BFB.AZ : Bakı Fond Birjası

Bakı Fond Birjası (BFB, rəsmi sayt: bfb.az) Azərbaycanın maliyyə bazarının əsas sütunlarından biridir və ölkənin kapitalla bazar infrastrukturunun formalaşmasında, inkişafında xüsusi rol oynayır. BFB Azərbaycanın qiymətli kağızlar bazarının əsas ticarət platforması olmaqla yanaşı, həm yerli, həm də beynəlxalq investorlar üçün etibarlı, şəffaf və effektiv maliyyə mühiti təqdim edir. Burada səhmlərin, istiqrazların, dövlət və korporativ qiymətli kağızların alqı-satqısı, likvidliyin təşkili, investisiya layihələrinin maliyyələşdirilməsi, eləcə də investorlara və emitentlərə müasir texnoloji xidmətlərin göstərilməsi əsas vəzifələrdəndir. Bakı Fond Birjası Azərbaycan iqtisadiyyatının liberallaşması, maliyyə və investisiya bazarlarının beynəlxalq standartlara uyğunlaşması prosesində aparıcı rol oynamışdır. Şirkətlər üçün kapital cəlb etmək, investorlar üçün gəlir əldə etmək və maliyyə savadlılığının artırılması baxımından BFB-nin fəaliyyəti ölkənin strateji inkişaf prioritetlərindən sayılır.

Bakı Fond Birjasının yaranma tarixi və inkişaf mərhələləri

Bakı Fond Birjası 2000-ci ilin fevralında təsis edilmiş və rəsmi fəaliyyətə başlamışdır. BFB-nin yaradılması Azərbaycanın müstəqillik dövründə iqtisadi islahatlar kursunun bir hissəsi idi və əsas məqsəd ölkədə qiymətli kağızlar bazarının formalaşdırılması, investorların hüquqlarının qorunması və bazar iştirakçılarının fəaliyyətinin qanunvericiliyə uyğun təşkili idi. BFB-nin ilk illərində əsas diqqət dövlət səhmlərinin özəlləşdirilməsi, yeni korporativ səhmlərin listinqə daxil edilməsi və istiqraz bazarının inkişafına yönəldi. Sonrakı illərdə birja texnoloji yeniliklərlə zənginləşdirildi, ticarət elektron sistemlərə keçdi, beynəlxalq standartlara inteqrasiya prosesi sürətləndi.

Hazırda BFB Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı və Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinin tənzimləyici nəzarəti altında fəaliyyət göstərir. Birjanın payçıları sırasında ölkənin aparıcı bankları, investisiya şirkətləri və digər maliyyə qurumları yer alır.

Hüquqi əsaslar və idarəetmə strukturu

Bakı Fond Birjası Qapalı Səhmdar Cəmiyyət kimi fəaliyyət göstərir. Onun hüquqi bazası “Qiymətli kağızlar bazarı haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunu, digər əlaqədar normativ aktlar və BFB-nin daxili qaydaları ilə tənzimlənir. BFB-nin ali idarəetmə orqanı ümumi yığıncaq və direktorlar şurasıdır. İcraedici orqan isə İdarə Heyətidir. BFB-nin əsas funksiyaları – qiymətli kağızların ticarəti, emitentlərin və investorların qeydiyyatı, ticarət qaydalarının hazırlanması, məlumatların açıqlanması və bazarın şəffaflığının təmin olunmasıdır.

BFB-də ticarət olunan maliyyə alətləri

Bakı Fond Birjasında aşağıdakı əsas maliyyə alətləri ilə ticarət aparılır:

• Dövlət istiqrazları (DİF, Mərkəzi Bankın istiqrazları və s.)
• Korporativ istiqrazlar
• Səhmlər (özəlləşdirmə, korporativ səhmlər)
• Repo əməliyyatları
• Qısamüddətli və uzunmüddətli borc alətləri
• Notlar və törəmə maliyyə alətləri (müəyyən şərtlərlə)
• İpoteka istiqrazları

Dövlət və korporativ istiqrazlar üzrə likvidlik yüksəkdir və investorlar üçün diversifikasiya imkanları mövcuddur.

BFB-nin texnoloji və informasiya infrastrukturu

Birjada ticarət müasir elektron sistem vasitəsilə aparılır. Ticarət iştirakçıları – brokerlər, dilerlər, banklar və digər investisiya şirkətləri – BFB-nin elektron platformasına qoşulmaqla əməliyyatlarını onlayn və real vaxt rejimində həyata keçirə bilirlər. BFB informasiya açıqlığına, əməliyyat təhlükəsizliyinə və sürətli hesabatlığa böyük önəm verir. Rəqəmsal transformasiya və blokçeyn texnologiyalarının tətbiqi istiqamətində yeni layihələr də həyata keçirilir.

