Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (BSEC) 1992-ci ildə yaradılıb və əsas məqsədi Qara Dəniz regionunda iqtisadi əməkdaşlıq, ticarət əlaqələrinin inkişafı, infrastruktur və enerji layihələrinin genişləndirilməsidir. Təşkilatın qərargahı İstanbulda yerləşir və 13 üzv dövləti birləşdirir. Bu dövlətlər Qara Dəniz regionu və ona bitişik coğrafi ərazilərdə yerləşərək, müxtəlif iqtisadi, siyasi və mədəni xüsusiyyətlərə malikdir. BSEC-in üzvləri arasında həm Avropa İttifaqına üzv ölkələr, həm də Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) məkanından dövlətlər mövcuddur. Bu müxtəliflik təşkilatın iqtisadi potensialını artırmaqla yanaşı, regiondakı strateji əməkdaşlığı da gücləndirir.
Albaniya
Albaniya BSEC-ə 1992-ci ildə qoşulub. Ölkə əsasən kənd təsərrüfatı, turizm və enerji sahələrində əməkdaşlıq imkanlarına malikdir. Qara Dənizlə birbaşa sahili olmasa da, Adriatik dənizi vasitəsilə dəniz ticarətinə açıqdır. Albaniya BSEC çərçivəsində əsasən nəqliyyat, enerji infrastrukturu və ekoloji layihələrdə iştirak edir.
Azərbaycan
Azərbaycan BSEC-in təsisçi üzvlərindən biridir. Enerji ehtiyatları, xüsusən neft və qaz ixracı ölkənin təşkilat daxilində strateji rolunu gücləndirir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu və Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri kimi beynəlxalq layihələr Azərbaycanı regionun əsas tranzit mərkəzinə çevirir. Azərbaycan həmçinin kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı və turizm sektorunda əməkdaşlığa üstünlük verir.
Bolqarıstan
Bolqarıstan Qara Dəniz sahilində yerləşən və BSEC-in aktiv üzvlərindən biridir. Avropa İttifaqına üzv olan ölkə, BSEC ilə münasibətlərində logistika, enerji və ticarət sektorlarını inkişaf etdirməyə fokuslanır. Bolqarıstan liman infrastrukturu və nəqliyyat dəhlizlərinin modernləşdirilməsi üzrə regional layihələrdə aparıcı mövqedədir.
Gürcüstan
Gürcüstan BSEC-in təsisçi üzvlərindəndir və Qara Dənizdə mühüm tranzit ölkə statusuna malikdir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, enerji kəmərləri və liman infrastrukturu Gürcüstanı regional nəqliyyat mərkəzinə çevirir. Turizm sektoru da Gürcüstanın iqtisadiyyatında əhəmiyyətli rol oynayır və BSEC çərçivəsində turizm əməkdaşlığı layihələrinə xüsusi diqqət yetirilir.
Yunanıstan
Yunanıstan təşkilatın təsisçi üzvlərindəndir və Qara Dəniz regionu ilə tarixi, mədəni və iqtisadi əlaqələrə malikdir. Ölkə BSEC çərçivəsində enerji, gəmiçilik və turizm sahələrində əməkdaşlıq edir. Pirey limanı vasitəsilə Yunanıstan regionun əsas dəniz ticarət mərkəzlərindən biri kimi çıxış edir.
Moldova
Moldova 1992-ci ildə BSEC-ə üzv olub. Qara Dənizlə sahili olmasa da, Dnestr çayı vasitəsilə dəniz ticarətinə çıxışı mövcuddur. Moldova əsasən kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı və enerji təhlükəsizliyi layihələrində iştirak edir.
Rumıniya
Rumıniya BSEC-in təsisçi üzvlərindən biridir və Qara Dənizdə mühüm strateji mövqeyə malikdir. Köstəncə limanı regionun ən iri dəniz qapılarından biridir. Rumıniya BSEC çərçivəsində enerji, logistika və turizm sahələrində əməkdaşlığı inkişaf etdirir.
Rusiya
Rusiya BSEC-in təsisçi üzvlərindəndir və təşkilatda ən böyük iqtisadi potensiala malik ölkədir. Qara Dəniz sahillərində yerləşən iri liman şəhərləri, xüsusilə Novorossiysk, Rusiyanın dəniz ticarətində mühüm rol oynayır. Enerji ixracı, gəmiqayırma və nəqliyyat sektorları BSEC çərçivəsində Rusiyanın əsas əməkdaşlıq sahələridir.
