İslam dünyasında mühüm dini və mənəvi anlam daşıyan terminlərdən biri də “Ərəfə” günüdür. Ərəfə təkcə konkret bir gün deyil, eyni zamanda ibadətin, duaların, bağışlanmanın və böyük mənəvi təmizlənmənin rəmzi kimi tanınır. Ərəfə günü xüsusilə Həcc ziyarətinin ən əhəmiyyətli mərhələsi sayılır və müsəlmanların həyatında müstəsna yer tutur. Min illərdir ki, milyonlarla insan Ərəfə gününün əhəmiyyətini anlayır, bu günün bərəkətindən və savabından faydalanmağa çalışır. Ərəfə həm dini ayinlərin bir hissəsi, həm də insan ruhunun Allaha daha da yaxınlaşdığı məqamdır.
Həm Həcc ziyarətində iştirak edənlər, həm də Həccə getməyən müsəlmanlar üçün Ərəfə günü özündə dərin məna və müqəddəslik daşıyır. Bu günün mahiyyətini bilmək, onun tarixçəsini, əməllərini və fəzilətini anlamaq hər bir müsəlmanın mənəvi dünyasında xüsusi yer tutur. Ərəfə günü insanı Allaha daha yaxın edən, günahların bağışlanmasına səbəb olan, duaların qəbul olunduğu mübarək bir zaman hesab olunur.
Ərəfə Gününün Mənşəyi və Tarixi
Ərəfə gününün tarixi İslamın ilk illərinə, daha dəqiq desək, Həzrət İbrahim peyğəmbərin dövrünə gedib çıxır. Ərəfə sözü ərəb dilində “tanımaq”, “bilinmək”, “anlamaq” mənasını verir. Rəvayətlərə görə, Həzrət İbrahim və oğlu İsmayıl Kəbə evini tikdikdən sonra Allah tərəfindən onlara Həcc əməlləri öyrədilir və bu əməllərin əsas mərhələlərindən biri Ərəfə dağında dayanmaq olur. Məhz o gün İbrahim peyğəmbər Həcc əməllərinin mahiyyətini dərk edir və buna görə həmin yer “Ərəfə”, həmin gün isə “Ərəfə günü” adlandırılır.
İslam dinində Ərəfə günü Zilhiccə ayının 9-cu gününə təsadüf edir. Bu tarix Həcc ziyarətinin ən vacib mərhələsi hesab olunan Ərəfatda dayanmaq mərasiminə uyğundur. Həzrət Məhəmməd peyğəmbərin (s) sonuncu xütbəsi də məhz Ərəfə günü Ərəfat düzündə səsləndirilmişdir. Həmin gün İslam tarixində mühüm hadisələrdən biri kimi yadda qalıb və o vaxtdan bəri Ərəfə günü müsəlmanlar üçün müqəddəs gün kimi qeyd olunur.
Ərəfə Gününün Dini Əhəmiyyəti
Ərəfə günü İslam aləmində təkcə Həcc ziyarətinə aid olan bir mərhələ deyil, ümumilikdə bütün müsəlmanlar üçün mənəvi yüksəliş və dua günü hesab olunur. Xüsusilə, Həcc ziyarətində olan zəvvarların Ərəfat düzündə toplaşaraq dua etməsi, tövbə etməsi və Allahdan bağışlanma diləməsi bu günün dini əhəmiyyətini artırır.
Ərəfə gününün dini əhəmiyyəti aşağıdakı məqamlarla izah olunur:
Günahların bağışlanması: Hədislərə əsasən, Ərəfə günü səmimi qəlbdən edilən tövbələr, dualar və ibadətlər insanın keçmiş günahlarının bağışlanmasına səbəb olur.
Qurban bayramının öncəsi: Ərəfə günü Qurban bayramından bir gün öncəyə təsadüf etdiyi üçün bu günün ibadəti həm də bayram hazırlığının mənəvi hissəsidir.
Dua və ibadət zamanı: Rəvayətlərə görə, Ərəfə günü edilən duaların qəbul olunma ehtimalı digər günlərə nisbətən daha yüksəkdir.
Ərəfatda dayanmaq: Həcc ziyarətinin ən əhəmiyyətli rüknü Ərəfatda dayanmaqdır və bu ibadət olmadan Həcc tam hesab edilmir.
Ərəfə Günü Ərəfat Düzü və Onun Məkan Əhəmiyyəti
Ərəfat dağı və Ərəfat düzənliyi Məkkə şəhərindən təxminən 20 kilometr məsafədə yerləşir və hər il milyonlarla zəvvar burada toplaşır. Ərəfatın mənəvi əhəmiyyəti İslam tarixi ilə sıx bağlıdır. Tarixi mənbələrə görə, Həzrət Adəm və Həvva cənnətdən endikdən sonra məhz bu məkanda bir-birini tapıb görüşüblər. Elə buna görə də Ərəfat ərazisi bəzən “Tanışlıq yeri” və ya “Görüş yeri” kimi də adlandırılır.
