İtlər: Cinsləri, Xüsusiyyətləri

İtlərin insan həyatında yeri hər zaman xüsusi olub. Minilliklər boyu müxtəlif mədəniyyətlərdə onları təkcə ev heyvanı kimi deyil, həm də sadiq dost, qoruyucu və ailənin bir üzvü kimi qəbul ediblər. İtlər həyatımıza gətirdiyi sevgi, etibar və sədaqət sayəsində hər bir ailənin sevimli canlısına çevrilə bilirlər. Onların insanla qurduğu səmimi əlaqə, təkcə gündəlik sevinc mənbəyi olmaqla kifayətlənmir, eyni zamanda psixoloji rahatlıq, sevinc və hətta bəzən motivasiya verir. Öz xüsusiyyətləri, instinktləri və qeyri-adi enerjiləri ilə, itlər uşaqlara məsuliyyət hissi, böyüklərə isə əsl dostluğun dəyərini öyrədirlər.

İtlər fərqli cins, rəng, xarakter və ölçülərdə olsalar da, onların ortaq cəhəti insanlara sonsuz sevgiləridir. Onlar həmişə pozitiv enerjiylə ailə üzvlərini əhatə edir, uşaqlarla oynayır, böyüklərlə isə uzun gəzintilərdən həzz alırlar. Özəlliklə stresli və yorucu günlərdə itlərin insanı sakitləşdirmə qabiliyyəti, onların əvəzsiz yoldaş olmasını bir daha sübut edir. Həyatımıza gətirdikləri xoşbəxtlik və rəngarənglik onları yalnız heyvan yox, ailənin ən dəyərli üzvünə çevirir.

İtlərin Cinsləri və Azərbaycanda Sevilən Növlər

Dünyada minlərlə it cinsi mövcuddur və hər birinin özünəməxsus xüsusiyyətləri var. Kiçik, orta və iri ölçülü cinslər arasında həm davranış, həm də xarakter fərqləri aydın hiss olunur. Məsələn, Çihuahua kimi balaca cinslər enerjili və ağıllı olduqları üçün tez-tez şəhər mühitində seçilirlər, labrador retriever və basenji kimi cinslər isə həm ailə üçün ideal, həm də aktiv həyat tərzini sevənlər üçün çox münasibdir.

Azərbaycanın özünəməxsus cinsi olan Qurdbasar təkcə gücü və qoruyucu instinkti ilə yox, həm də sədaqəti və sağlamlığı ilə seçilir. Yerli mühitə uyğunlaşan bu cins illərdir kənd təsərrüfatı sahələrində, həyətyanı sahələrdə və ailə evlərində böyük etibarla qoruyucu kimi saxlanılır. Azərbaycanda digər məşhur cinslər arasında Jack Russell Terrier, Çihuahua, Basenji və Labrador retriever kimi cinslər də populyardır və hər biri ailənin bir üzvü olaraq böyük sevgi ilə saxlanılır.

İtlərin Gündəlik Baxımı və Qulluğu

İtin sağlam, xoşbəxt və balanslı həyat sürməsi üçün onun gündəlik qulluq qaydalarına əməl etmək çox vacibdir. Ən önəmlisi, gündəlik gəzintilər və aktivlik səviyyəsinin qorunmasıdır. Hər gün itlə birlikdə açıq havada gəzintilər, həm itin fiziki, həm də psixoloji sağlamlığının qorunmasına kömək edir. Bu zaman it təkcə fiziki aktivlik qazanmır, həm də ətraf mühitlə sosiallaşır, yeni qoxular və səslərlə tanış olur, instinktlərini inkişaf etdirir.

Bundan əlavə, gigiyenik baxım – yəni mütəmadi olaraq yuyulma, tüklərin daralanması, diş və dırnaq baxımı da unudulmamalıdır. Müasir dövrdə dişlərin təmizlənməsi üçün xüsusi məhsullar, tüklər üçün isə müxtəlif daraqlar və şampunlar mövcuddur. Bu tip qayğılar itin immun sistemini gücləndirir, allergiyaların və dəri problemlərinin qarşısını alır və ümumi sağlamlığı yaxşılaşdırır.

İtlərin Ömrü və Sağlamlıq Xüsusiyyətləri

Bir itin ömrü onun cinsinə, ölçüsünə və sağlamlıq durumuna görə dəyişir. Kiçik cinslərdə ömür daha uzun olur; məsələn, Çihuahua kimi balaca cinslər 15-18 il, bəzən hətta 20 il yaşayır. Orta ölçülü labradorlar 13-14 il, iri cinslər, o cümlədən Qurdbasar 12-15 il arasında ömür sürürlər. İtin aktiv həyat tərzi, balanslı qidalanması, vaxtında peyvənd və profilaktik tədbirlərlə təmin olunması onun ömrünü və həyat keyfiyyətini artırır.

İtlər doğulandan böyüyənə qədər bir çox inkişaf mərhələsindən keçir. Sağlam qidalanma, baytar yoxlanışları və keyfiyyətli həyat şəraiti onların həyatının uzun və sağlam keçməsi üçün vacibdir. Sağlamlığın qorunması üçün illik peyvəndlər, gənə və parazitlərə qarşı qoruyucu tədbirlər, eləcə də zaman-zaman profilaktik müayinələr tövsiyə olunur.

