Çita Dövlət Tibb Universiteti (ÇDTU) Sibir düzənliyində yerləşən Zabaykal diyarının əsas sağlamlıq elmi mərkəzi kimi formalaşıb. Transsibir magistralının üzərində inşa olunmuş Çita şəhəri illər boyu regionun səhiyyə infrastrukturuna kadr təmin edən strateji qovşaq rolunu oynayıb. Universitetin əsası 1958-ci ildə Çita Dövlət Tibb İnstitutu kimi qoyulub; həmin dövrdə əsas missiya sərt iqlimdə çalışan həkim brigadaları üçün terapevt və feldşer hazırlamaq idi. Bugünkü kampus Ingoda çayının sahilində yerləşən beş tədris korpusunu, 700 çarpayılıq universitet klinikasını, vivarium blokunu və 24/7 açıq rəqəmsal kitabxananı birləşdirir. Kitabxananın elektron fondu 210 mindən artıq mənbə ilə təchiz edilib, bunların təxminən yarısı ingilisdilli yüksək impakt faktorlu jurnallardır, bu da beynəlxalq tədqiqat əməkdaşlığını asanlaşdırır. Tədris rus dilində aparılır, lakin “Tibbi Biologiya və Genetika”, “Dünya Səhiyyə İdarəetməsi” və “Kliniki Tədqiqat Methodologiyası” proqramlarında tam ingilisdilli modullar işlənib. Akademik heyətin yetmiş dörd faizi tibb elmləri doktoru və ya dosentdir; müəllim-tələbə nisbəti 1:10 olduğundan kliniki rotasiyalar zamanı fərdi mentorluq təmin olunur. “Med-Steppe Hub” innovasiya parkı son altı ildə doxsan bir tələbə prototipinə dəstək verib, on səkkiz layihə toxum investisiyası alaraq tibbi cihaz bazarına çıxıb. Universitet Avropa Kredit Transfer Sistemini tam tətbiq edir, bu da diplomların Aİ ölkələrində nostrifikasiyasız tanınmasına şərait yaradır. Kampusda quraşdırılmış 1,1 MW gücündə günəş paneli klasteri illik elektrik istehlakının on altı faizini qarşılayır, yağış suyu toplama sistemi isə laboratoriya proseslərində texniki su kimi dövriyyəyə verilir. ÇDTU kliniki təlimi, tədqiqat innovasiyasını və ekoloji məsuliyyəti vahid ekosistemə çevirərək Şərqi Sibirdə sağlamlıq sektorunun strateji intellekt bazasına çevrilib.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Ümumi tibbi təhsil və kliniki fənlər
Tədris planında anatomiya, histologiya, fiziologiya və patoloji proseslərin əsasları spirallaşan model üzrə yerləşdirilib. Birinci kurs tələbələri “Kadavr 3-D Atlas” laboratoriyasında artırılmış reallıq eynəkləri ilə insan bədəninin topoqrafik strukturlarını araşdırır, interaktiv displey üzərində damarlara kontrast axınının dinamikasını izləyirlər. Klinik bacarıqlar mərkəzində müasir simulyator manekenləri üzərində sutura qoyma, intravenoz kateter yeridilməsi və reanimasiya ardıcıllığı məşq olunur.
Dördüncü semestrdən tələbələr universitet klinikasının terapevtik blokunda həftəlik rotasiyaya başlayır, real xəstələr üzərində anamnez toplama və fiziki müayinə aparma bacarıqları qiymətləndirilir. “Elektron Portfel” sistemi hər tələbənin epikriz yazısı, laborator nəticələrin şərhi və müalicə planı haqqında geribildirim toplayır, nəticələr GPA-ya avtomatik inteqrə edilir. Məzunların doxsan faizi internaturanı tamamladıqdan sonra region xəstəxanalarında terapevt, reanimatoloq və ya ailə həkimi kimi işə başlayır.