Ərəfat düzündə dayanmaq Həcc ziyarətinin əsas tərkib hissəsidir. Ərəfə günü burada milyonlarla insan toplaşaraq, Allaha dua edir, günahlarının bağışlanmasını istəyir və mənəvi paklanma üçün çalışır. Həzrət Məhəmməd peyğəmbərin də Ərəfatda etdiyi məşhur Vida Xütbəsi İslam tarixində insan hüquqları, bərabərlik və ədalət mesajları ilə yadda qalıb.
Ərəfə Gününün Fəzilətləri və Savabları
Ərəfə gününün fəzilətləri barədə çoxsaylı hədislər və dini mənbələr mövcuddur. Bu günün bərəkəti və savabı barədə müsəlman alimləri tərəfindən aşağıdakı məqamlar xüsusilə vurğulanır:
Ərəfə günü oruc tutmaq: Hədislərə görə, Ərəfə günü oruc tutmaq iki ilin günahlarının bağışlanmasına səbəb olur – keçən ilin və gələcək ilin.
Dua və zikr: Ərəfə günü edilən dualar, xüsusilə “La ilahə illəllah” zikri çox fəzilətli sayılır.
Günahların bağışlanması: Ərəfə günü insanın səmimi qəlbdən etdiyi tövbələr Allah dərgahında qəbul olunur.
Qurban kəsməyə hazırlıq: Qurban bayramından öncə mənəvi təmizlik üçün Ərəfə günü mühüm fürsət hesab edilir.
Qardaşlıq və birlik mesajı: Dünyanın müxtəlif yerlərindən gələn müsəlmanların Ərəfatda toplanması İslam birliyinin və ümmət ruhunun ən bariz təzahürüdür.
Ərəfə Günündə Ən Çox Görülən İbadətlər
Ərəfə günü müsəlmanlar üçün geniş ibadət imkanları yaradır. Həm Həcc ziyarətində iştirak edənlər, həm də öz yurdlarında olan insanlar bu gündə aşağıdakı ibadətləri yerinə yetirirlər:
Oruc tutmaq: Həccə getməyən müsəlmanlar üçün Ərəfə günü oruc tutmaq tövsiyə olunur.
Dua və tövbə: Allahdan bağışlanma, sağlamlıq, ruzi və digər dünya-axirət işləri üçün dua etmək bu günün əsas əməllərindəndir.
Qurani-Kərim oxumaq: Ərəfə günündə Quran tilavəti və ayələrin mənalarına diqqət yetirmək savablı əməllərdəndir.
Zikr və salavat: “La ilahə illəllah”, “Subhanallah”, “Əlhəmdulillah” kimi zikrləri çoxaltmaq tövsiyə edilir.
Sədəqə vermək: Ələxsus ehtiyacı olanlara yardım etmək, sədəqə vermək Ərəfə gününün mənəvi ruhuna uyğundur.
Ərəfə Günü və Həcc Ziyarətinin Ən Yüksək Nöqtəsi
Həcc ziyarətində iştirak edən milyonlarla müsəlman üçün Ərəfə günü zirvə nöqtəsi hesab olunur. Ərəfat düzündə keçirilən mərasim Həccin əsas sütunlarından biri olmaqla yanaşı, insanın mənəvi kamilliyə çatmasının da rəmzidir.
Ərəfatda dayanmaq olmadan Həcc ibadəti tamamlanmış sayılmır. Peyğəmbər (s) buyurub: “Həcc – Ərəfadır.” Bu isə göstərir ki, Ərəfə günü və Ərəfat düzündə keçirilən mərasim Həcc ziyarətinin mərkəzi və ən mühüm hissəsidir. Burada insanlar günahlarının bağışlanması üçün yalvarır, dualar edir və mənəvi saflaşmaya çalışır.
Ərəfə Gününün Dünya Müsəlmanları üçün Rəmzi Anlamı
Ərəfə günü təkcə Məkkədəki mərasimlərlə yekunlaşmır. Dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan müsəlmanlar da bu günə xüsusi hazırlaşır, ibadətlər edir və mənəvi cəhətdən bu gündən bəhrələnirlər. Ərəfə günü İslam ümmətinin birlik, qardaşlıq və Allaha yönəlmə ruhunu gücləndirir.
