kərimdə də tövhid inancının əhəmiyyəti dəfələrlə vurğulanır və bu inancın başlanğıcı məhz Kəlmeyi-Şəhadət ilə qoyulur.
İslamda Kəlmeyi-Şəhadət
Kəlmeyi-Şəhadət İslam dinində ən mühüm ifadələrdən biridir və müsəlmanın iman əhlinə daxil olmasının rəmzidir. İslamın beş əsas şərtindən birincisi olan şəhadət kəliməsi müsəlmanın Allahın birliyini və Hz. Məhəmmədin Onun Rəsulu olduğunu təsdiq etməsi ilə onun dini kimliyini müəyyən edir. Bu ifadə olmadan insanın müsəlman sayılması mümkün deyil.
Kəlmeyi-Şəhadət müsəlmanın həyatında çox böyük əhəmiyyət daşıyır. Əvvəlcə, insanın İslama daxil olması bu ifadəni qəlbdən qəbul edib dil ilə söyləməsindən keçir. Məhz bu ifadə ilə insan öz inancını elan edir və müsəlman cəmiyyətinə daxil olur. Əslində, Kəlmeyi-Şəhadət həm fərdi, həm də ictimai səviyyədə müsəlmanın kimliyini təsdiqləyir və onun İslam ümmətinin bir hissəsi olduğunu göstərir.
Qurani-Kərimdə Allahın birliyi (tövhid) inancı İslamın əsası kimi göstərilir. Tövhid anlayışı, Allahdan başqa heç bir ilahın olmadığını qəbul etmək deməkdir. Kəlmeyi-Şəhadətin ilk hissəsi — “Əşhədu ən la ilahə illəllah” — məhz bu həqiqəti ifadə edir. Bu cümlə insanın bütpərəstlikdən, çoxallahlılıqdan və digər yanlış inanclardan üz döndərərək yalnız Allaha ibadət etməsini təsdiq edir. İslamda bütün ibadətlər, əməllər və əxlaqi prinsiplər bu tövhid inancının üzərində qurulub.
Kəlmeyi-Şəhadətin ikinci hissəsi — “və əşhədu ənnə Muhəmmədən rəsulullah” — Hz. Məhəmmədin Allahın elçisi olduğunu qəbul etməkdir. Bu ifadə yalnız bir peyğəmbərə deyil, həm də onun gətirdiyi risalətə, Qurani-Kərimə və sünnəyə itaət etməyi özündə ehtiva edir. İslam hüququnda (fiqh) hər bir müsəlmanın həm Allaha, həm də Hz. Məhəmmədə iman gətirməsi vacib şərtdir.
İslamın digər ibadətləri — namaz, oruc, zəkat və həcc — Kəlmeyi-Şəhadət olmadan mənəvi baxımdan tam sayılmır. Bu ifadə müsəlmanın həyatına istiqamət verən, ona Allaha yaxın olmağın yolunu göstərən əsas bəyandır. İslam alimləri qeyd edirlər ki, şəhadət kəliməsi yalnız dil ilə deyil, həm də qəlb ilə təsdiq edilməlidir. Yəni insan yalnız sözlə deyil, əməli ilə də bu inancı yaşamalıdır.
Müsəlman dünyasında Kəlmeyi-Şəhadət müxtəlif dini mərasimlərdə də mühüm yer tutur. Yeni doğulan körpənin qulağına azan oxunarkən Kəlmeyi-Şəhadət deyilir. Həmçinin ömrün sonunda, yəni insan dünyadan köçməzdən əvvəl son nəfəsində bu ifadəni söyləməsi böyük savab sayılır. Bu, müsəlmanın həyatının başlanğıcından sonuna qədər Kəlmeyi-Şəhadətin önəmli yer tutduğunu göstərir.
Kəlmeyi-Şəhadətin Tərcüməsi və Mənası
Ərəb dilində Kəlmeyi-Şəhadət belədir:
“Əşhədu ən la ilahə illəllah, və əşhədu ənnə Muhəmmədən rəsulullah.”
Azərbaycan dilinə tərcüməsi isə belədir:
“Şəhadət verirəm ki, Allahdan başqa heç bir ilah yoxdur və şəhadət verirəm ki, Məhəmməd Allahın elçisidir.”
Bu ifadənin birinci hissəsi — “Əşhədu ən la ilahə illəllah” — Allahdan başqa heç bir tanrının olmadığını təsdiq edir və tövhid inancını ifadə edir. İkinci hissəsi — “və əşhədu ənnə Muhəmmədən rəsulullah” — Hz. Məhəmmədin Allahın elçisi olduğunu qəbul edir və onun gətirdiyi dini həqiqətləri təsdiqləyir. Bu cümlə iman əsaslarının təməl daşıdır və hər bir müsəlmanın dilində tez-tez yer alır.