Cərrahiyyə fakültəsi
Fakültə travmatologiya-ortopediya, abdominal, torakal və damar cərrahiyyəsini birlikdə tədris edir. “Sim-Surgery” mərkəzində laparoskopik qüllə, 3-D endoskop və haptik geriəlaqəli sutur trenajoru mövcuddur; tələbələr burada MISTELS skoru üzrə motor bacarıqlarını kalibr edir. “Anatomiya-VR” modulunda əzələ relyefinin fərdi variasiyaları üçölçülü proje olaraġ incələnir.
Kliniki rotasiya üçün tələbələr Çita Şəhər Təcili Cərrahiyyə Xəstəxanasına göndərilir, burada gündəlik beş-yeddi əməliyyatda asistensiya edir, postop dövrdə ERAS protokolu çərçivəsində xəstə izlənməsi aparırlar. Magistr pilləsində robot-assiste cərrahiyyə modulu nəzərdə tutulub, doktoranturada isə bioprint ilə sintetik damar qapaqları tədqiq olunur. Məzunların yetmiş doqquzu cərrahiyyə rezidenturasına, qalanları isə tədqiqat laboratoriyasına yönəlir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Pediatriya və neonatologiya fakültəsi
Kurikulum intrauterin inkişaf fiziologiyası, genetik metabolik sindromlar və adaptiv immunitet mexanizmlərini əhatə edir. “Neo-Sim” bloku yüksək dəqiqlikli maneken üzərində CPAP qurğusu quraşdırma, umbilikal ven kateterizasiyası və qıcolma idarəetməsi praktikasını təqdim edir. Tələbələr süt transplant bankında donorlu südün pasterizasiya prosesini izləyir və mikrobioloji yoxlamada iştirak edirlər.
Klinik rotasiyanın əsas hissəsi Regional Perinatal Mərkəzdə gerçəkləşir; tələbələr burada NICU səviyyəsində morbiditet təsnifatı aparır, Kanguru-care metodunu tətbiq edir. Fakultə məzunlarının səksən doqquzu neonatologiya, uşaq kardiologiyası və ya pediatrik onkologiya rezidenturasına qəbul olunur, səkkiz faizi isə UNICEF layihələrində səhra komandası tərkibində çalışır.
İctimai səhiyyə və idarəetmə fakültəsi
Bu fakültə epidemiologiya, səhiyyə iqtisadiyyatı və strateji idarəetmənin kəsişməsində tədqiqat yönümlü kurikulum təklif edir. “Health-Data Hub” mərkəzində tələbələr R və Python mühitində kohort tədqiqat aparır, risk nisbətlərini Kaplan-Meier diaqramı ilə vizuallaşdırır. Cost-effectiveness modulu tələbələri DALY indikatoru ilə peyvənd proqramının iqtisadi effektivliyini hesablamağa yönəldir.
Praktiki modul Zabaykal Səhiyyə Nazirliyində keçirilir; tələbələr doğum-ölüm reyestrini təhlil edir, maternal mortalitet üçün logistik reqressiya modeli qurur və nəticələri bütöv region strategiyasına çevirir. Mezunların yetmiş beşi dövlət idarəetməsi, on doqquzu isə beynəlxalq donor təşkilatlarında layihə meneceri kimi işə başlayır.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Əczaçılıq və biotexnologiya fakültəsi
Tədris planında farmakognoziya, dərman formalarının texnologiyası və rekombinant zülal istehsalı birləşdirilib. “Pharma-Lab” GMP sertifikatlı təmiz otaqlar, HPLC analitik qurğusu və in-line qranulyatorla təchiz edilib; tələbələr COVID-19 sonrası dönəmdə inhalyator üçün nanoemulsiya formulə edirlər. Bioreaktor bölməsində E. coli üzərində insulin analoqu ekspressiyası sınaqdan keçirilir.
İstehsalat təcrübəsi “Binnofarm-Zabaykal” zavodunda aparılır, tələbələr quru toz antibiotiklərin qalıq nəmlik testini conductiv sensorla ölçür. Mezunların səksən üç faizi əczaçılıq şirkətlərində keyfiyyətə nəzarət mütəxəssisi, doqquz faizi isə kliniki sınaq monitoru kimi fəaliyyət göstərir.