Xüsusilə, bu gün:
Bütün müsəlmanlar sülh, əmin-amanlıq və bəşəriyyət üçün dualar edir.
Ehtiyacı olanlara yardım göstərilir.
Ailə və dostlar bir araya gələrək ibadət və zikr məclisləri təşkil edirlər.
Müsəlman cəmiyyətləri arasında birliyi möhkəmləndirən tədbirlər həyata keçirilir.
Ərəfə Günü ilə Bağlı Maraqlı Faktlar
Ərəfə günü ilə bağlı tarix və dini ənənələrdə diqqətçəkən məqamlar da mövcuddur. Bu faktlar həm tarixçilər, həm də dini araşdırmaçılar tərəfindən qeyd olunub:
Ərəfə günü Həzrət Məhəmməd peyğəmbərin Vida Xütbəsini verdiyi gündür.
Ərəfat düzündə toplaşma dünyanın ən böyük dini toplantılarından biri sayılır.
Ərəfə günü oruc tutmaq Həcc ziyarətində iştirak etməyənlər üçün tövsiyə olunur.
Ərəfat ərazisi İslam tarixində həm Həzrət İbrahim, həm də Həzrət Adəmin izlərini daşıyır.
Həmin gün səsləndirilən duaların qəbul olunduğuna dair bir çox dini rəvayətlər mövcuddur.
Ərəfə günü müsəlman dünyasında bənzərsiz dini və mənəvi əhəmiyyətə malikdir. Bu gün insanın Allahla olan bağını gücləndirir, günahların bağışlanmasına zəmin yaradır və ümumbəşəri birlik ruhunu təbliğ edir. Həcc ziyarətinin əsas mərhələsi olan Ərəfatda toplaşmaq, dualar etmək və mənəvi saflaşmaq milyonlarla insan üçün ən yüksək mənəvi mərhələ sayılır.
Hər bir müsəlmanın Ərəfə gününün mahiyyətini dərk etməsi, həmin gündə ibadət və dua ilə Allaha yönəlməsi həm fərdi, həm də ümumi bəşəri sülh və əmin-amanlığa xidmət edir. Ərəfə günü insan ruhunun saflaşması, mənəvi kamilliyin artması və Allah dərgahına yaxınlaşmaq üçün unikal fürsətdir.
Ən Çox Verilən Suallar
Ərəfə günü Hicri təqvimin Zilhiccə ayının 9-cu gününə təsadüf edir. Hər il Həcc ziyarətinin əsas mərhələsi olan Ərəfatda dayanmaq həmin gün baş tutur.
Ərəfə günü İslam dünyasında günahların bağışlanması, duaların qəbul olunması və mənəvi saflaşmanın ən mühüm günlərindən biridir. Həm Həcc ziyarətində olanlar, həm də digər müsəlmanlar üçün savablı bir gündür.
Ərəfə günü oruc tutmaq Həccə getməyən müsəlmanlar üçün çox tövsiyə olunur. Hədislərə görə, həmin gün tutulan oruc iki ilin günahlarının bağışlanmasına səbəb olur.
Ərəfatda dayanmaq Həcc ziyarətinin əsas və vacib hissəsidir. Zəvvarlar Ərəfat düzündə toplaşaraq Allaha dua edir, tövbə edirlər. Ərəfatda dayanmaq olmadan Həcc tamamlanmış sayılmır.
Bəli, Ərəfə günü həm Həcc ziyarətində iştirak edən zəvvarlar, həm də öz ölkəsində olan müsəlmanlar üçün savab və mənəvi yüksəliş günü sayılır.
Ərəfə günü oruc tutmaq, dua və tövbə etmək, Qurani-Kərim oxumaq, zikr və salavatlar səsləndirmək, ehtiyacı olanlara yardım etmək tövsiyə olunur.
Ərəfat düzündə İslam tarixi baxımından mühüm hadisələr baş verib. Burada Həzrət Adəm və Həvvanın görüşməsi və Həzrət Məhəmmədin Vida Xütbəsi həmin yerin dini və mənəvi əhəmiyyətini artırır.
Bəli, dini rəvayətlərə görə, Ərəfə günü edilən səmimi duaların qəbul olunma ehtimalı yüksəkdir və bu günün bərəkəti böyükdür.
Ərəfə günü Qurban bayramından bir gün əvvələ təsadüf edir. Bu gün həm də bayram öncəsi mənəvi hazırlıq, ibadət və təmizlik günü hesab olunur.
Ərəfə günü bütün müsəlmanlar üçün birlik, Allaha yaxınlaşma, günahların bağışlanması və mənəvi təmizlənmə günüdür. Bu gün bütün müsəlmanların qəlbi və duaları bir istiqamətə yönəlir.
