Fərid Qayıbov: Könüllülük Hərəkatı, Karyera Bacarıqları

İdman meydanlarının tribunalarından dövlət idarəçiliyinin masalarına uzanan yol adətən uzun, bəzən də dolambaclı olur; lakin bəziləri bu marşrutu heyrətləndirici sürətlə qət etməyi bacarır. Fərid Qayıbov məhz belə simalardandır: gənclik illərində gimnastikanın intizam qaydaları ilə tanış olmuş və həmin qaydaları peşəkar idarəçiliyin mühüm sütununa çevirmişdir. Bakı küçələrində balaca yaşlarında izlədiyi idman paradları onun şüuruna həm rəqabət ruhunu, həm də kollektivi eyni ritmdə hərəkət etdirmək bacarığını həkk edib. Avropa Gimnastika İttifaqında baş katib vəzifəsinə qədər qalxması təkcə şəxsi ambisiyanın nəticəsi deyildi; bu yüksəliş Azərbaycanın idman diplomatiyasında yeni səhifə açdı. O, beynəlxalq tribunada çıxış edən zaman auditoriya qarşısında az sözlə çox məna ifadə etmək bacarığı ilə tanındı, bu üslub isə sübut etdi ki, idman dili siyasətdən daha ümumi, bəzən də daha inandırıcıdır. 2021-ci ilin sentyabrında Gənclər və İdman naziri təyin olunan andan etibarən gənclik siyasəti ilə infrastruktur modernizasiyasını paralel aparmağa üstünlük verdi. Onun prioritet siyahısında bölgə idman məktəblərinin yenilənməsi, əlil idmançılar üçün müvafiq şəraitin yaradılması, həm də könüllülük hərəkatının institusional əsaslara keçməsi dayanır. Qayıbov nazirlərin ictimaiyyətlə kommunikasiya modelini də dəyişdi; sosial mediada aktivliyi, hesabatlılıq ənənəsini yeni informasiya texnologiyaları vasitəsilə reallaşdırması əhalinin maraq dairəsini genişləndirdi. Keçid dövründə böyük layihələr ənənəvi olaraq risk daşısa da, onun komandasının operativ cavab mexanizmi səhvlərin sistemə daxil olmasına imkan vermədi. Gənclərin startap ekosisteminə yönləndirilməsi, kütləvi idman tədbirlərinin rəqəmsal platformalarda canlı yayımı, regionların idman infrastrukturuna investisiya payı kimi addımlar strateji hədəflərin müxtəlifliyini nümayiş etdirdi. Bu yol xəritəsinin arxasında isə bir həqiqət dayanır: idman yalnız medallar silsiləsi deyil, həm də cəmiyyətin rifah və özünüdərk barometridir.

İbtidai illər və təhsil

Fərid Qayıbov 1979-cu ildə Bakıda, akademik dairədə hörmət qazanan pedaqoq ailəsində dünyaya gəldi. Uşaqlıqdan valideynləri kitablarla yanaşı idman avadanlıqlarını da ona sevdirir, sağlam bədən–aydın zehn prinsipini aşılamağa çalışırdılar. Məktəb illərində gimnastika dərnəyinə qatılan gənc Fərid, elastiklik və koordinasiya tələb edən bu idman növünün intizamını erkən yaşdan qəbul etdi.
Orta təhsilini qızıl attestatla başa vurduqdan sonra Bakı Dövlət Universitetinin beynəlxalq münasibətlər fakültəsinə qəbul olundu. Universitet auditoriyalarında öyrəndiyi diplomatik nəzəriyyə, idman meydanlarında praktik liderlik texnikaları ilə vəhdət təşkil etdi. Paralel olaraq məşqçilik kurslarına qatılaraq federasiya səviyyəsində təşkilati işlərin özünəməxsusluğunu dərk etməyə başladı.