Serbiya
Serbiya 2004-cü ildə BSEC-ə üzv olub. Qara Dənizlə sahili olmasa da, Balkan regionunun mühüm tranzit ölkəsidir. Serbiya əsasən infrastruktur, nəqliyyat və kənd təsərrüfatı sahələrində əməkdaşlığa üstünlük verir.
Türkiyə
Türkiyə BSEC-in yaradılmasında əsas təşəbbüskar ölkələrdən biridir və təşkilatın katibliyi İstanbulda yerləşir. Türkiyə enerji, ticarət, sənaye və turizm sahələrində aparıcı mövqedədir. Qara Dəniz limanları və İstanbul boğazı vasitəsilə regionun ən mühüm logistik mərkəzi hesab olunur.
Ukrayna
Ukrayna təşkilatın təsisçi üzvlərindəndir və Qara Dənizdə mühüm sahil xəttinə malikdir. Odessa limanı, enerji tranziti və kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı Ukraynanın BSEC-dəki strateji əhəmiyyətini artırır.
BSEC-in əhəmiyyəti və gələcək perspektivləri
BSEC region ölkələrinin iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayır. Təşkilat çərçivəsində enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat dəhlizləri, ticarət əlaqələri, turizm, mədəniyyət mübadiləsi və ekoloji layihələr üzrə əməkdaşlıq davam edir. Gələcəkdə BSEC-in digital iqtisadiyyat, yaşıl enerji və regional təhlükəsizlik sahələrində yeni təşəbbüslərlə daha da güclənəcəyi gözlənilir.
BSEC üzvləri, təşkilatın regional əməkdaşlıq platformasının əsas dayağını təşkil edir. Onlar müxtəlif iqtisadi, coğrafi və siyasi xüsusiyyətlərə malik olsa da, ortaq məqsəd – Qara Dəniz hövzəsində davamlı inkişaf, təhlükəsizlik və sabitlikdir. Üzv dövlətlərin hər biri özünəməxsus resursları, strateji mövqeyi və iqtisadi potensialı ilə təşkilatın uğuruna töhfə verir. Qara Dəniz hövzəsində ticarət əlaqələrinin möhkəmlənməsi, enerji layihələrinin reallaşdırılması, nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı və mədəni-mənəvi körpülərin qurulması bu əməkdaşlığın başlıca nəticələrindəndir. Təşkilat daxilində əməkdaşlıq yalnız iqtisadi deyil, həm də siyasi dialoqu gücləndirir və bölgədə qarşılıqlı anlaşmanı artırır. BSEC-in fəaliyyəti göstərir ki, fərqli maraqlara malik ölkələr belə ortaq hədəflər uğrunda bir araya gələ və birgə fəaliyyət göstərə bilirlər. Bu isə təşkilatı gələcəkdə daha da əhəmiyyətli regional oyunçuya çevirə bilər.
Ən Çox Verilən Suallar
BSEC 25 iyun 1992-ci ildə yaradılıb.
BSEC-in qərargahı İstanbul, Türkiyədə yerləşir.
Hazırda BSEC-in 13 üzv dövləti var.
Azərbaycan BSEC-in təsisçi üzvüdür və 1992-ci ildən iştirak edir.
Enerji, nəqliyyat, ticarət, turizm, mədəniyyət, ekologiya və informasiya texnologiyaları sahələri.
Albaniya, Ermənistan, Azərbaycan, Bolqarıstan, Gürcüstan, Yunanıstan, Moldova, Rumıniya, Rusiya, Serbiya, Türkiyə, Ukrayna.
Türkiyə BSEC-in təsisçilərindən biridir və təşkilatın katibliyi İstanbulda yerləşir.
Enerji dəhlizləri, nəqliyyat yolları, ticarət şəbəkələri, turizm marşrutları və ekoloji proqramlar.
Yaşıl enerji, rəqəmsal iqtisadiyyat və regional təhlükəsizlik üzrə yeni təşəbbüslər.
Region ölkəsi olmaq və təşkilatın nizamnaməsinə uyğun əməkdaşlıq prinsiplərini qəbul etmək.
