Aşıq Əhliman : Həyatı,Sənət Yolunun Başlanğıcı,Yaradıcılığı

Azərbaycanın zəngin musiqi və folklor irsində aşıq sənəti xüsusi yer tutur. Bu sahənin yetkin nümayəndələrindən biri də Aşıq Əhliman olub. Əsl adı Əhliman olsa da, Azərbaycan aşıq mühitində o, Aşıq Əhliman kimi tanınıb və hörmət qazanıb. 9 mart 1955-ci ildə Ucar rayonunun Bərgüşad kəndində dünyaya göz açmış sənətkar, uzun illərdir ki, aşıq sənətinin ənənələrini yaşadır, bu xalq sənətini yeni nəslə ötürür. Əhlimanın həyat yolu, yaradıcılığı, ifaçılıq üslubu və qazandığı uğurlar Azərbaycanın mədəniyyət tarixinə dəyərli töhfə verib. O, təkcə ifaçı kimi deyil, həm də pedaqoq, aşıq məktəbinin davamçısı və ictimai fəal kimi də tanınır. 2007-ci ildə Əməkdar mədəniyyət işçisi fəxri adına layiq görülməsi isə onun sənətinin cəmiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirildiyinin göstəricisidir.

Aşıq Əhlimanın uşaqlıq və gənclik illəri

Aşıq Əhliman 1955-ci ilin baharında Ucar rayonunda, zəhmətkeş bir ailədə dünyaya gəlib. Onun uşaqlıq illəri kənd mühitinin səmimiyyəti, ailə dəyərləri və Azərbaycan folkloruna olan bağlılığı ilə yadda qalıb. Valideynləri onun musiqiyə, xüsusilə saz və xalq nəğmələrinə olan marağını vaxtında görüb və dəstəkləyib. Orta məktəb illərindən sazla, xalq şeiri və dastanları ilə tanış olub. Gənc yaşlarından müxtəlif tədbir və məclislərdə çıxış edib, yerli aşıqlardan ilham alıb.

Əhlimanın musiqiyə olan sevgisi onun gənclik illərində də davam edib. O, ilk saz dərslərini kəndin tanınmış aşıqlarından alıb və klassik aşıq məktəbinin əsas qaydalarını öyrənib. Bu illər ərzində qazandığı musiqi və poeziya bilikləri, sonralar onun yaradıcılığında xüsusi əhəmiyyət daşıyıb.

Aşıq Əhlimanın sənət yolunun başlanğıcı

Aşıq Əhliman gənc yaşlarından etibarən regionun müxtəlif məclislərində, toylarda və xalq şənliklərində çıxış etməyə başlayıb. Onun ifa tərzi, səs tembri, sazı ustalıqla çalması və şeirdəki bədii məharəti qısa müddətdə onu tanınmış aşıqlar sırasına çıxarıb. Əhliman təkcə öz kəndində deyil, ətraf rayonlarda da məclislərin sevilən sənətçisinə çevrilib.

Aşıq Əhliman, həm klassik aşıq şeirlərini, həm də çağdaş poeziya nümunələrini ustalıqla ifa edirdi. O, həm də öz yaradıcılığında yeni mövzulara, müasir Azərbaycan insanının gündəlik qayğı və düşüncələrinə yer verirdi. Onun aşıq dastanlarının ifasında və çağırışlarında xalqın tarixi, milli kimliyi və mənəvi dəyərləri əsas yer tuturdu.

Aşıq Əhlimanın yaradıcılığı və repertuarı

Aşıq Əhlimanın yaradıcılığı janr, mövzu və musiqi baxımından olduqca zəngindir. O, klassik aşıq janrlarını – qoşma, gəraylı, təcnis, divani və sairə kimi ənənəvi növləri ustalıqla ifa edir. Repertuarında həm xalq dastanları, həm də müxtəlif bölgələrə aid aşıq havaları yer alır. Əhliman klassik ustad aşıqların – Aşıq Ələsgər, Aşıq Alı, Aşıq Hüseyn Saraclı kimi sənətkarların irsini daim təbliğ etmiş, onların əsərlərini gənc nəslə çatdırmışdır.

Onun ifasında hər zaman milli kolorit, bədii incəlik, aşıq poeziyasının dərin məzmunu və emosionallıq duyulur. Əhliman, sazı ilə yanaşı, özünün yazdığı şeirləri də ifa edir, yaradıcılıq baxımından daim yenilik axtarır. Onun mahnılarında həm xalq hikməti, həm də fərdi duyğular, məhəbbət, təbiət və vətənpərvərlik motivləri geniş yer tutur.