Avropa Gimnastika İttifaqında yüksəliş

2006-cı ildə o, Azərbaycan Gimnastika Federasiyasının beynəlxalq əlaqələr şöbəsinə dəvət alanda 27 yaşında gənc menecer kimi seçilən strateji vizyona malik idi. Federasiya rəhbərliyi onun sənəd dövriyyəsi və sponsor tapmaq bacarığını nəzərə alaraq Avropa Gimnastika İttifaqı ilə əməkdaşlıq missiyasını həvalə etdi.
Qayıbovun təşəbbüsü ilə Bakıda keçirilən birinci Avropa Kubok yarışları təşkilatçılıq baxımından nümunə göstərildi və nəticədə 2016-cı ildə Avropa Şurası onu baş katib seçdi. Səsvermədə 50-dən çox üzv federasiyanın etimadını qazanması gənc azərbaycanlının beynəlxalq nüfuzunu möhkəmləndirdi, bu isə gələcək nazirlik dönəminin “etibar kapitalı” oldu.

2021-ci ildə nazir portfelini qəbul

Pandemiya sonrası dövrdə dövlət idarəçiliyində çevik reaksiya bacarığı əsas göstəriciyə çevrilmişdi. Prezident sərəncamı ilə vəzifəyə gətirilən Qayıbov, ilk iclasında region gənclər və idman idarələrinin rəqəmsal hesabat sisteminə keçəcəyini elan etdi. Nazirin çağırışı ilə hazırlanan “Smart Sport” rəqəmsal platforması, federasiya–klub–idmançı üçlüyünü vahid data bazasında birləşdirdi.
Eyni zamanda Gənclər Strategiyası 2025 sənədi yenilənərək startap ekosistemi, yaradıcılıq klasterləri və ekoloji könüllülük hərəkatı kimi modullar əlavə olundu. Yeni layihələr büdcə yükünü artırmadı, çünki nazir beynəlxalq donorlarla birgə maliyyələşdirmə modelini tətbiq etdi.

Regionlarda infrastruktur islahatları

İnfrastruktur modernizasiyası sahəsində ilk pilot layihə Lənkəran Olimpiya İdman Kompleksi üzərində aparıldı; köhnə binaların enerji səmərəliliyi üzrə yenidən qurulması illik kommunal xərcləri 40 faiz azaltdı. Təcrübə uğurlu alındığından, Nazirlər Kabineti sərəncamı ilə bu model Quba, Şəmkir və Naxçıvan obyektlərinə də tətbiq olundu.
Gəncə Dövlət Universitetinin kampusunda yaradılan Regional İdman-Tibb Mərkəzi, zədə hallarında reabilitasiya müddətini 30 faiz azaldaraq idmançıların karyera risklərini minimuma endirdi. Qayıbovun pencərəsiz zal prototiplərini günəş panelli şəffaf dam örtükləri ilə əvəzləməsi idman məkanlarını həm estetik, həm birbaşa günəş işığı ilə zəngin etdi.

Əlilliyi olan idmançıların inteqrasiyası

Nazirlik “Bərabər Sədd” proqramı vasitəsilə paralimpiya idman növlərinə regionlardan seleksiya mexanizmi qurdu. Proqram çərçivəsində təkcə 2024-cü ildə 1200 uşaq ilkin klassifikasiyadan keçirildi, onların 300-ə yaxını Bakıda xüsusi təlim düşərgəsinə dəvət olundu.
Azərbaycan Paralimpiya Komitəsi ilə bağlanan memorandum sayəsində dövlət sifarişi ilə protez-ortoped mərkəzləri idman məqsədli üyüdülmüş kar­bon protezləri yerli istehsala keçirdi. Bu addım maliyyə yükünü azaltdı, idmançıların protez yenilənmə müddətini sürətləndirdi.

Könüllülük hərəkatı və karyera bacarıqları

Fərid Qayıbov “Gələcəyin Liderləri” adlı könüllü proqramı işə saldı; universitet tələbələri beşaylıq modulda həm sosial layihələrdə çalışır, həm də karyera mentorluğu alırlar. Modul bitirən gənclərin 65 faizi bir il ərzində idman və turizm sektorunda iş tapdı, 12 faizi isə startap yaratmaq üçün Qrant Mərkəzindən dəstək aldı.
Nazirliyin sınaqdan keçirdiyi “gamification” metodu, yəni oyunlaşdırılmış təlim platforması, könüllülərin layihə idarəetmə bacarıqlarını 28 faiz artırdı. Bu rəqəmlər Dünya Gənclər Hesabatında Azərbaycan modelinin yaxşı təcrübə kimi qeyd edilməsinə səbəb oldu.