BFB iştirakçıları və üzvlük tələbləri

Bakı Fond Birjasının üzvləri əsasən kommersiya bankları, investisiya şirkətləri, broker-diler qurumları, sığorta şirkətləri və digər maliyyə institutlarıdır. Üzv olmaq üçün ciddi maliyyə və hüquqi tələblər, daxili qaydalara riayət, şəffaf fəaliyyət və müntəzəm hesabatlılıq vacib şərtdir. BFB üzvlərinə geniş informasiya dəstəyi, təlimlər, texniki yardım, bazar məlumatları və investisiya analizləri təqdim edir.

Qiymətli kağızların listinqi və ticarət qaydaları

BFB-də listinq prosesi beynəlxalq praktikalara uyğun, şəffaf və mərhələli şəkildə təşkil olunur. Emitentlər listinq üçün bir sıra maliyyə və korporativ tələblərə cavab verməli, maliyyə hesabatlarını açıq şəkildə təqdim etməlidirlər. Listinq kateqoriyaları müxtəlif risk səviyyələrinə görə fərqlənir. Ticarət qaydaları və əməliyyatlar müasir alqoritmlərlə idarə olunur, birjada bütün ticarət əməliyyatları elektron şəkildə və Mərkəzi Depositar tərəfindən təsdiqlənir.

Bakı Fond Birjasının bazar rolu və əhəmiyyəti

BFB Azərbaycanın iqtisadiyyatında kapitalla bazarın inkişafı, investisiya axınının cəlbi, korporativ şəffaflıq və maliyyə savadlılığının artırılması üçün strateji platformadır. Burada korporativ idarəetmə, hüquqların müdafiəsi, investorlara yeni gəlir mənbələrinin yaradılması əsas vəzifələrdəndir. Dövlət özəl sektorun inkişafı üçün BFB vasitəsilə effektiv maliyyə axını formalaşdırır, iqtisadi diversifikasiya və yeni layihələrin maliyyələşməsi asanlaşır.

Beynəlxalq əlaqələr və xarici investorlar üçün imkanlar

BFB beynəlxalq maliyyə təşkilatları ilə – Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, İslam İnkişaf Bankı, digər fond və qurumlarla əməkdaşlıq edir. Xarici investorlar üçün hüquqi və texnoloji şərait, elektron investisiya imkanları, lisenziyalaşdırma və müasir informasiya təminatı yaradılıb. Azərbaycan iqtisadiyyatının beynəlxalq kapitalla inteqrasiyası üçün BFB mühüm rol oynayır.

Son illərdə bazarın inkişafı və yeniliklər

BFB-də son illərdə istiqraz bazarı xeyli artıb, dövlət və korporativ istiqrazların həcmi, likvidlik, alqı-satqı sayı, yeni məhsullar və rəqəmsal xidmətlər genişlənib. Maliyyə maarifləndirilməsi, investor təlimləri, bazar analizləri üzrə tədbirlər gücləndirilib. BFB-nin rəsmi portalında (bfb.az) gündəlik əməliyyatlar, statistik məlumatlar, bazar təhlilləri və emitentlər barədə açıqlamalar daima yenilənir.

Perspektivlər və gələcək inkişaf istiqamətləri

Bakı Fond Birjası öz inkişaf strategiyasında rəqəmsallaşma, yeni maliyyə alətlərinin tətbiqi, investisiya mühitinin yaxşılaşdırılması, bazar iştirakçılarının sayının artırılması, regionda lider fond birjasına çevrilməyi əsas məqsəd kimi müəyyən edib. Azərbaycanın iqtisadi sabitliyi və hüquqi bazanın gücləndirilməsi fonunda BFB-nin yaxın illərdə daha yüksək likvidlik və investor diversifikasiyasına nail olacağı gözlənilir.

Bakı Fond Birjası Azərbaycanın kapitalla bazarının əsası, investisiya və maliyyə axınının əsas qapısı, ölkə iqtisadiyyatının beynəlxalq bazarlara çıxış platformasıdır. BFB-də ticarət şəffaf, texnoloji və hüquqi baxımdan müasir tələblərə tam cavab verir, iqtisadi inkişaf və maliyyə savadlılığının yüksəldilməsi üçün güclü stimul yaradır. Azərbaycanın maliyyə sektorunun gələcək inkişafı və beynəlxalq rəqabət qabiliyyəti baxımından BFB-nin rolu artmaqda davam edir.

Ən Çox Verilən Suallar