BAFTA, yəni British Academy of Film and Television Arts, Böyük Britaniyanın film, televiziya və video oyun sahəsində ən nüfuzlu və mötəbər təşkilatlarından biridir. Bu təşkilat, hər il dünya kino sənayesinin, televiziya və videooyun sektorunun ən parlaq, yaradıcı və innovativ işlərini qiymətləndirmək, sənətçiləri, rejissorları, prodüserləri, texniki mütəxəssisləri tanıtmaq məqsədi daşıyır. BAFTA-nın əsası 1947-ci ildə qoyulub. O zamanlar təşkilat British Film Academy adı ilə fəaliyyətə başlamışdı. Akademiyanın qurulmasında məqsəd Britaniya və ümumilikdə Avropa film sənayesinin inkişafına dəstək vermək, milli və beynəlxalq kino əməkdaşlığını gücləndirmək idi.
Zaman keçdikcə təşkilat öz fəaliyyətini televiziya və video oyun sahələrinə də genişləndirdi və 1976-cı ildən etibarən rəsmi olaraq BAFTA adlandırıldı. Akademiya təkcə mükafat verməklə kifayətlənmir, həm də yeni istedadların aşkara çıxarılması, sənətkarlıq və yaradıcılıq ənənələrinin qorunması, təhsil və maarifləndirmə proqramlarının təşkili kimi geniş miqyaslı fəaliyyətlə məşğuldur.
BAFTA-nın əsas məqsədləri və prinsipləri
BAFTA-nın əsas məqsədi kino, televiziya və videooyun sənətinin inkişafına və tərəqqisinə dəstək olmaq, sənayedə yaradıcılıq və texniki mükəmməlliyi təşviq etmək, yeni nəsil sənətkarların yetişməsinə şərait yaratmaqdır. Təşkilat, eyni zamanda, gənc rejissorlar, aktyorlar, prodüserlər və texniki mütəxəssislər üçün müxtəlif təqaüd proqramları, seminarlar, master-klasslar, təlim və laboratoriyalar təşkil edir.
BAFTA öz işində peşəkarlıq, obyektivlik və şəffaflıq prinsiplərinə xüsusi diqqət yetirir. Mükafatların verilməsi üçün seçici heyət, müxtəlif komitələr və mütəxəssislər heyəti formalaşdırılır. Qaliblər yalnız istedad və sənətkarlığa görə seçilir, kommersiya maraqları və populyarlıq əsas kriteriya sayılmır.
BAFTA-nın mükafat kateqoriyaları və nominasiyaları
BAFTA mükafatları illər ərzində öz əhatə dairəsini və nominasiyalarını xeyli genişləndirib. Hazırda Akademiya tərəfindən təqdim olunan əsas mükafat kateqoriyaları aşağıdakılardır:
- BAFTA Film Awards – Böyük Britaniya və dünya kinosunun ən yaxşı filmləri, rejissorları, aktyorları, ssenari müəllifləri, operatorları və digər yaradıcı və texniki heyəti üçün verilən mükafatlar.
- BAFTA TV Awards – Televiziya sahəsində ən yaxşı dram serialları, sənədli filmlər, aktyorlar, aparıcılar, prodüserlər, texniki mütəxəssislər və digər nominasiyalar üzrə təqdim edilir.
- BAFTA Games Awards – Video oyun sahəsində ən yaxşı yaradıcı layihələr, oyun dizaynerləri, proqramçılar və digər innovativ işlər üçün mükafatlar.
- BAFTA Children’s Awards – Uşaq və yeniyetmələr üçün nəzərdə tutulan film, televiziya və oyun layihələrinin ən yaxşılarına təqdim olunur.
- Xüsusi və fəxri mükafatlar – Fəxri üzvlük, həyat nailiyyətlərinə görə, texniki yeniliklər və sənətə xüsusi töhfələr üçün təqdim edilən xüsusi mükafatlar.
Hər il BAFTA-nın təqdim etdiyi mükafatlar yüzlərlə yaradıcı insan üçün motivasiya, yeni layihələr üçün böyük stimuldur.
