Kreditlə Evlər : Ev Satışı, Proses

Kreditlə ev almaq – müasir dövrdə bir çox azərbaycanlının arzusudur və bu, yalnız böyük şəhərlərdə deyil, regionlarda da aktuallıq qazanıb. Əmlak bazarındakı qiymət artımı, insanların şəxsi evə sahib olma istəyi, uzunmüddətli ödəniş imkanları və bank sektorunda rəqabətin artması Azərbaycanda ipoteka və digər kredit mexanizmlərini gündəmə gətirir. Kreditlə evlərin satışı həm fərdi ailələr, həm də inşaat şirkətləri üçün əvəzsiz fürsətlər yaradır. Ancaq bu prosesi uğurla başa vurmaq üçün maliyyə, hüquqi və praktiki aspektləri dərindən bilmək lazımdır. Geniş və araşdırılmış bu məqalədə kreditlə ev almağın mahiyyəti, üstünlükləri, riskləri, mövcud mexanizmlər, ipoteka bazarının vəziyyəti, şərtlər və Azərbaycanda tətbiq olunan real modellər bütün detalları ilə izah edilir.

Kreditlə Evlərin Mahiyyəti

Kreditlə ev almaq – bank və ya qeyri-bank kredit təşkilatı vasitəsilə uzunmüddətli borc müqabilində mənzil sahibi olmaq deməkdir. Borcalan (alıcı) ilkin ödəniş və digər zəruri sənədləri təqdim edir, bank isə qalan məbləği evin dəyərinə uyğun olaraq illər üzrə hissə-hissə ödənməsi şərtilə verir. Əsas məqam ondan ibarətdir ki, ev tam ödənilənə qədər əmlak bankın girovunda qalır. Bu, həm alıcı, həm də kreditor üçün müəyyən təminat yaradır.

Azərbaycanda İpoteka və Kreditlə Ev Satışı Bazarı

Azərbaycanda kreditlə ev almaq əsasən iki istiqamətdə aparılır: İpoteka və istehlak kreditləri. İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu dövlət dəstəyi ilə birbaşa ipoteka kreditləri təqdim edir. Bir çox banklar isə öz daxili məhsulları ilə yeni tikililər və ya ikinci əl mənzillərin satışında iştirak edir. Son illərdə ipoteka kreditləri üzrə dövlət güzəştləri, aşağı faizli kreditlər və uzunmüddətli ödəniş proqramları geniş tətbiq olunur.

İpoteka Kreditinin Xüsusiyyətləri

İpoteka krediti, adətən, aşağıdakı əsas şərtlərlə verilir:

• İlkin ödəniş (ən azı 15-20%)
• Kreditin müddəti (adətən 10-25 il)
• Aylıq ödənişlər
• Faiz dərəcəsi (4%-dən 12%-ə qədər)
• Girov (alınan ev)
• Borcalanın gəlir və kredit tarixçəsi
• Zamin və əlavə təminatlar (bəzən tələb olunur)

Dövlət İpotekası və Güzəştlər

İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu güzəştli və adi ipoteka kreditləri təqdim edir. Güzəştli kreditlərdən dövlət qulluqçuları, hərbçilər, müəllimlər və sosial həssas qrup nümayəndələri yararlana bilər. Bu zaman faiz dərəcələri daha aşağı, ilkin ödəniş tələbi isə daha əlverişli olur. Dövlət proqramları çərçivəsində illik faiz 4-6% civarında, müddət isə 25 ilədək olur.

Bankların Təklifləri və Şərtlər

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən aparıcı banklar – ABB, Kapital Bank, Bank Respublika, Unibank, Xalq Bank və s. müxtəlif ipoteka və istehlak kredit məhsulları təklif edir. Bəzi inşaat şirkətləri isə daxili kreditləşmə mexanizmləri tətbiq edir: burada ev birbaşa tikinti şirkətindən alıcıya aylıq ödəniş şərtilə satılır.

Kreditlə Ev Almanın Prosesi

Kreditlə ev almaq üçün adətən belə bir ardıcıllıq tələb olunur:

1. Evin seçilməsi: Yeni tikili, ikinci əl və ya fərdi ev bazarından seçim edilir.
2. Kredit üçün müraciət: Müvafiq banka və ya İpoteka Fondu portalına müraciət olunur.
3. Sənədləşmə: Şəxsiyyət vəsiqəsi, gəlir haqqında arayış, evin çıxarışı və digər zəruri sənədlər təqdim edilir.
4. Qiymətləndirmə: Bank və ya fond evin bazar qiymətini müəyyən edir.
5. Kredit müqaviləsinin bağlanması: Tərəflər arasında müqavilə imzalanır.
6. Əmlakın girovu və ödəniş qrafiki: Mənzil bankın girovuna keçir və aylıq ödənişlər başlayır.
7. Sığorta: Ev və həyat sığortası çox vaxt məcburidir.
8. Ödənişlər: Aylıq ödənişlər müqaviləyə uyğun həyata keçirilir.

Kreditlə Ev Almanın Üstünlükləri

• Şəxsi evə sahib olmaq üçün uzun illər pul yığmağa ehtiyac yoxdur
• Dövlət və bank güzəştləri hesabına əlçatanlıq artır
• Sabit aylıq ödəniş imkanı
• Sahibkarlıq və investisiya üçün əlavə imkanlar
• Ailə rifahının və sosial təminatın yaxşılaşması

Risklər və Vacib Nüanslar

• Gecikmə və ya ödənişin aparılmaması zamanı mənzilin itirilməsi riski
• Yüksək faizlər və əlavə komissiya xərcləri
• Kredit tarixçəsinin pozulması
• Girovda olan əmlakın satılması və ya başqa şəxsin adına keçirilməsi mümkünsüzlüyü
• Bank və ya şirkət qarşısında uzunmüddətli öhdəlik

Hazırda Kreditlə Satışda Olan Evlər və Qiymətlər

Bakı və regionlarda yeni tikililər, təmirli və ya təmirsiz mənzillər, villa və bağ evləri bank krediti və ya daxili kreditlə satışa çıxarılır. Qiymətlər yerləşdiyi əraziyə, otaq sayına, sahəyə, tikinti ilinə və təmir səviyyəsinə görə dəyişir. Hazırda Azərbaycanda kreditlə evlərin orta qiyməti Bakıda 50.000 – 400.000 manat arasında dəyişir, ilkin ödəniş isə əksər hallarda evin ümumi dəyərinin 20%-ni təşkil edir.

Rəqəmsal Platformalar və Online Xidmətlər

İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun elektron platforması (www.e-iczf.gov.az), eləcə də bankların onlayn müraciət sistemləri vasitəsilə sənədləri toplamaq, müraciət etmək və prosesi izləmək mümkündür. Emlak.az, Bina.az kimi portallarda kreditlə ev elanlarını axtarıb tapmaq, ilkin və aylıq ödənişləri öncədən hesablamaq mümkündür.

Kreditlə ev almaq həm fərdi, həm də ailəvi rifah üçün əhəmiyyətli investisiyadır. Bu prosesdə düzgün məlumatlılıq, sənədləşmə və maliyyə planlaması uğurun açarıdır. Azərbaycanda dövlət dəstəyi, bank məhsulları və yeni rəqəmsal imkanlar sayəsində kreditlə ev almaq əvvəlki illərə nisbətən daha əlçatan və təhlükəsiz hala gəlib. Hər bir vətəndaş öz maliyyə imkanlarını dəyərləndirib riskləri qiymətləndirdikdən sonra bu addımı atmalıdır.

Ən Çox Verilən Suallar