Rağib Mustafa Ğəlvəş : Həyat Yolu, Qiraət Elmi, Tərzi

İslam dünyasında Quran qiraəti məktəbi, ilahi kəlamın orijinal səslənməsi və hərflərin düzgün oxunuşu baxımından müstəsna bir ənənədir. Bu ənənənin zirvəsində dayanan ustalardan biri də XX əsrin sonu – XXI əsrin əvvəllərində öz bənzərsiz səsi, qeyri-adi qiraət tərzi və dərin dini biliyi ilə tanınan məşhur misirli qiraət ustası Rağib Mustafa Ğəlvəş olmuşdur. O, yalnız Misir və ərəb dünyasında deyil, bütün İslam aləmində Quran qiraətinin canlı məktəbi, orijinal icraçısı və ruhi mənbə kimi tanınıb.

Rağib Mustafa Ğəlvəş, uşaqlıq illərindən etibarən öz fitri istedadı, güclü hafizəsi və incə musiqi duyumu ilə seçilmiş, hələ yeniyetmə çağında Quranın tam hifzini (əzbərdən oxunuşunu) başa vurmuşdur. Onun qiraətində səsin nəfis tənzimlənməsi, ahəngin, təcvid və təslimənin mükəmməlliyi, ruhi duyğuların birləşməsi hər bir dinləyiciyə unudulmaz təsir bağışlayırdı. Ənənəvi misir qiraət məktəbinin ən layiqli nümayəndələrindən olan Rağib Mustafa Ğəlvəş, istedadı ilə bütün İslam dünyasında sayğı və ehtiram qazanıb.

Rağib Mustafa Ğəlvəşin həyat yolu və mənəvi formalaşması

Rağib Mustafa Ğəlvəş 1938-ci ildə Misirdə, dini və qiraət ənənələrinin güclü olduğu bir ailədə dünyaya göz açmışdır. Uşaqlıqdan məscidlərin və dini məktəblərin ab-havası ilə böyüyən Rağib Mustafa artıq erkən yaşlarda Qurana və onun qiraətinə böyük maraq göstərməyə başlamışdı. Ata və anasının onu dini təhsilə təşviq etməsi, məhəllə alimlərinin diqqət və qayğısı, ona ilahi kəlamın incəliklərini dərindən öyrənmək imkanı vermişdi.

Kiçik yaşlarında “küttab” (ənənəvi dini məktəb) təhsilinə başlayan Rağib Mustafa, burada Quranın klassik ərəb dilində düzgün oxunuşunun, təcvid və qiraət qaydalarının sirrlərini mənimsəmişdi. O, qiraətdə ilk ustadını ailəsinin yaxın dostu və yerli məscid imamı olmuş alimdən alıb. Gənclik illərində Misirin məşhur Quran ustadlarından dərs alaraq, qısa müddətdə ölkənin ən savadlı və nüfuzlu qiraətçilərindən birinə çevrilmişdir.

Qiraət elmi və Rağib Mustafa Ğəlvəşin tədris fəaliyyəti

Quran qiraət elmi Misir dini ənənəsində çox yüksək səviyyədə inkişaf etmişdir və burada qiraətçi olmaq üçün gərəkli bilik və bacarıqların mənimsənilməsi böyük səbir, əzm və zəhmət tələb edir. Rağib Mustafa Ğəlvəş bu elmin bütün incəliklərinə dərindən yiyələnmiş, müxtəlif qiraət üslublarında, xüsusilə məşhur “Hafs” və “Warsh” rəvayətlərində yüksək peşəkarlıq nümayiş etdirmişdir.

Onun qiraət məktəbində təcvid (Quranın düzgün və qaydalı oxunuşu), məxaric (hərfin çıxış yeri), səslərin təmizliyi və intonasiyaların harmoniyası əsas diqqət mərkəzində olub. Rağib Mustafa Ğəlvəş eyni zamanda Misirin dini institutlarında və məscidlərində uzun illər dərs demiş, çoxsaylı tələbə və qiraətçi yetişdirmişdir. Onun yetirmələri bu gün müxtəlif ölkələrdə Quranın fəzilətli oxunuşunu və dini ənənələri yaşadırlar.

Qiraət tərzi və üslubunun fərqliliyi

Rağib Mustafa Ğəlvəşin qiraət tərzi özünəməxsus ahəng və emosional güclə seçilirdi. Onun ifasında hər bir ayənin ruhu, mənəvi dərinliyi və kəlamın hikməti dinləyiciyə çatdırılırdı. Ən çətin təcvid qaydalarını belə yüksək ustalıqla və asanlıqla təqdim edirdi. Onun qiraətində səsin yüksəklik və alçaqlıqları, pauzaların məna dərinliyi, təcvid qaydalarının incə təfərrüatları, dinləyicilərin diqqətini tamamilə Qurana yönəldirdi.

Rağib Mustafa Ğəlvəş həm dini mərasimlərdə, həm dövlət tədbirlərində, həm də beynəlxalq Quran yarışmalarında iştirak etmiş, dinləyicilərini heyran qoymuşdur. Onun qiraətini dinləyən hər kəs sanki Quranın nazil olduğu dövrə qayıdır, Allah kəlamının ilahi hikmətini bir daha dərk edirdi. Bu səbəbdən də, onun oxunuşu əsrlər boyunca qorunub saxlanılacaq misilsiz Quran irsi kimi dəyərləndirilir.

