İƏT İslam Əmək Təşkilatı Əmək Mərkəzi, İslam ölkələri arasında əmək münasibətlərini tənzimləmək, işçi hüquqlarını qorumaq və sosial müdafiə sahəsində əməkdaşlığı gücləndirmək məqsədilə yaradılmış mühüm bir beynəlxalq qurumdur. Bu təşkilat, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının təşəbbüsü ilə formalaşmış və üzv dövlətlər arasında iqtisadi və sosial ədalətin təmininə töhfə vermək məqsədi daşıyır. Əmək Mərkəzi həm texniki, həm də strateji baxımdan üzv ölkələrdə əmək siyasətlərinin inkişafına dəstək göstərən bir platformadır. Xüsusilə son illərdə əmək bazarındakı sürətli dəyişikliklər, qeyri-formal məşğulluğun artması, gender bərabərliyi və rəqəmsallaşma bu cür mərkəzlərin fəaliyyətini daha da zəruri etmişdir. Azərbaycanın bu mərkəzə ev sahibliyi etməsi isə ölkənin beynəlxalq əmək siyasətində aktiv iştirakının göstəricisidir.
İƏT İslam Əmək Təşkilatının Yaranma Məqsədi
İƏT İslam Əmək Təşkilatı 1980-ci illərin sonunda, İslam dünyasında əmək və məşğulluq sahəsində strukturlaşmış əməkdaşlığın vacibliyini nəzərə alaraq təsis olunmuşdur. Bu təşəbbüs, İƏT üzv dövlətləri arasında həmrəyliyin və birgə fəaliyyətin gücləndirilməsi üçün irəli sürülüb. Əsas məqsədi əmək standartlarının təkmilləşdirilməsi, işçi hüquqlarının qorunması, əmək bazarında balanslaşdırılmış inkişafın təmin edilməsi və üzv dövlətlər arasında sosial dialoqun təşviqidir. Təşkilat, beynəlxalq səviyyədə qəbul olunmuş əmək hüquqlarını İslam ölkələrinin hüquqi və sosial kontekstinə uyğunlaşdırmağa çalışır. Bu həm də üzv ölkələrin iqtisadi inkişafına və sosial rifahına töhfə verən uzunmüddətli hədəfdir.
Əmək Mərkəzinin Struktur Vahidi Kimi Yeri
İƏT İslam Əmək Təşkilatının strukturunda Əmək Mərkəzi ixtisaslaşmış texniki qurum kimi fəaliyyət göstərir. O, üzv ölkələrin əmək sahəsində institusional potensiallarını artırmaq və əlaqələndirmə funksiyasını yerinə yetirmək üçün yaradılıb. Bu mərkəz birbaşa təşkilatın baş qərargahına hesabat verir və əsasən tədqiqat, təlim və məlumat mübadiləsi üzrə proqramlar həyata keçirir. Struktur baxımından mərkəz direktor, texniki bölmələr, analitik qruplar və regional əlaqələndirmə şöbələrindən ibarətdir. Bu vahidlər əmək bazarının müxtəlif aspektlərini əhatə edən kompleks layihələrin icrasına cavabdehdir. Eyni zamanda, mərkəz beynəlxalq konfranslar, forumlar və strategiya sessiyalarının da təşkilatçısıdır.
Mərkəzin Bakıda Yerləşdirilməsi və Azərbaycanın Rolu
İƏT Əmək Mərkəzinin Bakıda yerləşməsi Azərbaycanın beynəlxalq əmək məkanında nüfuzunu artıran mühüm amildir. 2021-ci ildə bu qərarın rəsmi şəkildə qəbul edilməsi ilə Bakı, İslam ölkələri arasında əmək siyasətinin koordinasiya nöqtəsinə çevrilmişdir. Azərbaycan, regionda əmək və məşğulluq sahəsində uğurlu islahatlar həyata keçirmiş ölkə kimi, mərkəzin fəaliyyəti üçün əlverişli institutlara və təcrübəyə malikdir. Bakı şəhəri coğrafi baxımdan həm Şərq, həm Qərb ölkələri üçün əlçatan olmaqla mərkəzin fəaliyyətində strateji mövqe tutur. Eyni zamanda, burada təşkil olunan təlim proqramları, əmək forumları və ekspert müzakirələri digər İƏT üzv ölkələrinin nümayəndələri üçün də təcrübə və bilik platformasına çevrilmişdir. Azərbaycanın bu təşəbbüsü İslam həmrəyliyinin gücləndirilməsinə də müsbət təsir edir.
Mərkəzin Əsas Fəaliyyət İstiqamətləri
Əmək Mərkəzinin fəaliyyət sahələri geniş və çoxşaxəlidir. Əsas istiqamətlər aşağıdakılardır:
- Əmək siyasətlərinin koordinasiyası: Üzv dövlətlərin əmək qanunvericiliyinin uyğunlaşdırılması, standartların harmonizasiyası və effektiv əmək mexanizmlərinin yaradılması.
- Məşğulluq və sosial müdafiə: Gənclərin və qadınların məşğulluğunun artırılması, yaşlıların və əlillərin sosial inteqrasiyası, sosial təminat sistemlərinin gücləndirilməsi.
- Peşə təhsili və bacarıqların artırılması: Peşə yönümlü təlim proqramlarının hazırlanması, yeni bacarıq paketlərinin tətbiqi, rəqəmsal bacarıqların genişləndirilməsi.
- Əmək hüquqlarının müdafiəsi: İşçi hüquqlarının beynəlxalq standartlara uyğun qorunması, əməyin istismarı ilə mübarizə, iş yerlərində təhlükəsizlik və sağlamlıq sahəsində islahatlar.
