Hər bir insan həyatında səhvlər edə, istər böyük, istərsə də kiçik günahlara yol verə bilər. Lakin İslam dinində ümid qapısı heç vaxt bağlanmır və hər zaman doğru yola qayıtmaq üçün fürsət tanınır. Bunun ən təsirli yollarından biri isə tövbə etmək, yəni səmimi peşmanlıq hissi ilə Allahdan bağışlanma diləməkdir. Tövbə duası insanın könüldən Allaha üz tutaraq, etdiyi günahların bağışlanmasını istədiyi xüsusi bir dua növüdür və bu dua İslamda böyük əhəmiyyətə malikdir. Tövbə duasının mənası, oxunma qaydası və gündəlik həyatda rolu barədə daha ətraflı bilik əldə etmək, həmçinin bu duanın qəbul olunması üçün hansı şərtlərə əməl etmək lazım olduğunu öyrənmək hər bir müsəlmanın ruhani həyatında önəmli yer tutur.

Tövbə duası nədir?

Tövbə duası insanın etdiyi günahlardan peşmanlıq duyaraq, Allahdan bağışlanma diləməsi üçün oxuduğu xüsusi bir duadır. Bu dua insanın içindəki vicdan əzabını, peşmanlığını və Allah qarşısında acizliyini ifadə etməyə kömək edir. Tövbə duası həmçinin insanın yenidən doğru yola qayıtmaq, pis əməllərindən əl çəkmək və gələcəkdə eyni səhvləri təkrarlamamaq üçün verdiyi bir vəddir. Tövbə edən şəxs bu dua vasitəsilə Allahdan mərhəmət və rəhmət diləyir, Onun sonsuz bağışlama gücünə sığınır.

Tövbənin İslamda əhəmiyyəti

İslam dinində tövbə çox böyük əhəmiyyətə malikdir və günah işləyən hər bir möminə tövbə etməsi tövsiyə olunur. Qurani-Kərimdə və peyğəmbər hədislərində Allahın tövbə edən bəndələri sevdiyi və onların günahlarını bağışladığı dəfələrlə vurğulanır. Tövbə insanın mənəvi təmizlənməsi, ruhunun saflaşması və Allahla olan əlaqəsinin bərpası üçün mühüm bir vasitədir. Hər bir insan səhv edə və günah işlədə bilər, lakin tövbə qapısının daim açıq olması Allahın sonsuz mərhəmətinin və bağışlama iradəsinin bir göstəricisidir. Tövbə etməklə insan həm daxili rahatlıq tapır, həm də gələcəkdə daha yaxşı bir müsəlman olmağa səy göstərir.

Tövbə Duası Oxunuşu

Tövbə, istiğfar dualarının mənası, etdiyimiz bütün günahlara peşmanlıq eşitdiyimizi ifadə etməmiz, bundan sonrakı həyatımızda bir daha belə günah və qüsurları işləməyəcəyimizə Rəbbimizə söz verməmizdir.
Günah və qüsurlarına peşmanlıq eşidib, kədər və əzab hiss edən mömin, əvvəl bu istiğfar duasını huşu ilə oxucu:
Seyyidul Istiğfar (ərəbcə)
استغفر الله استغفر الله استغفر الله العظيم الكريم اللذي لا الاه الاهو الحي القيوم واتوب اِليْهِ توبة عبد طالم لنفسه لا يملك لنفسه موتا ولا حياة و لا نشوراوَاَسْاَلُهُ لتََّوْبَةَ وَلْمَغْفِرَةَ وَلْهِداَيَةَلَناَ اِنَّهُ هُوَ لتَّوّاَبٌ رَحِيمُ
Seyyidul İstiğfar (oxunuşu)
“Estağfirullah. Estağfirullah. Estağfirullahe’l-azîm el-kerîm, ellezî lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyü’l-kayyûmü ve etûbü ileyhi, tevbete abdin zâlimin li-nefsihî, lâ yemlikü li-nefsihî mevten velâ hayâten velâ nüşûrâ. Ve es-elühü’t-tevbete ve’l-mağfirete ve’l-hidâyete lenâ, innehû, hüve’t-tevvâbü’r-rahîm.”