Rağib Mustafa Ğəlvəşin dini-ictimai nüfuzu və tanınması

Rağib Mustafa Ğəlvəş təkcə Quran ustası deyil, həm də nüfuzlu dini şəxsiyyət, alim, tədqiqatçı və müəllim idi. O, Misirin və ərəb aləminin ən böyük məscid və dini mərkəzlərində qiraət etmiş, böyük dövlət tədbirlərində, müqəddəs Ramazan gecələrində, cümə namazlarında və dini festivallarda çıxışlar etmişdir. Onun qiraəti yalnız sadə camaat arasında deyil, elmi dairələrdə, alimlər və fiqh ustadları arasında da yüksək qiymətləndirilib.

O, uzun illər Misir dövlət radiosunda və televiziya proqramlarında çıxış edərək, Quran ayələrinin düzgün oxunuşunu təbliğ edib, geniş dinləyici kütləsi tərəfindən böyük sevgi və ehtiram qazanıb. Misirdə və ərəb ölkələrində Rağib Mustafa Ğəlvəşin Quran qiraəti səsləndirilən məscidlər, dini məclislər, tədris və təbliğ tədbirləri onun irsinin canlılığını və nüfuzunu göstərir.

Beynəlxalq miqyasda tanınması və Quran yarışmalarında fəaliyyəti

Rağib Mustafa Ğəlvəş təkcə Misirdə deyil, bütün İslam aləmində, xüsusilə Türkiyə, Pakistan, Hindistan, İran, Səudiyyə Ərəbistanı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Afrika ölkələrində də böyük hörmətə malikdir. O, beynəlxalq Quran yarışmalarının və dini konfransların fəxri qonağı, münsiflər heyətinin üzvü və ustad kimi tanınıb. Onun iştirak etdiyi tədbirlər, oxuduğu ayələr və dinləyicilərlə paylaşdığı mənəvi təcrübələr minlərlə gənc qiraətçinin inkişafına təkan verib.

O, həmçinin müxtəlif ölkələrdə keçirilən beynəlxalq Quran yarışlarında məhz Rağib Mustafa Ğəlvəşin oxunuşuna istinad olunmasını, təcvid və qiraət qaydalarının ona əsaslanaraq tədris olunmasını təmin edib. Onun səsyazmaları dünyanın bir çox ölkəsində Quran tədrisində əsas material kimi istifadə edilir.

Rağib Mustafa Ğəlvəşin qiraət irsi və səsyazmaları

Ustad Rağib Mustafa Ğəlvəşin ən böyük töhfələrindən biri də ondan qalan zəngin səsyazmaları və audio materiallardır. Onun oxuduğu Quran ayələri, surələri və duaları müxtəlif radio və televiziya kanallarında, internetdə, dini platformalarda bu gün də yayımlanır və milyonlarla insan tərəfindən dinlənilir.

Onun səsyazmaları misilsiz bədii və dini dəyərə malikdir, çünki burada yalnız mətn deyil, həm də mənəvi, ruhi ahəng qorunur. Səsyazmalarda qiraətin bütün təcvid və tajvid qaydaları, fonetik gözəllik və səsin poetik harmoniyası öz əksini tapır. Rağib Mustafa Ğəlvəşin oxunuşları, Quran tədrisi ilə məşğul olan müəllim və tələbələr üçün real “canlı dərslik” rolunu oynayır.

Şəxsi keyfiyyətləri və mənəvi örnək kimi Rağib Mustafa Ğəlvəş

Böyük qiraət ustası kimi Rağib Mustafa Ğəlvəş həm də nəcib, sadə, təvazökar, zahid və mənəviyyatlı insan idi. Onun həyat yolu dini sədaqət, halal zəhmət, səmimiyyət və əxlaqi dəyərlərə bağlılıq nümunəsi olub. O, həmişə tələbələrinə Quranı yalnız səs və qiraət deyil, həm də mənəvi təmizliyin, səbrin, Allaha və insanlara sevgilərin qaynağı kimi öyrədirdi.

Dinləyiciləri və tələbələri Rağib Mustafa Ğəlvəşin şəxsi həyatında sadəliyini, insanlara məhəbbətini və xeyirxahlığını daim vurğulayır. Onun ailəsinə, dostlarına və yaxınlarına qarşı münasibəti də Quran əxlaqının ən gözəl nümunəsi kimi yadda qalıb.

Rağib Mustafa Ğəlvəşin İslam irsində rolu və əbədi dəyəri

Quran qiraət məktəbinin canlı əfsanəsi sayılan Rağib Mustafa Ğəlvəş, təkcə bir dövrün deyil, bütün zamanların dini-mənəvi liderlərindən biridir. Onun səsi, qiraəti, dini irsi və şəxsi keyfiyyətləri gənc nəsil üçün, bütün müsəlman aləmi üçün həmişə örnək olaraq qalacaq. O, ilahi kəlamın əsl ruhunu, hikmətini və bədii gözəlliyini hər bir insana çatdırmaq missiyasını yüksək səviyyədə yerinə yetirib.

Rağib Mustafa Ğəlvəşin Quran irsinin gələcək nəsillərə ötürülməsi üçün etdiyi səylər, qiraət sənətinə verdiyi töhfələr və dini elmlərdə qoyduğu iz, İslam sivilizasiyası üçün unudulmaz əhəmiyyət daşıyır.

Nəticə

Rağib Mustafa Ğəlvəş Misir və bütün İslam dünyasında Quran qiraətinin klassik məktəbini təcəssüm etdirən görkəmli şəxsiyyətdir. Onun qiraət elminə, dini və ictimai həyatda oynadığı rola, tədris fəaliyyətinə və mənəvi nüfuzuna baxdıqda, onun irsi yalnız bir dövrün deyil, ümumilikdə Quran və İslam sivilizasiyasının əbədi dəyəridir. Səsi, qiraəti və həyatı, dinləyicilər və tələbələr üçün həmişə canlı örnək kimi qalacaq.

Ən Çox Verilən Suallar