BAFTA mükafatı simvolu və mərasimlərin keçirilməsi
BAFTA mükafatının əsas simvolu qədim yunan maskasına bənzər bürünc maskadır. Bu simvol dünya kinosunda və teatrında sənətkarlıq, müxtəlif insan hisslərinin, faciə və komediyanın bir-birini tamamladığını ifadə edir. Maska BAFTA mükafatının seçiciliyi və sənətə hörmət rəmzidir.
Mükafatlandırma mərasimləri adətən Londonun ən nüfuzlu konsert və teatr zallarında – Royal Albert Hall, Royal Opera House, Southbank Centre kimi məkanlarda keçirilir. Qırmızı xalı mərasimləri, mətbuat konfransları, pərdəarxası reportajlar, beynəlxalq ulduzların və sənaye liderlərinin iştirakı BAFTA gecəsini qlobal miqyasda maraqlı və nüfuzlu hadisəyə çevirir.
BAFTA və digər dünya mükafatları arasında fərqlər
BAFTA mükafatları dünyada “Oskar” (Academy Awards), “Qızıl Qlobus” (Golden Globe), “Emmy”, “Cannes”, “Venesiya” və digər məşhur mükafatlarla eyni səviyyədə qəbul olunur. Lakin BAFTA-nın əsas fərqi onun Britaniya kinematoqrafiyası və televiziya sənətinin inkişafında oynadığı roldur. BAFTA Britaniya və Avropa yaradıcılarını daha çox önə çıxarır, yeni istedadlara və qeyri-kommersiya layihələrinə xüsusi diqqət yetirir.
Maraqlıdır ki, bir çox beynəlxalq ulduzlar BAFTA-nı “Oskara aparan yolun başlanğıcı” hesab edir, çünki buradakı qalibiyyət Hollivudda və dünyada böyük tanınma gətirir.
BAFTA-nın dünya kinosu və televiziya üçün əhəmiyyəti
BAFTA-nın təsir dairəsi yalnız Böyük Britaniya ilə məhdudlaşmır. Qlobal kino və televiziya sənayesi üçün bu mükafat və akademiya böyük əhəmiyyət daşıyır. BAFTA həm yerli, həm də beynəlxalq filmləri, yeni texnoloji və estetik tendensiyaları, müxtəlif mədəniyyətlərin təmsil olunmasını dəstəkləyir. Akademiya öz nüfuzu ilə yaradıcı sektorda yeniliklərə, texniki inkişafa və sənətkarlıq standartlarının yüksəlməsinə stimul verir.
BAFTA-nın təhsil və sosial layihələri
BAFTA yalnız mükafatlandırma ilə məhdudlaşmır, həm də maarifləndirici və sosial layihələrlə məşğul olur. Gənclər üçün təqaüdlər, “BAFTA Guru” onlayn platforması, ustad dərsləri, mentorluq proqramları, yaradıcılıq düşərgələri, müxtəlif seminar və vebinarlar – bütün bunlar sənətə və texnikaya marağı olan minlərlə insan üçün yeni perspektivlər açır.
Akademiya həmçinin gender bərabərliyi, müxtəlifliyin təşviqi, inklüzivlik və sosial məsuliyyət prinsiplərinə də ciddi əməl edir. BAFTA üçün sənət yalnız əyləncə deyil, həm də maarifçilik, sosial dialoq və mədəniyyətin qorunması vasitəsidir.
BAFTA-nın təşkilati quruluşu və idarəetmə sistemi
BAFTA öz fəaliyyətini müxtəlif komitələr, fənn və sahə üzrə bölmələr, seçici heyət və peşəkar mütəxəssislər şurası vasitəsilə həyata keçirir. Təşkilatın ali orqanı BAFTA Şurasıdır. Şura bütün əsas qərarları qəbul edir, büdcə və strateji inkişaf planlarını təsdiqləyir, mükafat kateqoriyalarını və nominasiya qaydalarını müəyyənləşdirir. BAFTA üzvləri təkcə Böyük Britaniyadan deyil, dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan sənətkarlar, prodüserlər, rejissorlar və texniki işçilər arasından seçilir.