İfaçılıq üslubu və sənətkarlıq xüsusiyyətləri

Aşıq Əhliman ifaçılıq baxımından fərqli, özünəməxsus üsluba sahibdir. O, sazı ustalıqla çalmaqla yanaşı, şeiri bədii və emosional şəkildə çatdırmaq bacarığı ilə də seçilir. Əhlimanın ifasında səsin tembri, sazın melodikası və şeirin ritmi bir-birini tamamlayır. O, aşıq deyişmələrində, ustadnamə və gəraylılarda xüsusi ustalıq nümayiş etdirir.

Əhliman həm də özünün yazdığı şeirlərdə gündəlik həyatın müxtəlif məqamlarına toxunur, insanların sevinci və kədərini, milli və insani dəyərləri tərənnüm edir. Onun yaradıcılığında Azərbaycan kəndinin təsviri, ailə dəyərləri, təbiət gözəllikləri və vətən sevgisi əsas yer tutur.

Pedoqoji fəaliyyəti və gənc nəsilə təsiri

Aşıq Əhliman uzun illərdir ki, Azərbaycan aşıq sənətinin təbliği və gənc nəslə ötürülməsi üçün çalışır. O, bir çox aşıq məktəblərində ustad müəllim kimi fəaliyyət göstərib, gənc aşıqlara aşıq sənətinin sirlərini öyrədib. Onun tələbələri arasında artıq tanınan ifaçılar, respublika səviyyəli müsabiqə laureatları var.

Əhliman pedaqoq kimi gənclərə təkcə saz ifaçılığı deyil, həm də aşıq poeziyasının fəlsəfi və bədii məqamlarını, milli musiqimizin dəyərlərini öyrədir. O, aşıq sənətinin tədrisində həm klassik ənənəyə, həm də müasir yanaşmaya önəm verir.

Müasir Azərbaycan aşıq sənətində rolu

Aşıq Əhliman müasir dövr Azərbaycan aşıq sənətində özünəməxsus yeri olan sənətkardır. Onun sənəti yalnız ənənəvi deyil, həm də çağdaş aşıq ifaçılığının, yeni nəsil aşıq məktəbinin formalaşmasında xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Əhliman müasir aşıq ədəbi-musiqi məclislərində, festivallarda və dövlət tədbirlərində fəal iştirak edir, Azərbaycan aşıq irsinin ölkə və beynəlxalq səviyyədə təbliğində əvəzsiz rol oynayır.

Qazandığı uğurlar və mükafatlar

Aşıq Əhliman sənət yolunda müxtəlif fəxri ad və mükafatlara layiq görülüb. Onun ən böyük uğurlarından biri isə 2007-ci ildə “Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi” fəxri adını almasıdır. Bu ad, onun Azərbaycan aşıq sənətinin inkişafı və təbliğindəki xidmətlərinə verilən ən yüksək dövlət qiymətlərindən biridir. Eyni zamanda, o, müxtəlif illərdə bir sıra diplom və sertifikatlarla, xalq və dövlət tədbirlərində fəxri fərmanlarla təltif olunub.

Aşıq Əhlimanın ictimai fəaliyyəti

Əhliman yalnız sənətkar və pedaqoq kimi deyil, həm də ictimai xadim kimi tanınır. O, aşıq təşkilatlarının, müxtəlif musiqi və mədəniyyət tədbirlərinin fəal iştirakçısıdır. Müxtəlif rayonlarda, kəndlərdə keçirilən folklor festivallarında, milli bayramlarda, el məclislərində çıxışlar edir, xalqla birbaşa ünsiyyətdə olur. Onun ictimai fəaliyyəti aşıq sənətinin daha geniş yayılmasına, milli-mədəni dəyərlərin qorunub saxlanmasına xidmət edir.

Ailə həyatı və şəxsi keyfiyyətləri

Aşıq Əhliman ailə dəyərlərinə sadiq, sədaqətli insan kimi tanınır. O, sadəliyi, səmimiyyəti, insanlara qayğıkeş münasibəti ilə həm sənətkar, həm də şəxsiyyət kimi nümunədir. Ailəsi və yaxınları üçün daim dəstək, dost və məsləhətçi olub. Əhliman həyatda və sənətdə həmişə dürüstlük, sədaqət, zəhmətkeşlik prinsiplərini rəhbər tutub.

Aşıq Əhliman Azərbaycan aşıq sənətinin canlı klassiklərindən biri kimi ölkəmizin mədəni irsinə böyük töhfələr verib. Onun yaradıcılığı və pedaqoji fəaliyyəti gələcək nəsil aşıqlar üçün əsl məktəb, yol göstəricisidir. Əhlimanın ifasında səslənən saz sədası, poeziya və xalq ruhu daim yaşayacaq, milli sənətimizə yeni nəfəs verəcək.

Ən Çox Verilən Suallar