Azərbaycan Respublikasının hüquq sistemi sürətlə inkişaf edən dövlət quruluşunun ayrılmaz hissəsidir. Bu sistemin ayrı-ayrı sahələri və institutları vətəndaşların hüquqlarının təminatında, qanunçuluğun qorunmasında, cəmiyyətin ədalət və şəffaflıq prinsiplərinin təmin edilməsində əvəzsiz rol oynayır. Ölkəmizdə məhkəmə hakimiyyətinin formalaşması, müasirləşməsi, ixtisaslaşması və insan hüquq və azadlıqlarının ən yüksək səviyyədə müdafiəsi dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindəndir. Bu mənada Bakı İnzibati Məhkəməsi Azərbaycan məhkəmə sisteminin aparıcı institutu, hüquq mühitində yenilikçi yanaşmaların tətbiqi və inzibati-hüquqi münasibətlərin tənzimlənməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır.
Bakı İnzibati Məhkəməsi, paytaxt sakinlərinin, hüquqi və fiziki şəxslərin dövlət orqanlarının, bələdiyyələrin, digər ictimai vəzifəli qurumların qərar, hərəkət və ya hərəkətsizliyindən irəli gələn mübahisələrinin obyektiv və müstəqil qaydada həll olunduğu mühüm instansiyadır. Bu məhkəmənin fəaliyyəti vətəndaşların hüquqi müdafiəsinin təmin olunmasında, cəmiyyətin demokratik prinsiplərlə inkişafında, inzibati idarəetmənin şəffaf və ədalətli qurulmasında aparıcı rol oynayır.
Bakı İnzibati Məhkəməsinin yaranma tarixi və əsas funksiyaları
Bakı İnzibati Məhkəməsi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 19 iyun 2019-cu il tarixli fərmanı əsasında inzibati ixtisaslaşmanın artırılması məqsədilə yaradılıb. Bu məhkəmənin təsis edilməsi inzibati məhkəmə icraatının səmərəliliyinin və keyfiyyətinin yüksəldilməsi, vətəndaşların dövlət idarəçiliyində şəffaflıq və obyektivliyin təmin olunmasına dair tələblərinin daha operativ və effektiv şəkildə həyata keçirilməsi zərurətindən irəli gəlmişdir.
Məhkəmə inzibati hüquq münasibətlərindən doğan mübahisələrə, dövlət və bələdiyyə orqanlarının, vəzifəli şəxslərin hərəkət və ya hərəkətsizliyindən narazı olan fiziki və hüquqi şəxslərin şikayətlərinə baxır. Buraya lisenziya və icazələrin verilməsi, vergi və gömrük məsələləri, əmlakın idarə olunması, dövlət xidmətlərinin göstərilməsi, inzibati cərimələr və digər geniş spektrli inzibati-hüquqi mübahisələr daxildir.
İnzibati məhkəmə icraatının xüsusiyyətləri
İnzibati məhkəmə icraatı klassik mülki prosesdən fərqli olaraq, dövlət və vətəndaş, yaxud dövlət və hüquqi şəxs arasındakı münasibətlərin xüsusi tənzimlənmə qaydasını nəzərdə tutur. Bakı İnzibati Məhkəməsi vətəndaşın dövlət orqanına qarşı iddia qaldırmaq, öz hüquq və maraqlarını müdafiə etmək üçün ən sivil və effektiv platformadır. Burada əsas prinsiplərdən biri “vətəndaşın müdafiəsi” konsepsiyasıdır. Yəni, dövlətin vəzifəli şəxslərinin və orqanlarının qərar və ya hərəkətlərinin qanunauyğunluğu məhkəmə tərəfindən yoxlanılır.
Məhkəmə baxışı zamanı iddiaçının (vətəndaşın) mövqeyi, sübutları və tələbləri diqqətlə araşdırılır, dövlət orqanının arqumentləri obyektiv qiymətləndirilir və hüquqi nəticə yalnız qanunvericiliyə uyğun şəkildə qəbul edilir. Bakı İnzibati Məhkəməsində məhkəmə iclasları açıq, şəffaf və ədalətli keçirilir, tərəflərə öz arqumentlərini və mövqelərini ifadə etmək üçün bərabər imkanlar yaradılır.