BAFTA və müasir texnologiya
Son onilliklərdə BAFTA müasir texnologiyaların, xüsusilə rəqəmsal texnologiya, 3D, virtual reallıq, kompüter qrafikası və videooyun sənayesinin inkişafına xüsusi diqqət yetirir. Akademiya hər il videooyunlara, texniki yeniliklərə, xüsusi vizual effektlərə, interaktiv layihələrə və rəqəmsal kontentə görə ayrıca mükafatlar verir. Bu, BAFTA-nı müasir dövrün bütün yaradıcı və texniki tendensiyalarını əhatə edən, dinamik və innovativ təşkilata çevirir.
BAFTA-nın gələcək perspektivləri və beynəlxalq layihələri
BAFTA gələcəyə baxaraq, daha geniş beynəlxalq əməkdaşlıq, innovasiya və təhsil proqramları üzərində işləyir. Akademiya yeni bazarlara çıxış, müxtəlif ölkələrdə təmsilçilik, beynəlxalq seminarlar və ortaq layihələr üzərində çalışır. Qlobal pandemiya və rəqəmsal dövr, BAFTA-nın onlayn tədbirlərini, virtual təqdimatlarını və distant maarifləndirmə proqramlarını daha da aktuallaşdırıb. Akademiya müasir kino və televiziya sənayesinin liderlərindən biri olaraq fəaliyyətini davam etdirir.
BAFTA müasir kino, televiziya və videooyun sənayesinin ən aparıcı təşkilatlarından biridir. Onun fəaliyyəti və mükafatları, qlobal miqyasda yaradıcılıq, sənətkarlıq, texniki inkişaf və mədəniyyətin təşviqi baxımından nüfuzlu platformadır. BAFTA həm təcrübəli sənətkarlar, həm də yeni istedadlar üçün motivasiya mənbəyi, dünya sənətinin və mədəniyyətinin inkişafına dəstək verən aparıcı qurumdur. Təşkilatın gələcəkdə də sənətə və texnologiyaya verdiyi töhfələr, insanlıq üçün yeni ilham və dəyər mənbəyi olacaq.
Ən Çox Verilən Suallar
BAFTA — British Academy of Film and Television Arts, yəni Britaniya Film və Televiziya İncəsənət Akademiyasıdır. 1947-ci ildə yaradılıb, əvvəlcə British Film Academy adı ilə fəaliyyət göstərib.
BAFTA-nın əsas məqsədi film, televiziya və videooyun sənətinin inkişafına, peşəkarlığın və yaradıcılığın təşviqinə dəstək olmaqdır.
Əsas kateqoriyalar film, televiziya, uşaq layihələri və video oyunlardır. Hər il müxtəlif nominasiyalarda mükafatlar təqdim edilir.
BAFTA mükafatı qədim yunan maskasını xatırladan bürünc maska formasındadır, bu da sənətkarlığın və teatrın simvoludur.
Əsasən Londonun Royal Albert Hall, Royal Opera House kimi məşhur məkanlarında təşkil olunur.
BAFTA əsasən Britaniya və Avropa kinosunu dəstəkləyir, yeni istedadlara və qeyri-kommersiya layihələrinə diqqət yetirir, Oskar isə daha çox Hollivud mərkəzlidir.
Bəli, BAFTA müxtəlif təqaüd, ustad dərsləri, seminar və sosial inklüzivlik proqramları təşkil edir.
Akademiya Şurası və müxtəlif komitələr vasitəsilə idarə olunur, üzvləri dünyanın müxtəlif ölkələrindən seçilir.
Akademiya beynəlxalq əməkdaşlıq, rəqəmsal texnologiya və təhsil sahəsində innovasiyaları davam etdirməyi planlaşdırır.
Videooyunlar, rəqəmsal texnologiya, vizual effektlər və virtual reallıq kimi müasir texnologiyaların inkişafına xüsusi diqqət ayrılır.