Azərbaycanın coğrafi mənzərəsi zəngin və rəngarəngdir. Bu gözəl diyarın hər guşəsində qədimdən bu günə öz adını, tarixini qoruyan yaşayış məntəqələri var. Onlardan biri də Aşağı Güzdək qəsəbəsidir. Bura təkcə bir yaşayış məntəqəsi kimi yox, həm də öz tarixçəsi, insanlarının yaşam tərzi, iqtisadi və mədəni həyat tərzi ilə seçilir. Aşağı Güzdək Bakıətrafı bölgələr arasında həm qədim köklərə, həm də müasir inkişaf tendensiyalarına sahib olan qəsəbələrdən biridir.
Aşağı Güzdəyin Coğrafi Mövqeyi və Əhalisi
Aşağı Güzdək qəsəbəsi Azərbaycan Respublikasının Abşeron rayonunun tərkibində yerləşir. Bakı şəhərinin şimal-qərb hissəsində, paytaxtdan təxminən 35 kilometr aralıda, strateji əhəmiyyətli yerdə yerləşir. Bu coğrafi mövqe qəsəbəni həm paytaxtla, həm də digər iri yaşayış məntəqələri ilə əlaqələndirir.
Əhalisinin sayı müxtəlif mənbələrə görə dəyişsə də, son illərdə burada yaşayanların sayı artmaqdadır. Aşağı Güzdəkdə əsasən azərbaycanlılar məskunlaşsa da, burada müxtəlif millətlərin nümayəndələri də bir arada sülh şəraitində yaşayır. Əhalinin əsas hissəsi kənd təsərrüfatı, xidmət sahəsi və sənayedə çalışır. Son illər infrastrukturun inkişafı ilə bağlı yeni ailələrin qəsəbəyə köçməsi də müşahidə olunur.
Tarixi və Etimoloji Baxış
Aşağı Güzdək tarixən qədim yaşayış məskəni olub. Qəsəbənin adı qədim türk mənşəlidir. “Güzdək” sözünün mənşəyi haqqında müxtəlif fərziyyələr mövcuddur. Bəzi mənbələrdə bu söz “gözəl yer” və ya “sərin, kölgəli məkan” kimi tərcümə olunur. “Aşağı” ön əlavəsi isə qəsəbənin coğrafi baxımdan Güzdək ərazisinin aşağı hissəsində yerləşdiyini göstərir.
Tarix boyu bu ərazidə əkinçilik və maldarlıq əsas məşğuliyyət sahəsi olmuşdur. Sovet dövründə kolxoz və sovxozların yaradılması ilə burada kənd təsərrüfatı daha sistemli şəkildə inkişaf etdirilmişdir. Tarixi abidələr və arxeoloji tapıntılar göstərir ki, bölgə qədim dövrlərdən məskunlaşmışdır və burada müxtəlif tayfalar və xalqlar məskən salmışdır.
Aşağı Güzdəkdə İqlim və Təbiət
Qəsəbənin iqlimi yarımsəhra və quru subtropik tiplə səciyyələnir. Yay ayları isti və quraq, qış isə mülayim keçir. İllik yağıntının miqdarı azdır, əsasən yaz və payız aylarında düşür. Bu iqlim xüsusiyyəti kənd təsərrüfatı məhsullarının çeşidinə və bolluğuna birbaşa təsir göstərir.
Ətrafda kolluqlar, az miqdarda meşəlik sahələr və düzənliklər üstünlük təşkil edir. Son illər yaşıllaşdırma və ekoloji layihələr çərçivəsində Aşağı Güzdəkdə ağacəkmə tədbirləri intensiv şəkildə aparılır. Qəsəbə ərazisindən axan kiçik çaylar və su kanalları burada suvarma işlərini asanlaşdırır.
Demoqrafik və Sosial Göstəricilər
Aşağı Güzdəkdə əhali əsasən ailəvi yaşayış tərzinə üstünlük verir. Əhalinin yaş strukturu orta və gənc nəsildən ibarətdir, bu da qəsəbənin dinamik inkişafına təkan verir. Əhalinin artım tempində son illərdə müəyyən yüksəliş müşahidə olunur ki, bu da qəsəbədəki sosial-iqtisadi mühitin cazibədarlığı ilə izah edilir.