Diş həkimliyi fakültəsi
Protezləşdirmə, endodontiya, ortodontiya və cərrahi stomatologiya fakültənin əsas istiqamətləridir. “Dent-Sim” zalında 3-D skaner, intraoral kamera və CAD/CAM frezləmə qurğusu mövcuddur; tələbələr zirkon keramika kuraru hazırlanmasını eksikoskop dəqiqliyində icra edirlər. Ağız-çənə cərrahiyyə modulunda teleradioloji planlama ilə 3-D çap edilmiş osteotomiya bələdçiləri istifadə olunur.
Kliniki praktika şəhər stomatoloji poliklinikasında gedir; tələbələr gündəlik altı-yeddi pasiyent qəbul edir, endodontik müalicədə irrigasiyanın həcmini apirotor sensorla ölçür. Mezunların doxsan faizi rezidenturaya keçərək ortodontiya və implantologiya üzrə ixtisaslaşır.
Tibbi biologiya və genetika fakültəsi
Fakültə molekulyar genetika, proteomika və bioinformatika fənlərini sintez edir. “Gen-Omics” mərkəzində Illumina MiSeq sekvenatoru, qPCR blokları və CRISPR-Cas9 redaktə kabineti var; tələbələr orofasial çat kimi monogen xəstəlik üçün guide-RNA dizaynını praktik olaraq həyata keçirirlər. Proteomika modulunda LC-MS/MS analizi nəticəsində ifadə profili xəstə vs sağlam nümunələrdə müqayisə edilir.
Yay tədqiqat məktəbi Baykal sahilində keçirilir; tələbələr plankton nümunəsindən mikrobiyom sekvensiya kitabxanası hazırlayır və metagenom montajını SPAdes proqramı ilə qurur. Mezunların yetmiş beşi onkogenetika, translasiya tədqiqat laboratoriyası və ya diqnostik mərkəzdə bioinformatik kimi çalışır.
Tibbi innovasiya mərkəzi və elmi tədqiqatlar
Bu mərkəz kliniki sınaqlar metodologiyası, tibbi cihaz prototipləşdirilməsi və rəqəmsal səhiyyə həllərini birləşdirir. “Med-Fab” bölməsində SLA-3-D printer, bioprint nozzle və sterilizasiyalı laminar kabinet mövcuddur; tələbələr qığırdaq scaffold-unu hibrid poli-laktid materialından hazırlayır. eHealth modulunda tələbələr React Native əsasında diabet izləmə tətbiqi hazırlayıb Bluetooth-LE protokol ilə glukometrə qoşurlar.
Mərkəz WHO-nun “Solidarity Trials” şəbəkəsinin regional qovşağıdır; magistr və doktorantlar Fase I-III protokollarında randomizasiya və məlumat menecmentini praktiki olaraq icra edirlər. Mezunların 69 faizi CRO şirkətində klinik monitor, 21 faizi isə tibbi cihaz startapında R&D mütəxəssisi olur.