Məhkəmənin struktur və fəaliyyəti
Bakı İnzibati Məhkəməsinin fəaliyyəti Azərbaycan Respublikası Mülki Prosessual Məcəlləsi, İnzibati Prosessual Məcəllə və digər əlaqədar normativ hüquqi aktlar əsasında tənzimlənir. Məhkəmədə sədr və sədr müavinləri, hakimlər kollegiyası və texniki-administrativ heyət fəaliyyət göstərir. Hakimlər dövlət başçısının təqdimatı əsasında təyin olunur, yüksək peşəkar biliklərə, təcrübəyə və nüfuzlu hüquqi savada malik olurlar.
Məhkəmənin inzibati heyəti məhkəmə prosesinin təşkili, sənədləşmə, informasiyalaşdırma, məhkəmə qərarlarının icrası, vətəndaşların müraciətlərinin operativ araşdırılması və digər texniki dəstək işlərini həyata keçirir. Elektron məhkəmə sistemi vasitəsilə iddiaların onlayn qaydada təqdim olunması, məhkəmə qərarlarının elektron qaydada əldə edilməsi, prosesin şəffaflığı və ictimaiyyət üçün əlçatanlığı təmin edilir.
Bakı İnzibati Məhkəməsində baxılan işlərin əsas kateqoriyaları
Məhkəmədə aşağıdakı əsas iş kateqoriyaları üzrə mübahisələrə baxılır:
- Dövlət və bələdiyyə orqanlarının vəzifəli şəxslərinin hərəkət və ya hərəkətsizliyi barədə şikayətlər
- Lisenziya, icazə və sertifikatların verilməsi və ləğvi ilə bağlı mübahisələr
- Vergi, gömrük və digər fiskal orqanlarla vətəndaş və şirkətlər arasında olan mübahisələr
- Dövlət satınalmaları, torpaq və əmlak idarəçiliyi sahəsində narazılıqlar
- Dövlət qulluğu ilə bağlı şikayətlər
- İnzibati cərimələrin tətbiqi və ya ləğvi barədə iddialar
- İctimai xidmətlərin göstərilməsi, dövlət orqanlarının elektron xidmətləri ilə bağlı mübahisələr
- Digər inzibati-hüquqi münasibətlərin tənzimlənməsi ilə bağlı işlər
Məhkəmə prosesində iştirak qaydaları
Vətəndaş və ya hüquqi şəxs məhkəməyə inzibati iddia ərizəsi ilə müraciət edə bilər. Ərizədə əsaslandırılmış tələblər, iddiaçı və cavabdehin məlumatları, mübahisənin predmeti, faktlar və sübutlar ətraflı göstərilməlidir. Ərizə şəxsən, poçtla və ya elektron qaydada təqdim oluna bilər. Məhkəmə müraciəti qəbul etdikdən sonra icraata götürülür, işə aidiyyatı olan tərəflər dəvət edilir, məhkəmə baxışı təyin olunur.
Proses zamanı tərəflər öz mövqelərini, sübutlarını, ekspertiza və şahid ifadələrini təqdim edə bilər. Qərar məhkəmə tərəfindən qanunvericiliyə uyğun, əsaslandırılmış şəkildə çıxarılır və tərəflərə təqdim olunur. Qərardan narazı qalan tərəflər apellyasiya və kassasiya instansiyalarına müraciət etmək hüququna malikdir.
Ədalətlilik, şəffaflıq və hüquqi təminatlar
Bakı İnzibati Məhkəməsi fəaliyyətində şəffaflıq, obyektivlik və ədalətlilik prinsiplərini daim qoruyur. Məhkəmə qərarlarının hüquqi əsasları ictimaiyyətə açıqlanır, açıq məhkəmə iclasları, elektron məhkəmə sisteminin tətbiqi, məhkəmə qərarlarının onlayn dərc edilməsi və məhkəmə proseslərində bərabər hüquqlu iştirak təmin edilir.
Məhkəmə fəaliyyəti Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına, qanunvericilik aktlarına və beynəlxalq hüquq normalarına tam uyğun qurulub. Hakimlərin peşəkarlığı, tərəfsizliyi və vətəndaş maraqlarına həssas yanaşması bu məhkəmənin nüfuzunu və cəmiyyətin ona etimadını yüksəldir.
Bakı İnzibati Məhkəməsinin cəmiyyətdə rolu
Bakı İnzibati Məhkəməsi vətəndaş cəmiyyətinin hüquqi şüurunun formalaşmasında, inzibati-hüquqi münasibətlərin mədəniyyətinin inkişafında, dövlət-vətəndaş dialoqunun qurulmasında əsas rol oynayır. Dövlətin idarəetmə fəaliyyətinin şəffaf və hesabatlı olması, vətəndaşların hüquqlarının qorunması, qanunvericiliyin tələblərinə əməl olunması bu məhkəmənin fəaliyyəti ilə birbaşa bağlıdır.