- Tədqiqat və statistika: Əmək bazarının təhlili, əmək statistikasının toplanması və regional müqayisəli araşdırmaların aparılması.
Azərbaycanla İƏT Əmək Təşkilatı Arasındakı Tərəfdaşlıq
Azərbaycan Respublikası İƏT İslam Əmək Təşkilatı ilə fəal tərəfdaşlıq edən ölkələrdən biridir. Bu əməkdaşlıq müxtəlif səviyyələrdə, o cümlədən normativ, texniki və strategiya səviyyəsində həyata keçirilir. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi mərkəzlə birgə bir neçə mühüm proqramın icrasını təmin edib. Bunlara gender bərabərliyi sahəsində təşəbbüslər, gənclərin peşə hazırlığı və regional əmək forumlarının təşkili daxildir. Həmçinin, Azərbaycan əmək mübahisələrinin həlli, əmək müqavilələrinin rəsmiləşdirilməsi və sosial dialoqun qurulması üzrə modellərini digər İƏT ölkələri ilə paylaşaraq mərkəzin texniki imkanlarını genişləndirir. Bu əməkdaşlıq həm də Azərbaycanın beynəlxalq əmək bazarında rəqabət qabiliyyətini artırır.
Regional Əməkdaşlıq və Təlim Proqramları
Mərkəzin əsas prioritetlərindən biri də təlim və regional əməkdaşlıq proqramlarıdır. Hər il İƏT Əmək Mərkəzi vasitəsilə onlarla seminar, vebinar və texniki təlim həyata keçirilir. Bu proqramlarda İƏT ölkələrindən mütəxəssislər iştirak edir və əmək bazarındakı yeniliklər, hüquqi dəyişikliklər, texnoloji transformasiyalar və strateji idarəetmə üsulları öyrənilir. Xüsusilə qadın sahibkarlığının təşviqi, gənclərin işlə təminatı, qeyri-rəsmi sektordan formal sektora keçid və pandemiyadan sonra əmək bazarının bərpası əsas mövzulardan biridir. Proqramlar həm yerli, həm də beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə aparılır və bu, iştirakçı ölkələrin təcrübə mübadiləsini genişləndirir.
Beynəlxalq Təşkilatlarla Əlaqə və Koordinasiya
İƏT İslam Əmək Təşkilatı və onun Əmək Mərkəzi beynəlxalq əmək təşkilatları ilə çoxşaxəli əlaqələrə malikdir. Ən yaxın əməkdaşlıq qurduğu təşkilatların başında BMT-nin Əmək Təşkilatı (ILO), Beynəlxalq Sosial Təminat Assosiasiyası (ISSA), Dünya Bankı və digər regional qurumlar gəlir. Bu əməkdaşlıq mərkəzə texniki dəstək, metodoloji istiqamət və institusional inkişaf sahəsində imkanlar yaradır. Azərbaycan bu əlaqələrdən faydalanaraq öz milli siyasətini beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırır. İƏT mərkəzi vasitəsilə keçirilən təlimlər, pilot layihələr və tədqiqat proqramları regionda sülh, rifah və sosial ədalətin təşviqi baxımından da əhəmiyyətlidir. Bu, həm də mərkəzin fəaliyyət sahəsinin qlobal miqyasa çıxmasına şərait yaradır.
İƏT İslam Əmək Təşkilatının Əmək Mərkəzi, əmək hüquqlarının müdafiəsi, sosial müdafiə, peşə təhsili və əmək bazarının inkişafı sahəsində İslam ölkələrinin birgə təşəbbüsüdür. Azərbaycanın bu mərkəzə ev sahibliyi etməsi təkcə regional əməkdaşlıq baxımından deyil, həm də ölkənin beynəlxalq statusu üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. İƏT Əmək Mərkəzi vasitəsilə əmək sahəsində innovativ yanaşmalar, texniki təlimlər və strateji proqramlar reallaşır. Bu, İslam ölkələrinin əmək bazarında birgə hərəkət etməsi və davamlı inkişaf üçün effektiv mexanizm yaradılması baxımından mühüm platformadır.
Ən Çox Verilən Suallar
Hazırda İƏT-in Baş katibi Xusrav Noziridir. O, 2021-ci ildən bu vəzifəni icra edir və Pakistan nümayəndəsidir.
Baş katib təşkilatın gündəlik işinə rəhbərlik edir, layihələrin icrasına nəzarət edir, beynəlxalq əlaqələri gücləndirir və İƏT-i beynəlxalq platformalarda təmsil edir.
Baş katib İƏT-ə üzv dövlətlərin konsensusu ilə müəyyən müddət üçün təyin olunur. Namizəd dövlətlər tərəfindən irəli sürülür.
Bəli, Baş katib Azərbaycana rəsmi səfərlər etmiş, konfranslarda iştirak etmiş və Azərbaycan rəhbərliyi ilə görüşlər keçirmişdir.
Ticarət, nəqliyyat, enerji, kənd təsərrüfatı, təhsil, elm və texnologiya sahələrində geniş fəaliyyət sahələri vardır.
Baş katib strateji qərarları icra edir, lakin siyasi qərarların qəbulunda üzv dövlətlərin razılığı əsas götürülür.
Təşkilatın baş qərargahı İranın paytaxtı Tehran şəhərində yerləşir.
Bəli, Xusrav Noziri uzun illər Pakistanın diplomatik xidmətində, o cümlədən beynəlxalq iqtisadi forumlarda çalışıb.
Rəqəmsallaşma, yaşıl enerji, təhsil sahəsində yeni proqramlar və regional startap dəstəyi kimi prioritetlər mövcuddur.
Baş katib adətən 3-4 illik müddətə seçilir. Bu müddət uzadıla bilər və üzv dövlətlərin razılığı ilə yenilənir.