Qəsəbədə təhsil səviyyəsi yüksəkdir. Burada orta məktəblər, uşaq bağçaları və əlavə təhsil müəssisələri fəaliyyət göstərir. Səhiyyə ocaqları, apteklər, idman zalları və istirahət mərkəzləri yerli əhalinin gündəlik ehtiyaclarını qarşılamağa imkan verir.
İqtisadiyyat və Əsas Məşğulluq Sahələri
Aşağı Güzdəkdə iqtisadi həyat əsasən kənd təsərrüfatı və xidmət sahəsinə əsaslanır. Əkinçilik burada əsas məşğulluq sahəsidir. Buğda, arpa, tərəvəz, bostan bitkiləri, eləcə də meyvə bağları qəsəbənin əsas təsərrüfat istiqamətlərini təşkil edir. Kənddə maldarlıq da geniş yayılıb; inək, qoyun, keçi saxlayan ailələr kifayət qədərdir.
Son illərdə qəsəbədə kiçik və orta sahibkarlıq fəaliyyəti artıb. Xidmət sektoru – dükanlar, kafelər, tikinti materialları satışı, avtomobil təmiri və digər məişət xidmətləri inkişaf edir. Bununla yanaşı, bir sıra istehsal müəssisələri, xüsusilə tikinti materialları və kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı üzrə zavodlar fəaliyyət göstərir.
İnfrastruktur və Nəqliyyat Sistemi
Aşağı Güzdəkdə infrastruktur son illərdə əsaslı şəkildə yaxşılaşıb. Qəsəbədə yollar asfaltlanıb, yeni işıqlandırma sistemi qurulub. İçməli su, qaz, elektrik enerjisi və kanalizasiya sistemlərinin yenilənməsi həyata keçirilib. Nəqliyyat baxımından Aşağı Güzdək həm Bakı şəhəri, həm də digər qəsəbələrlə yaxşı əlaqəlidir. Buradan Bakı-Sumqayıt avtomagistralına və dəmir yolu xəttinə çıxış mümkündür. Müntəzəm marşrut avtobusları və taksilər əhaliyə xidmət edir.
Aşağı Güzdəkdə infrastrukturun inkişafı barədə aşağıdakı cədvəldə bəzi əsas göstəricilər verilmişdir:
| İnfrastruktur Sahəsi | Hal-hazırki vəziyyət | Son illər aparılan işlər |
|---|---|---|
| Yollar | Asfalt örtüklü, geniş | Əsas yollar yenilənib |
| Su təchizatı | Mərkəzləşdirilmiş şəbəkə | Su boruları tam yenilənib |
| Qazlaşdırma | 100% qazlaşdırılıb | Yeni məişət qaz xətləri çəkilib |
| İşıqlandırma | Küçə işıqları, LED lampalar | Bütün qəsəbə əhatə olunub |
| Səhiyyə müəssisələri | Poliklinika, aptek, tibb məntəqəsi | Müasir avadanlıqlar quraşdırılıb |
| Təhsil | 2 orta məktəb, uşaq bağçası | Təmir və tikinti işləri aparılıb |
| Nəqliyyat | Marşrut və taksi | Yeni dayanacaqlar, yollar |
Təhsil və Mədəniyyət
Aşağı Güzdəkdə təhsil sahəsi prioritet istiqamətlərdən biridir. Qəsəbədə fəaliyyət göstərən ümumi təhsil məktəblərində şagirdlər müasir metodlarla təhsil alır, müəllim heyəti ixtisaslı kadrlardan ibarətdir. Məktəblərdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqi, xarici dillərin tədrisi, müxtəlif fənn olimpiyadalarının təşkili təhsilin keyfiyyətinin yüksəlməsinə xidmət edir.