Seyyidul İstiğfar (tərcüməsi)
“Ya rəbbi! Bu ana gələnə qədər mənim əlimdən, dilimdən, gözümdən, qulağımdan, ayağımdan və əlimdən bilərək və ya bilməyərək meydana gələn bütün günah və səhvlərimə tövbə etdim, peşman oldum. Küfr, şirk, üsyan, günah və qüsur hər nə müxtəlif hal baş verdi isə, cümləsinə tövbə etdim, peşman oldum . Bir daha etməməyə əzm ü cezm ü qəsd etdim. Sən bu tövbəmi qəbul et. Nəfsimə uyğun gəlib, şeytana tabe olub da eyni günah və qüsurları bir daha təkrar etməmə imkan vermə, ya Rəbbi. Bir daha iman və təsdiq edirəm ki, Peyğəmbərlərin əvvəli Adəm Əleyhissalam, axırı isə Həzrəti Məhəmməd Əleyhissalam, bu ikisi arasında hər nə qədər peyğəmbər gəlib keçdisə, Bunların cümləsinə inandım, iman etdim, hamısı da haqqdır və gerçəkdir. Bütün peyğəmbərlərə, onlara göndərilmiş olan İlahi kitablara və içindəki əmrlərə şeksiz və şübhəsiz iman etdim, dilimlə təsdiq, ürəyimlə təsdiq edirəm və yenə iman və təsdiq edirəm ki ən son kitab Quranı Azimüşşan və ən son Peyğəmbər də Həzrəti Məhəmməd Əleyhissalamdır.”
“Amentü billah və melaiketihi və kütübihi və Rusulihi vəl-yevmi’l-ahiri və bil-qədəri, hayrihi və şerrihi minellahi təala vəl-basü bade’l-mevt. Haqqın, əşhədu ən la ilahə illəllah və əşhədu ənnə Muhammədən əbduhu və Resulüh.”

Tövbə duasının mənbəyi və tarixi

Tövbə duasının mənbəyi Qurani-Kərim ayələri və Hz. Məhəmmədin (s.ə.s) hədislərində mövcuddur. Quranda günahdan dönmək və Allahdan bağışlanma istəmək bir çox ayədə əmr və təşviq edilir. Eyni zamanda, peyğəmbərin özünün də tez-tez tövbə etdiyi və ümmətinə də bunu tövsiyə etdiyi müxtəlif hədislərdə qeyd olunur. Tarixən İslamın ilk dövrlərindən etibarən müsəlmanlar tövbə duasını fərdi şəkildə və ya cəmiyyət halında oxuyublar. Tövbə duası zamanla müxtəlif formalarda rəsmiləşib və İslam mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsinə çevrilib. Bu dua, min illər boyu müsəlmanların mənəvi həyatında əsas yer tutmuşdur.

Tövbə duasının oxunma qaydası

Tövbə duası oxunarkən öncə insan qəlbində səmimi peşmanlıq hiss etməli və etdiyinə görə Allaha dönərək bağışlanma diləməlidir. Duanı oxumaq üçün xüsusi bir vaxt və ya məkan şərt deyil, lakin təmizlik və diqqətli bir ruh halında olmaq tövsiyə olunur. Əl açıb dua edərkən səssiz və ya səslə oxumaq mümkündür. Əsas odur ki, insan etdiyi günahı etiraf edərək Allahdan mərhəmət diləsin və gələcəkdə həmin günahı təkrarlamamağa qəti niyyət etsin. Tövbə duası fərdi şəkildə oxuna bilər və bu zaman qəlbdə olan səmimiyyət əsas rol oynayır.

Tövbə duasının mətn və mənası

Tövbə duası müxtəlif formalarda olsa da, ən məşhur və qısa mətnlərdən biri belədir: “Əstəğfirullahə Rabbi və ətubu ileyh”, yəni “Allahımdan bağışlanma diləyir və Ona tərəf tövbə edirəm.” Bu duanın mənası, insanın etdiyi səhvin fərqinə vararaq Allaha üz tutub səmimi peşmanlıqla bağışlanma istəməsidir. Tövbə duasında əsas məqsəd, Allahın rəhmətinə sığınmaq, keçmişdə edilən günahlara görə peşmanlıq ifadə etmək və gələcəkdə bu cür səhvləri təkrarlamamağa söz verməkdir. Hər bir şəxs öz dilində və qəlbindən gələn sözlərlə də tövbə edə bilər, çünki əsas olan səmimiyyət və Allaha yönəlməkdir.