Təhsil haqları, 2025/26 tədris ili
| Fakültə | Proqram | Bakalavr (RUB/il) | Magistr (RUB/il) | Doktorantura (RUB/il) |
|---|---|---|---|---|
| Ümumi tibb | Klinik terapiya | 178 000 | 196 000 | 218 000 |
| Cərrahiyyə | Abdominal və torakal | 180 000 | 198 000 | 220 000 |
| Pediatriya | Neonatologiya | 172 000 | 190 000 | — |
| İctimai səhiyyə | Sağlamlıq idarəetməsi | 160 000 | 176 000 | 196 000 |
| Əczaçılıq | Biotexnologiya | 166 000 | 184 000 | 204 000 |
| Diş həkimliyi | Ortodontiya | 174 000 | 192 000 | — |
| Biologiya & Genetika | Molekulyar tibbi genetika | 168 000 | 186 000 | 206 000 |
| Tibbi innovasiya | Kliniki sınaq menecmenti | 162 000 | 178 000 | — |
Çita Dövlət Tibb Universiteti Sibirin sərt iqlimində xidmət göstərən səhiyyə sisteminin təməl dayağı olmaqla yanaşı, qlobal tibbi innovasiyalara adaptasiya nümunəsi göstərir. Ümumi tibb fakültəsi klassik anatomiya tədrisini artırılmış reallıqla sintez edir, cərrahiyyə bölməsi robot-assiste texnikanı xəstə təhlükəsizliyi protokolları ilə birləşdirir. Pediatriya fakültəsi NICU səviyyəsində CPAP protokolu və Kanguru-care strategiyasını tətbiq edərək neonatal mortaliteti azaldır, ictimai səhiyyə məktəbi isə DALY və QALY indikatorları ilə regional peyvənd proqramının effektivliyini sübut edir. Əczaçılıq blokunda nanoemulsiya inhalyatoru və rekombinant insulin prototipləri hazırlanır, diş həkimliyi fakültəsi isə CAD/CAM texnikası ilə zirkon kuraru dəqiqliyini artırır. Tibbi biologiya məktəbi CRISPR-Cas9 redaktəsi vasitəsilə orofasial çat genini hədəfləyir, innovasiya mərkəzi isə bioprint scaffold-u və eHealth tətbiqi ilə pasiyent-fokuslu müalicə modelinə dəstək olur. Günəş paneli klasteri, yağış suyu dövriyyəsi və plastikdən 3-D filament istehsalı universitetin ekoloji öhdəliyini gerçək addımlarla təsdiqləyir. “Med-Steppe Hub” ideyanı prototipə, prototipi kliniki sınağa, sınağı isə kommersiya məhsuluna çevirən tam ekosistemi tamamlayır. Erasmus+ və WHO təcrübə proqramları tələbələri Avropa və Asiya tədqiqat şəbəkələrinə bağlayır, ECTS strukturu isə diplomun qlobal rəqabət qabiliyyətini təmin edir. Bütün bu üstünlüklər ÇDTU-nu Şərqi Sibir səhiyyə və biotexnologiya xəritəsində aparıcı intellekt mərkəzinə çevirir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Ən Çox Verilən Suallar
Abituriyent orta təhsil attestatını, pasport surətini, tibbi arayışı və 3×4 fotoşəkli onlayn müraciət sisteminə yükləməlidir. Daxili imtahan paketi rus dili, biologiya və kimya fənlərini əhatə edir. Cərrahiyyə və genetika ixtisaslarında portfel (olimpiada nailiyyəti, könüllü fəaliyyət) əlavə üstünlük yaradır. Xarici namizədlər rus dili A2 sertifikatı və iki dəqiqəlik motivasiya videosu təqdim etməlidirlər.
Süni intellekt modulunu da əhatə edən ümumi tibb proqramı, robot-assiste cərrahiyyə, diş həkimliyi və molekulyar genetika son üç il ərzində müraciətlərin 65 faizini təşkil edir. Pediatriya və ictimai səhiyyə istiqamətləri də stabil tələbat saxlayır, çünki regionda neonatal və epidemioloji göstəricilərin yaxşılaşdırılması prioritetdir. Əczaçılıq-biotexnologiya kombinasiyası isə yeni dərman formalarının kommersiya potensialına görə diqqət cəlb edir.
Ümumi GPA göstəricisi 4,7 və yuxarı olan tələbələr illik haqqın 30 faizinə qədər akademik endirim qazanır. Sosial statusu həssas qruplara əlavə 15 faiz güzəşt verilir və bu akademik endirimlə birləşdirilə bilir. İT və biotexnologiya ixtisaslı magistrantlar sənaye sponsorlu təqaüd proqramlarından yararlanaraq ödənişin 50 faizini kompensasiya edə bilirlər. Doktorantlar ayda 18-22 min rubl dövlət qrantı alırlar.