İtlərdə Reproduktiv Xüsusiyyətlər və Yavrulama

İtlərin təbii reproduktiv dövrü və hamiləlik prosesi çox maraqlıdır. Tipik olaraq, bir dişi itin hamiləlik müddəti 58-68 gün, yəni təxminən iki ay davam edir. Bu müddət ərzində ana itin xüsusi qayğıya və balanslı yemlənməyə ehtiyacı olur. Yavruların sayı cinsdən və yaşdan asılı olaraq dəyişsə də, orta hesabla hər doğumda 5-6 bala dünyaya gəlir. Kiçik cinslərdə bu rəqəm 3-4, iri cinslərdə isə 7-8 və hətta daha çox ola bilər.

Yavru itlərin sağlam və möhkəm olması üçün onların həyatının ilk günlərində ana südü və ana qayğısı böyük rol oynayır. Sonrakı mərhələdə isə düzgün qidalanma və baytar nəzarəti balaların sağlam böyüməsinə şərait yaradır. Yavru itlər sosial bacarıqları öyrənmək və ailə üzvlərinə alışmaq üçün də ən həssas dövrdədirlər.

İtlərdə Dişlərin Quruluşu və Qulluğu

Sağlam dişlər hər bir itin ümumi sağlamlığı üçün olduqca vacibdir. Yetkin bir itin ümumilikdə 42 dişi olur. Dişlərin tam formalaşması adətən itin 6-7 aylığında başa çatır və bu mərhələdə diş baxımı, yəni fırçalama və xüsusi diş məmulatlarının istifadəsi vacibdir. Sağlam dişlər həzm sisteminə də təsir edir və itin qidasını daha yaxşı həzm etməsinə kömək edir.

Diş sağlamlığının qorunması üçün xüsusi diş fırçaları, diş pastaları, hətta diş çeynəkləri istifadə olunur. Daimi olaraq dişlərin baxımının aparılması ağızda bakteriyaların çoxalmasının qarşısını alır və ağız qoxusunu aradan qaldırır. Sağlam dişlər itlərin ömrünü uzadır, onların gündəlik həyat keyfiyyətini artırır.

İtlərdə Gənə və Profilaktik Tədbirlər

Təbiətdə və ya həyət şəraitində saxlanılan itlər tez-tez gənə kimi parazitlərin təsirinə məruz qala bilər. Gənələr, itlərin qanını soraraq, onların zəifləməsinə və bəzi hallarda xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Buna görə, profilaktik tədbirlər və müntəzəm baxım hər bir itin sağlamlığının ayrılmaz hissəsidir. Baytarlar tərəfindən tövsiyə olunan damcılar, spreylər və xüsusi boyunbağılar sayəsində bu problem asanlıqla qarşısı alınır.

Parazitlərə qarşı tədbirlər görüləndə itlər daha enerjili, sağlam və uzunömürlü olurlar. Eyni zamanda, tez-tez bədən yoxlaması və gigiyena baxımı da gənə və digər parazitlərin vaxtında aşkar olunmasına kömək edir. Ailədə saxlanılan itlərin hər zaman profilaktik tədbirlərlə qorunması onların gündəlik həyatına birbaşa təsir edir.

İtlərin Səslənməsi və Ünsiyyəti

İtlər insanlarla və digər heyvanlarla müxtəlif üsullarla ünsiyyət qururlar. Onların səsvermə davranışı çoxşaxəlidir: ulama, hürüş, inildəmə kimi müxtəlif səslər həm hissləri, həm də ehtiyacları barədə siqnaldır. Məsələn, ulama adətən diqqət çəkmək, sevinc və ya həyəcanı ifadə etmək, bəzən isə sahibindən ayrılma zamanı olur. Bu səsli siqnallar itlərin təbiətinin ayrılmaz hissəsidir və insanla daha dərin emosional əlaqənin yaranmasına səbəb olur.

İtlərin erkən yaşlarında, xüsusən 3 həftədən sonra müxtəlif səslər çıxarmağa başlaması sosiallaşmanın əsas hissəsinə çevrilir. Sahiblər itlərin səslərinə doğru reaksiya verəndə, onların davranışında arzuolunan dəyişikliklər baş verir və bu, qarşılıqlı anlaşmanın möhkəmlənməsinə səbəb olur.

Müqayisəli İt Cinsləri və Onların Xüsusiyyətləri

İtlər həyatımıza hər zaman rəng qatıb, sevinc və xoşbəxtlik bəxş edirlər. Onların sədaqəti, sevgi dolu baxışları və həssaslığı ailədə xüsusi yer tutur. İtlə münasibət qurmaq, ona qulluq etmək insanı həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən zənginləşdirir. Onlar uşaqlara qayğıkeşlik, böyüklərə isə həqiqi dostluq hissini aşılayır. Hər bir it sahibinin səmimi münasibəti və diqqəti sayəsində, həm fiziki, həm də emosional olaraq inkişaf edir, ailənin vacib bir hissəsinə çevrilir.

İtlər yalnız ailə üçün deyil, həm də cəmiyyət üçün faydalı canlılardır. Onlar təhlükəsizliyin qorunmasında, insanlara psixoloji dəstək verməkdə, hətta təbiətdə ekoloji balansın qorunmasında mühüm rol oynayırlar. Sağlamlıq, düzgün qayğı, balanslı qidalanma və sevgi sayəsində itlər daha uzun və xoşbəxt həyat sürürlər. Hər bir ailə öz evini və həyatını bir itlə bölüşdükdə, gerçək dostluğun və sədaqətin nə olduğunu bir daha hiss edir.

Ən Çox Verilən Suallar