İkinci Şəhidlər Xiyabanı : Tarixi , Mənəvi Dəyəri

Bakıda yerləşən İkinci Şəhidlər Xiyabanı Azərbaycanın müstəqillik, azadlıq və ərazi bütövlüyü uğrunda canından keçmiş qəhrəmanların xatirəsinə ucaldılmış ən əhəmiyyətli abidə-memarlıq komplekslərindən biridir. Xiyaban təkcə bir məzar yeri deyil, həm də Azərbaycan xalqının milli ruhunun, vətən sevgisinin, azadlıq arzusunun və şəhidlik ideyasının ali bir simvoludur. Burada yatanlar, Azərbaycanın müstəqilliyi, Qarabağ uğrunda gedən döyüşlər və torpaqlarımızın müdafiəsi zamanı həyatlarını qurban vermiş igidlərdir. Bu müqəddəs məkan illərdir ki, həm dövlət rəhbərləri, həm sadə vətəndaşlar, həm də gələn qonaqlar tərəfindən ziyarət olunur, Azərbaycanın ən önəmli mənəvi dəyərlərindən birinə çevrilib. İkinci Şəhidlər Xiyabanı təkcə Bakının deyil, bütün Azərbaycanın vətənpərvərlik simvoludur və burada hər bir ad bir tarix, hər məzar bir qəhrəmanlıq dastanıdır.

Tarixi Zərurət və Yaranma Səbəbləri

İkinci Şəhidlər Xiyabanının yaradılması Azərbaycanın XX əsrin sonlarında keçdiyi sarsıdıcı və qəhrəmanlıqla dolu dövrlə, yəni Qarabağ müharibəsi və torpaqlarımızın işğalı ilə sıx bağlıdır. Xiyaban 1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ döyüşlərində, xüsusilə də Dağlıq Qarabağda və ətraf rayonlarda həlak olan hərbçilərin, polis əməkdaşlarının və mülki vətəndaşların dəfn olunduğu əsas yerlərdən birinə çevrildi. Azərbaycan xalqı üçün şəhidlik ən uca dəyər sayılır və bu, İkinci Şəhidlər Xiyabanının mahiyyətində də öz əksini tapır. Qarabağ döyüşlərində şəhid olanların böyük bir hissəsi Bakıda məhz bu xiyabanda torpağa tapşırılıb.

Məkanın Coğrafi Mövqeyi və Arxitekturası

İkinci Şəhidlər Xiyabanı Bakının Yasamal rayonu ərazisində, Keşlə qəsəbəsi yaxınlığında, əsas magistral yola yaxın bir ərazidə yerləşir. Məkanın seçilməsi təsadüfi olmayıb – burada həm şəhərin səs-küyündən, gündəlik həyatın qaynar ritmindən aralı olmaq, həm də xalqın rahat şəkildə ziyarət edə bilməsi üçün əlverişli şərait yaradılıb. Xiyabanın memarlıq dizaynı Azərbaycanın milli ornamentlərini və abidəlik ruhunu özündə əks etdirir. Burada klassik və müasir memarlıq elementləri harmonik şəkildə birləşdirilib. Mərkəzi giriş hissəsi genişdir, ziyarətçiləri sakitlik, düşüncə və ehtiram mühiti qarşılayır. Xiyabanın içərisində qəbirüstü daşlar, bəzəkli mərmər lövhələr, ağaclar, çiçəklər və müxtəlif abidələr quraşdırılıb. Hər bir məzar xüsusi qeydiyyat nömrəsi, şəhidin adı, doğum və ölüm tarixi ilə əbədiləşdirilib.

Burada Dəfn Olunanların Kimliyi və Statusu

İkinci Şəhidlər Xiyabanında əsasən 1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ uğrunda döyüşlərdə şəhid olmuş əsgərlər, zabitlər, daxili qoşunlar və polis əməkdaşları, həmçinin erməni silahlı birləşmələri tərəfindən qətlə yetirilmiş mülki şəxslər dəfn olunub. Burada yatanların sırasında Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları, müxtəlif orden və medallara layiq görülmüş hərbçilər, eləcə də adları tarixə düşmüş könüllü döyüşçülər var. Hər bir şəhidin məzarı dövlət tərəfindən qorunur, ilboyu ziyarət olunur və xüsusi günlərdə – Qələbə günü, Anım günü, 20 Yanvar və digər əlamətdar tarixlərdə bura kütləvi ziyarətlər təşkil edilir.

Xiyabanın Simvolik və Mənəvi Dəyəri

İkinci Şəhidlər Xiyabanı xalq üçün sadəcə bir dəfn yeri deyil, həm də Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq və mübarizə tarixini gələcək nəsillərə çatdıran canlı bir məktəbdir. Burada gənclər və məktəblilər üçün mütəmadi olaraq vətənpərvərlik tərbiyəsinə yönəlmiş tədbirlər keçirilir, şəhid ailələri ilə görüşlər təşkil olunur. Hər bir məzar, hər bir ad xalqın şüurunda əbədiləşir, bu xiyaban Azərbaycan dövlətçiliyinin qorunması, vətənə sədaqət, milli birliyin və həmrəyliyin ən parlaq təcəssümüdür. Xiyabanda ucaldılan abidə və memorial kompozisiyalar xalqın şəhidlərinə göstərdiyi hörmətin, qürurun və minnətdarlığın əyani ifadəsidir.