Kəlmeyi-Şəhadətin İstifadəsi və Əhəmiyyəti
Kəlmeyi-Şəhadət müsəlmanın gündəlik həyatında böyük əhəmiyyət daşıyır. İslam dininə yeni daxil olan şəxs məhz bu ifadəni dillə söyləməklə müsəlman olur. Bu ifadə həm də iman əhdi kimi qəbul edilir. Kəlmeyi-Şəhadət dualarda, namazlarda və müxtəlif ibadət mərasimlərində tez-tez səsləndirilir.
Əlavə olaraq, kəlmeyi-şəhadət müsəlman övladına qulağa azan oxunarkən və ya ilk dəfə danışılanda öyrədilən ən vacib dini ifadədir. Müsəlmanlar üçün həyatda son nəfəsində belə Kəlmeyi-Şəhadəti söyləmək böyük savab sayılır. Bəzi dini mənbələrə görə, insan son nəfəsində bu ifadəni söyləyərsə, əbədi səadətə nail olur.
Kəlmeyi-Şəhadət həmçinin bir çox dini mərasimlərdə, məsələn, toy, sünnət, yas mərasimlərində, habelə müxtəlif dini mərasimlərdə, zikir və dua məclislərində müntəzəm olaraq təkrarlanır. Həcc və ümrə ziyarətləri zamanı da Kəlmeyi-Şəhadət zəvvarlar üçün iman əhdi və Allaha yaxınlaşma vasitəsi kimi xüsusi əhəmiyyət daşıyır.
Kəlmeyi-Şəhadətin Təsiri və Ruhani Dəyəri
Kəlmeyi-Şəhadət müsəlmanın həyatında ruhani bir qüvvə yaradır. Bu ifadə insanı dünyəvi həvəs və şəhvətlərdən uzaqlaşdıraraq onu Allaha yaxınlaşdırır. Hər dəfə bu ifadəni səsləndirən müsəlman həm Allahın birliyini təsdiq edir, həm də Hz. Məhəmmədin peyğəmbərliyini qəbul edərək bütün dini və əxlaqi dəyərləri həyatında tətbiq etməyə çalışır. Kəlmeyi-Şəhadət insanın mənəvi dünyasında sabitlik və inam yaradır. Bu ifadə müsəlmanın inancını gücləndirir, ona güc və dözümlülük verir, ruhunu təmizləyir.
Kəlmeyi-Şəhadət İslam dinində ən vacib ibarələrdən biri kimi həm tarixi, həm dini, həm də əxlaqi baxımdan böyük önəm daşıyır. O, müsəlmanın Allahın birliyinə və Hz. Məhəmmədin peyğəmbərliyinə olan sarsılmaz inamını ifadə edir. Bu ifadə hər bir müsəlmanın həyat yolunu müəyyənləşdirən, ona istiqamət verən və ruhani dəyər qazandıran mühüm bir əhd və iman bəyanıdır. Buna görə də, Kəlmeyi-Şəhadəti yalnız dil ilə deyil, həm də qəlb ilə qəbul etmək və həyatın hər anında ona sadiq qalmaq hər bir müsəlmanın ən əsas vəzifəsidir.
Ən çox verilən suallar:
Kəlmeyi-Şəhadət İslam dinində müsəlmanın imanını təsdiq edən və onu müsəlman icmasına daxil edən ən mühüm ifadədir.
Kəlmeyi-Şəhadət İslamın ilk illərində, Hz. Məhəmmədin peyğəmbərliyi dövründə ortaya çıxıb və o dövrdə müsəlman olmaq üçün bu ifadə söylənilirdi.
“Şəhadət verirəm ki, Allahdan başqa heç bir ilah yoxdur və şəhadət verirəm ki, Məhəmməd Allahın elçisidir.”
Kəlmeyi-Şəhadət İslamın beş əsas şərtindən birincisi olan iman bəyanatıdır.
Yeni müsəlman olmaq istəyən şəxs, dualar zamanı, azan oxunarkən, uşağa ad qoyarkən və insan dünyadan köçərkən söylənir.
Çünki o, Allahın birliyini və Hz. Məhəmmədin peyğəmbərliyini qəbul etməyi təsdiq edir və İslam dininə daxil olmağın əsas şərtidir.
Allahdan başqa heç bir tanrının olmadığını və tək Allaha ibadət etməyi ifadə edir.
Hz. Məhəmmədin Allahın elçisi olduğunu və onun gətirdiyi dini risaləti qəbul etməyi bildirir.
Xeyr, bu ifadə həm dil ilə söylənməli, həm də qəlbdən təsdiq olunmalıdır.
O, müsəlmanın həyatına istiqamət verərək ona mənəvi güc verir, Allah və Rəsuluna olan inancını təzələyir.
