Əmlakla bağlı hər hansı bir hüquqi və maliyyə əməliyyatı planlaşdıran hər bir şəxs üçün “çıxarış” anlayışı olduqca vacibdir. İstər ev almaq, istərsə də ipoteka götürmək istəsəniz, çıxarış sizin hüququnuzu rəsmi şəkildə təsdiq edən əsas sənəddir. 2025-ci ildə bu sənədin alınması, yoxlanması və istifadəsi ilə bağlı yeni texnoloji imkanlar və hüquqi tələblər də gündəmə gəlib.
Çıxarış nədir?
2025-ci ildə Azərbaycanda çıxarış, rəsmi şəkildə “Daşınmaz əmlak üzərində hüquqların dövlət qeydiyyatını təsdiq edən sənəd” adlanır. Bu sənəd, mənzil, torpaq, qeyri-yaşayış sahəsi və ya digər daşınmaz əmlakın kimə məxsus olduğunu və hansı hüquqi statusa malik olduğunu göstərir.
Çıxarış yalnız bir məqsədə xidmət edir: əmlak üzərində mülkiyyət hüququnun rəsmiləşdirilməsi və sübut olunması. Başqa sözlə, mənzilin sizə məxsus olduğunu hüquq qarşısında çıxarış olmadan sübut edə bilməzsiniz.
“Çıxarış” sözünün mənası haradan gəlir?
“Çıxarış” sözü Azərbaycan dilində hər hansı bir məlumat bazasından, reyestrdən çıxarılmış və təsdiqlənmiş sənəd mənasına gəlir. Bu termin əmlak qeydiyyat sistemində istifadə olunan rəsmi sənədin mahiyyətini dəqiq ifadə edir: dövlət reyestrindən çıxarılan rəsmi məlumat və təsdiq.
Çıxarış nə üçün istifadə olunur?
2025-ci ildə çıxarış aşağıdakı sahələrdə istifadə edilir və hüquqi əməliyyatlarda əsas sənəd sayılır:
- Əmlakın alqı-satqısı zamanı
- İpoteka və kredit müraciətləri
- Miras bölgüsü və notarial təsdiqlər
- Əmlakın yenidən planlaşdırılması və dəyişdirilməsi
- Əmlakın girov qoyulması və ya kirayəyə verilməsi və s.
Əgər bu əməliyyatlardan birini planlaşdırırsınızsa, çıxarışsız hüquqi rəsmi hərəkət etmək mümkün deyil.
2025-ci ildə çıxarış necə yoxlanılır?
Texnologiya inkişaf etdikcə çıxarışın saxtalaşdırılmasının qarşısını almaq üçün dövlət yeni rəqəmsal sistemlər tətbiq edib:
- e-Çıxarış sistemi – 2025-ci ildən Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti tərəfindən təqdim olunan bu sistemlə, sənədin orijinallığını elektron formada yoxlamaq mümkündür.
- QR kodlu sənədlər – Yeni çıxarışların üzərində yerləşən QR kod vasitəsilə dövlət portalında saniyələr içində sənədin doğruluğunu yoxlaya bilərsiniz.
- emdk.gov.az və eGov.az portalları – Burada vətəndaş öz İD və əmlak kodu ilə çıxarış məlumatlarını onlayn əldə edə və təsdiqləyə bilər.
Çıxarışın alınma proseduru və rüsumları
2025-ci ildə çıxarış almaq üçün prosedur sadələşdirilmiş və rəqəmsallaşdırılmışdır:
Mərhələlər:
- Onlayn müraciət – Ərizə eGov portalı və ya “MyGov” mobil tətbiqi vasitəsilə təqdim olunur.
- Sənədlərin təqdimatı – Elektron və ya fiziki qaydada əmlak sənədləri əlavə olunur.
- Ekspertiza və yoxlama – Dövlət qurumu əmlakın hüquqi statusunu və reyestr qeydlərini yoxlayır.
- Rüsum ödənişi – Online bank sistemi və ya “ASAN ödəniş” ilə ödənilir.
- Çıxarışın verilməsi – Rəqəmsal və ya çap olunmuş şəkildə təqdim olunur.
Rüsumlar (2025):
| Əmlak növü | Rüsum məbləği (AZN) |
|---|---|
| Mənzil (standart) | 50 |
| Torpaq sahəsi | 60–100 |
| Qeyri-yaşayış sahəsi | 80–120 |
| Təcili xidmət | +30 əlavə |
Qeyd: Tələbələr, şəhid ailələri və I qrup əlillər üçün güzəştli tariflər tətbiq olunur.
Çıxarışın növləri
2025-ci ildən etibarən çıxarış sənədləri 2 əsas formada verilir:
- Kağız çıxarış – Fiziki nüsxə olaraq təqdim edilir, əsasən ipoteka və notarial sənədlərdə tələb olunur.
- Elektron çıxarış (e-çıxarış) – Qrafik imza və rəqəmsal möhürlə təsdiqlənir, banklar və dövlət qurumları tərəfindən qəbul olunur.
Saxta çıxarış təhlükəsi
2025-ci ilin əvvəllərində bəzi vətəndaşlar saxta çıxarış sənədləri ilə əmlak fırıldaqlarına məruz qalıb. Dövlət Xidməti bu kimi hallara qarşı gücləndirilmiş rəqəmsal təhlükəsizlik və verifikasiya sistemləri tətbiq edib. Hər hansı çıxarışı qəbul etməzdən əvvəl onun:
- QR kodunu skan edin
- eGov və ya emdk.gov.az saytından təsdiqini yoxlayın
- Notariat təsdiqi ilə müqayisə edin
Çıxarış 2025-ci ildə də daşınmaz əmlakla bağlı ən əsas, hüquqi və maliyyə əhəmiyyətli sənəddir. Əmlakın alınması, satılması, miras yolu ilə keçməsi, girov qoyulması və ya ipoteka üçün bu sənədin varlığı və doğruluğu mütləqdir.
Texnologiyanın inkişafı bu prosesi sadələşdirsə də, çıxarışın önəmini azaltmır. Əksinə, rəqəmsal alətlərdən düzgün istifadə etməklə, hüquqlarınızı daha təhlükəsiz və səmərəli şəkildə qoruyub saxlamaq mümkündür. Əgər əmlakla bağlı bir addım atırsınızsa, çıxarışsız heç nə etməyin və hüquqlarınızı rəsmiləşdirin.