Mədəni həyat da burada zəngindir. Mədəniyyət evi, kitabxana, müxtəlif klub və dərnəklər yerli əhalinin asudə vaxtını səmərəli keçirməsi üçün imkan yaradır. Milli bayramlar, Novruz, Qurban, Yeni il və digər tədbirlər əhalinin birliyini və sosial həmrəyliyini möhkəmləndirir.
Səhiyyə və Sosial Müdafiə
Qəsəbədə əhalinin sağlamlığına xüsusi diqqət yetirilir. Burada poliklinika, tibb məntəqəsi və apteklər fəaliyyət göstərir. İllik tibbi müayinələr, vaksinasiya proqramları, əhalinin maarifləndirilməsi məqsədilə sağlamlıq aksiyaları keçirilir. Ehtiyacı olan ailələr üçün dövlət və bələdiyyə tərəfindən sosial yardımlar göstərilir.
Ekologiya və Ətraf Mühit
Aşağı Güzdəkdə ekoloji vəziyyət bir qədər nisbətən yaxşıdır. Yaşıllıq sahələri, yeni salınan parklar, ağacəkmə aksiyaları, bərk məişət tullantılarının vaxtında daşınması bu sahədə mühüm addımlardır. Ekoloji maarifləndirmə işləri məktəblər və ictimai təşkilatlar vasitəsilə həyata keçirilir. Hər il yaz və payız aylarında qəsəbədə ekoloji təmizlik və abadlıq aylığı təşkil olunur.
Aşağı Güzdək təkcə Abşeronun bir qəsəbəsi deyil, həm də öz tarixi, mədəniyyəti, müasir həyatı, dinamik inkişafı və səmimi insanları ilə seçilən, daim irəliyə doğru addımlayan bir məskəndir. Burada keçmişin dəyərləri və gələcəyin yenilikləri vəhdət təşkil edir. Əhalisinin rifahı, sosial təminatı və mədəni səviyyəsi ilə digər məntəqələrə nümunə olan Aşağı Güzdək Azərbaycan müasirliyinin, şəhərsalma mədəniyyətinin və vətəndaş birliyinin bariz nümunəsidir. İnfrastrukturun inkişafı, ekoloji layihələrin genişləndirilməsi, sosial və mədəni tədbirlərin çoxalması ilə Aşağı Güzdək yaxın illərdə daha da böyük uğurlara imza atacaq. Bu qəsəbə daim yeniləşən, yaşıl və sağlam həyat tərzi ilə gələcəyin şəhər tipli yaşayış məntəqələrindən biri kimi inkişaf edəcək.
Ən çox verilən suallar:
Aşağı Güzdək Azərbaycan Respublikasının Abşeron rayonu ərazisində, Bakı şəhərindən təxminən 35 kilometr məsafədə yerləşən qəsəbədir.
Qəsəbədə hazırda iki tam orta məktəb mövcuddur – Səmidxan Əzizov adına 1 nömrəli tam orta məktəb və 2 nömrəli tam orta məktəb.
Əhali əsasən kənd təsərrüfatı, xidmət sahəsi və sənaye üzrə çalışır, son illər sahibkarlıq fəaliyyəti də artmaqdadır.
Qəsəbədə yollar, su və qaz təchizatı, elektrik, kanalizasiya sistemi, məktəb, poliklinika, uşaq bağçası, idman meydançaları və parklar mövcuddur.
Qəsəbə Bakı və digər bölgələrlə marşrut avtobusları, taksi xidməti və dəmir yolu vasitəsilə rahat şəkildə birləşir.
Burada poliklinika, tibb məntəqəsi və aptek fəaliyyət göstərir, ilkin tibbi yardımlar və əsas səhiyyə xidmətləri təmin olunur.
Mədəniyyət evi, kitabxana, müxtəlif klub və dərnəklər, idman meydançaları, parklar və uşaq əyləncə mərkəzləri fəaliyyət göstərir.
Aşağı Güzdək yarımsəhra və quru subtropik iqlimə malikdir, yaylar isti və quraq, qışlar isə mülayim keçir.
Son illər qəsəbədə yeni yaşayış massivləri salınır, fərdi və çoxmərtəbəli evlərin tikintisi genişlənir.