Tövbə duasının qəbul olma şərtləri

Tövbə duasının qəbul olunması üçün bəzi mühüm şərtlər mövcuddur. Ən başlıcası, insanın etdiyi günahdan səmimi şəkildə peşman olması və gələcəkdə bu günahı təkrarlamamaq üçün qətiyyətli niyyətə sahib olmasıdır. Günah başqasının haqqına təcavüzdürsə, həmin şəxslə barışmaq və haqqını qaytarmaq da vacib sayılır. Tövbə zamanı insanın qəlbində Allahdan bağışlanma ummaq, Onun rəhmətinə ümid etmək və səmimi etiraf hissi olmalıdır. Əgər bu şərtlər yerinə yetirilərsə, İslam inancına görə Allah mərhəmətli və bağışlayandır, tövbələri qəbul edir.

Tövbə duası oxuyarkən diqqət yetiriləcək məqamlar

Tövbə duası oxuyarkən bir neçə vacib məqama diqqət yetirmək önəmlidir. Əvvəla, insanın səmimi qəlbdən peşmanlıq hissi keçirməsi və etdiyi səhvlərin, günahların fərqində olması əsas şərtlərdəndir. Dua zamanı daxili təmizlik, Allaha qarşı dürüstlük və qəlbin saf olması vacibdir. Əllərin və bədənin təmizliyinə diqqət yetirmək, mümkün olduqda dəstəmaz almaq tövsiyə edilir. Tövbə duası oxunarkən sakit və diqqətli bir mühit seçmək, Allah ilə ünsiyyətin səmimi və kəsintisiz olmasını təmin edir. Həmçinin, duanın mənasını anlamaq, sadəcə dildə deyil, ürəkdən və düşüncə ilə oxumaq tövbənin qəbul olunmasına kömək edir. Hər bir insan tövbə edərkən ümidvar olmalı, Allahın mərhəmətinə güvənərək bağışlanmağa can atmalıdır.

Tövbə duasının gündəlik həyatda rolu

Tövbə duası gündəlik həyatda insanın mənəvi inkişafına və ruhani təmizliyinə böyük təsir göstərir. Hər gün edilən tövbə duası insanı səhvlərini dərk etməyə, pis vərdişlərdən uzaqlaşmağa və daha düzgün həyat tərzi seçməyə təşviq edir. Bu dua insanı daxili rahatlıq və dincliklə təmin edir, çünki bağışlanma ümidi insanın vicdanını yüngülləşdirir. Həmçinin, tövbə duası Allaha yaxınlaşmaq, Onun rəhmətini və lütfünü qazanmaq üçün bir vasitədir. Gündəlik həyatın sınaqları və çətinlikləri qarşısında tövbə duası insanın əxlaqını möhkəmləndirir, mənəvi dayanaq olur və gələcəkdə daha düzgün addımlar atmasına stimul verir. Beləliklə, tövbə duasının gündəlik həyatda rolu təkcə dini yox, həm də psixoloji və mənəvi baxımdan böyük əhəmiyyət daşıyır.
Tövbə duası insanın mənəvi dünyasında yenilənmə və saflaşma yolunun ən önəmli addımlarından biridir. Hər bir şəxs səhvlərindən və günahlarından səmimi peşmanlıq duyaraq Allaha üz tutduqda, bağışlanma və mərhəmət qapıları onun üzünə açılır. Tövbə insanı yalnız keçmişin yükündən azad etmir, həm də gələcək üçün daha düzgün və əxlaqlı bir həyat tərzi seçməyə ruhlandırır. İslamda tövbənin qəbul olunması üçün səmimiyyət, vicdanlılıq və gələcəkdə eyni səhvi təkrarlamamaq niyyəti əsas şərtlərdəndir. Tövbə duasının gündəlik həyata daxil edilməsi, insanın daxili rahatlığını və mənəvi dayanıqlığını artırır, həmçinin Allaha yaxınlıq hissini gücləndirir. Hər bir mömin, tövbə duası vasitəsilə Allahın sonsuz mərhəmətinə sığınaraq, həyatında yeni və təmiz bir səhifə aça bilər. Bu, insanın ruhunda ümid, arxayınçılıq və mənəvi möhkəmlik yaradır, onu daha mərhəmətli, anlayışlı və doğru yolda irəliləyən bir fərd olmağa təşviq edir.