Kampusda yerləşən beş yataqxana 1 800 yerlik fonda malikdir, beynəlxalq tələbələr üçün 350 yer ayrılıb. Otaqlar tam mebel, kondisioner və optik internetlə təchiz olunub; mərtəbələrdə ortaq mətbəx və camaşırxana mövcuddur. İllik yaşayış xərci 650-900 ABŞ dolları arasında dəyişir və semestrlik ödəniş mümkündür. Yataqxana kampusunda 24/7 oxu zalı, idman zalı və mədəniyyət klubu fəaliyyət göstərir.
ÇDTU Avropa Kredit Transfer Sistemini tam tətbiq edir, buna görə də diplom Avropa İttifaqı ölkələrində nostrifikasiyasız tanınır. Almaniya, Polşa və Koreya universitetləri ilə ikili diplom proqramları mövcuddur, məzun eyni anda iki diplom əldə edə bilər. ISO 9001 və WFME akkreditasiyası tədrisin beynəlxalq standartlara uyğunluğunu təsdiqləyir. Bu üstünlüklər məzunların qlobal karyera potensialını artırır.
Dual Track modeli birinci kursun ikinci semestrindən tələbələri həftədə iki gün klinik rotasiyaya göndərir. Terapevtik blokda tələbələr real xəstə üzərində fiziki müayinə bacarığı tətbiq edir, cərrahiyyə rotasiyasında laparoskopik sutura simulyatorunda MISTELS skoru toplayır. Pediatriya tələbələri NICU-da CPAP qurğusu quraşdırır, əczaçılıq tələbələri GMP təmiz otağında qranulyasiya prosesini izləyir. Praktika hesabatı portfelə əlavə olunur və GPA-ya daxil edilir.
Kişi tələbələr üçün Rusiya Federasiyasının mövcud qanunvericiliyinə əsasən, ali tibb təhsili müddətində hərbi xidmət təxirə salınır. Universitet daxilində tibb profilli hərbi kafedra fəaliyyət göstərir; könüllü qoşulanlar əlavə olaraq feldşer-sanitar hazırlığı alır və dərəcə qazanır. Təhsil bitdikdən sonra xidmət məsələsi fərdi qaydada Müdafiə Nazirliyinin müvafiq orqanları ilə razılaşdırılır. Xarici tələbələr hərbi çağırışdan azaddır.
Sim-Surgery mərkəzi 3-D endoskop, laparoskopik qüllə və haptik sutur trenajoru təqdim edir. Gen-Omics laboratoriyasında Illumina MiSeq, qPCR blokları və CRISPR-Cas9 redaktə kabineti mövcuddur. Aqua-Lab ICP-MS spektrometri və biyofilm reaktoru ilə təchiz edilib. Dent-Sim zalında intraoral skaner, CAD/CAM frezləmə cihazı və fotopolimerləşdirici lampalar yerləşir.
Rəsmi statistikaya görə, ÇDTU məzunlarının 90 faizi ilk on iki ayda ixtisasına uyğun iş tapır. Cərrahiyyə və diş həkimliyi ixtisaslarında rezidenturaya qəbul nisbəti doxsan faizdən yuxarıdır. İctimai səhiyyə məzunları regional idarəetmədə sürətlə yüksəlir, biotexnologiya mütəxəssisləri isə sənaye laboratoriyalarında tələbat görür. Doktorantura məzunlarının 42 faizi universitetin tədqiqat qruplarında qalır.
ÇDTU-nun 1,1 MW gücündə günəş paneli klasteri elektrik tələbatının on altı faizini qarşılayır. Yağış suyu toplama sistemi laboratoriya proseslərində texniki su kimi istifadə olunur. Plastik tullantıların 3-D çap filamentinə çevrilməsi tələbə startapı artıq sənaye pilot mərhələsinə keçib. Ekoloji hackathon hər semestr yaşıl texnologiya ideyalarını maliyyələşdirir və mentor dəstəyi təqdim edir.