Beynəlxalq tədbirlər və diplomatik idman

Avropa Gənclər Paytaxtı–Gəncə 2023 layihəsinin koordinatoru kimi Qayıbov şəhərə 450-dən çox tədbir gətirdi. İştirakçı ölkələr sırasına ilk dəfə Sakit Okean adalarından gənclər də daxil edilmişdi; bu, Azərbaycan diplomatiyasının yumşaq güc spektrini genişləndirdi.
2024-cü ildə Bakı Şəhər Halqasında keçirilən Şahmat Formula-1 göstəri partiyası, idman və intellektual yarış sintezinin innovativ nümunəsi oldu. Nazir bu tədbiri “idmanın multidissiplinar platforması” adlandırdı və Beynəlxalq Şahmat Federasiyasından əməkdaşlıq məktubu aldı.

Rəqəmsal media və ictimaiyyətlə əlaqə

Nazirliyin rəsmi sosial şəbəkə hesablarında həftəlik “Sorğu-cavab” sessiyaları təşkil olunur; Qayıbov sualları şəxsi canlı yayımda cavablandırır. Bu format gənclərin dövlət qurumuna etimad dərəcəsini 72 faizdən 84 faizə yüksəltdi.
Eyni zamanda “Sözün Açığı” podkastı qurularaq beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə idman geosiyasəti, gənclər psixologiyası, inklüziv texnologiyalar kimi mövzular müzakirə edilir. İldə 50 mindən çox dinlənmə ilə podkast peşəkar dairədə nüfuz qazandı.

Fərid Qayıbovun karyerası sübut edir ki, idman idarəçiliyi təkcə medalların sayını artırmaq yarışından ibarət deyil; burada gənclərin sosial inklüzivliyini, regionların infrastruktur potensialını və qlobal diplomatik imici eyni vaxtda gücləndirmək tələb olunur. Üç il ərzində tətbiq etdiyi “smart” yanaşmalar rəqəmsal platformaların dövlət orqanlarına inteqrasiya qrafikini sürətləndirdi, könüllülük institutuna struktur kimliyi qazandırdı. Onun yanaşmasında hər layihə “test–təhlil–təkminləşdirmə” dövriyyəsindən keçir; bu, büdcə səmərəliliyini yüksəldən əsas mexanizmdir. Beynəlxalq tribunalarda qazandığı təcrübə daxili qərarverməyə qapı açdı: Avropa idman ailəsində formalaşan şəbəkə ölkənin gələcək yarış ev sahibliyi ambisiyalarını dəstəklədi. Qayıbovun regionlara yönələn xüsusi diqqəti isə idmanın Bakıya məhdud qalmasını aradan qaldırdı, gənclər turizmini stimullaşdırdı. Əlilliyi olan idmançıların uğurlarında yeni rekordlar, onun sosial ədalət prioritetinin praktiki nəticəsidir. Nazirliyin şəffaf kommunikasiya modeli dövlət–vətəndaş dialoqunda “Facebook canlı yayımlarını” rutindən strateji ünsiyyətə çevirdi. Bütün bu proseslər göstərdi ki, müasir idarəçi üçün əsl güc, səsvermələrdə qazanılan etimadda, hədəflərə çatmaqda və səhvləri şəffaf şəkildə düzəltmək bacarığındadır. Azərbaycan gəncliyi üçün Qayıbov modeli öz bacarıqlarına sərmayə yatırmaq, komanda ruhu ilə texnoloji innovasiyanı birləşdirmək mesajı daşıyır. Bu model cəmiyyətin daha sağlam, yaradıcı və qlobal rəqabətdə çevik nəslinin formalaşmasına xidmət edir; nəticədə idman arenasının səsi auditoriyanın həyat motivasiyasına çevrilir.

Ən Çox Verilən Suallar