Tarixi Əhəmiyyətli Hadisələr və Ziyarətlər

Xiyabanın açılışı və fəaliyyəti dövründə burada bir sıra əlamətdar hadisələr baş verib. Ölkə rəhbərləri, dövlət və ictimai xadimlər, xarici nümayəndə heyətləri, beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri İkinci Şəhidlər Xiyabanını ziyarət edir, şəhidlərin xatirəsini anır, onların ailələri ilə görüşürlər. Hər il 27 sentyabr – Anım Günü, 26 iyun – Silahlı Qüvvələr Günü, eləcə də müxtəlif dövlət tədbirləri çərçivəsində xiyabana yüzlərlə insan axışır. Xiyaban təkcə Bakının deyil, Azərbaycanın milli matəm, həm də qürur məkanı kimi xalqın yaddaşında silinməz iz buraxır.

Memarlıq Detalları və Landşaft Arxitekturası

İkinci Şəhidlər Xiyabanı memarlıq baxımından xüsusi bir tərtibata malikdir. Burada yerə döşənmiş mərmər plitələr, bəzəkli qəbirüstü daşlar, xüsusi səciyyəvi ağac və gül kompozisiyaları ümumi ansamblda səliqə və bənzərsiz ab-hava yaradır. Girişdə monumental lövhələr, informasiya tabloları və xüsusi memorial abidələr yerləşir. Parkın daxilində istirahət üçün oturacaqlar, fəvvarələr, işıqlandırma sistemi və müasir texnologiyalarla təmin olunmuş müşahidə kameraları qurulub. Bu memarlıq və landşaft elementləri həm ziyarətçilərin rahatlığı, həm də şəhidlərin xatirəsinə ehtiram üçün ideal şərait yaradır.

İctimai və Sosial Rolu

İkinci Şəhidlər Xiyabanı Azərbaycan cəmiyyətində xüsusi bir ictimai rola malikdir. Xiyaban gənc nəslin milli vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsində, şəhid ailələrinin sosial rifahının yaxşılaşdırılmasında, cəmiyyətin dövlət və orduya inamının artmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Burada keçirilən tədbirlər, anım günləri, təhsil müəssisələrinin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən vətənpərvərlik aksiyaları xalqın birliyini və həmrəyliyini möhkəmləndirir. Hər bir şəhid məzarı əsl vətənsevərliyin nümunəsinə, gələcək nəsillər üçün örnəyə çevrilir.

Xiyabanın Qorunması və Gələcək Nəsillər Üçün Əhəmiyyəti

Bu müqəddəs məkanın qorunması və abadlaşdırılması dövlətin və ictimaiyyətin daim diqqətindədir. Burada yeni abidələrin ucaldılması, yaşıl örtüyün yenilənməsi, ziyarətçilər üçün şəraitin yaxşılaşdırılması istiqamətində işlər görülür. Xiyabanın qorunması təkcə dövlətin deyil, hər bir vətəndaşın mənəvi borcudur. Gələcək nəsillər üçün bu məkan Azərbaycanın azadlıq uğrunda apardığı mübarizənin, vətənə məhəbbətin, xalqın birliyinin simvolu olaraq qalacaq.

İkinci Şəhidlər Xiyabanının Azərbaycan Tarixi və Mədəniyyətində Yeri

Xiyaban təkcə bir qəbiristanlıq deyil, həm də milli-mənəvi irsimizin, qəhrəmanlıq salnaməmizin, şəhidlik fəlsəfəsinin canlı abidəsidir. Burada dəfn olunanlar Azərbaycan tarixinin ən çətin, lakin şərəfli dövrlərinin iştirakçılarıdır. Xalq arasında İkinci Şəhidlər Xiyabanı adının yaranması da təsadüfi deyil. Çünki ilk Şəhidlər Xiyabanı 20 Yanvar faciəsində şəhid olanların, İkinci Şəhidlər Xiyabanı isə Qarabağ və digər müharibələrdə canını fəda edənlərin xatirəsinə ucaldılıb. Bu, Azərbaycan xalqının şəhidlərinə, milli dəyərlərinə və vətəninə olan sevgisinin və bağlılığının göstəricisidir.

İkinci Şəhidlər Xiyabanı Azərbaycan xalqının tarixi yaddaşının, vətən sevgisinin, qəhrəmanlıq ənənələrinin və dövlətçilik ruhunun ən uca təcəssümüdür. Burada yatan hər bir şəhidin adı Azərbaycan tarixində əbədi yaşayır, ruhları isə xalqımızın gələcək nəsillərinə ilham verir. Xiyaban təkcə matəm və anım yeri deyil, həm də milli birliyin, vətənə bağlılığın, azadlıq uğrunda apardığımız mübarizənin simvolu kimi bütün Azərbaycan cəmiyyətinin qürur mənbəyidir. Hər il minlərlə insanın ziyarət etdiyi bu müqəddəs məkan şəhidlərimizin ruhuna olan ehtiramın, dövlətimizin və xalqımızın birliyinin, gücünün və əzminin real ifadəsidir.

Ən Çox Verilən Suallar