İnzibati məhkəmə prosesləri ictimai etimadın möhkəmlənməsi, dövlət idarəetməsində məsuliyyətin artırılması və insan hüquqlarının təminatı üçün zəruri elementdir. Bakı İnzibati Məhkəməsi müasir hüquqi dövlət quruculuğunda, qanunun aliliyinin və hüquqi təminatın gerçəkləşməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
Əlaqə məlumatları
- Ünvan:Nəcəf bəy Vəzirov, Bakı, Nəsimi, AZ1022
- Telefon:(+994 12) 441-60-90, (+994 12) 441-33-90
Bakı İnzibati Məhkəməsi Azərbaycan məhkəmə sisteminin müasir, ixtisaslaşmış və sivil bir institutudur. Onun fəaliyyəti vətəndaşların və hüquqi şəxslərin hüquqlarının və maraqlarının ədalətli, obyektiv və şəffaf şəkildə müdafiə olunmasının əsas təminatıdır. Məhkəmə dövlət orqanlarının fəaliyyətinə ictimai nəzarətin formalaşmasında, cəmiyyətin hüquqi mədəniyyətinin yüksəldilməsində, hüquq və ədalətin təntənəsində mühüm rol oynayır. Bakı İnzibati Məhkəməsi hüququn aliliyinə sadiqliyi, tərəfsizliyi və peşəkarlığı ilə ölkə əhalisinin hüquq mühitinin qorunmasına və inkişafına töhfə verməyə davam edir.
Ən çox verilən suallar
-
Bakı İnzibati Məhkəməsində hansı işlərə baxılır?
Dövlət orqanlarının, vəzifəli şəxslərin hərəkət və ya hərəkətsizliyi, lisenziya və icazə, vergi, gömrük, inzibati cərimələr, dövlət qulluğu və digər inzibati-hüquqi mübahisələrə baxılır. -
Məhkəməyə necə müraciət etmək olar?
İnzibati iddia ərizəsi məhkəməyə şəxsən, poçt və ya elektron qaydada təqdim olunur. Ərizədə iddiaçının və cavabdehin məlumatları, tələblər və sübutlar göstərilir. -
Məhkəmə iclasları necə keçirilir?
Məhkəmə iclasları açıq və şəffaf olur. Tərəflər öz mövqelərini və sübutlarını təqdim edir, məhkəmə qanuna uyğun və əsaslandırılmış qərar qəbul edir. -
Qərardan narazı qalan tərəf nə edə bilər?
Məhkəmə qərarından narazı qalan tərəf apellyasiya və kassasiya instansiyalarına şikayət edə bilər. -
Hakimlər necə seçilir?
Hakimlər Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatı ilə təyin olunur, xüsusi ixtisas və peşəkar təcrübə tələb edilir. -
Bakı İnzibati Məhkəməsinin fəaliyyətində şəffaflıq necə təmin olunur?
Elektron məhkəmə sistemi, açıq iclaslar, qərarların onlayn dərc edilməsi, vətəndaş müraciətlərinin operativ araşdırılması ilə şəffaflıq təmin edilir. -
Dövlət orqanlarının qərar və hərəkətlərinə qarşı vətəndaşın hüquqları necə qorunur?
Məhkəmə dövlət orqanlarının və vəzifəli şəxslərin qərar və hərəkətlərinin qanunauyğunluğunu yoxlayır və qanunsuz hərəkətləri ləğv edə bilər. -
İnzibati iddialar üzrə baxış müddəti nə qədərdir?
Əksər hallarda işə 3 ay müddətində baxılır, bəzi hallarda əlavə ekspertiza və digər səbəblərdən müddət uzadıla bilər. -
Məhkəmə qərarlarının icrası necə həyata keçirilir?
Qərarlar qanuni qüvvəyə mindikdən sonra məcburi qaydada icra olunur, icraçılar tərəfindən nəzarət edilir. -
Bakı İnzibati Məhkəməsinə harada müraciət etmək olar?
Məhkəmənin inzibati binası Bakı şəhərində yerləşir, həmçinin elektron müraciət platforması fəaliyyət göstərir.
