Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsi (DGK), ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin edilməsində və xarici ticarət əlaqələrinin tənzimlənməsində əsas rol oynayan dövlət qurumlarından biridir. DGK, Azərbaycanın dövlət sərhədindən keçən malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük nəzarətindən keçirilməsini, qanunsuz ticarət və qaçaqmalçılığın qarşısının alınmasını, eləcə də, gömrük rüsumlarının və vergi daxilolmalarının toplanmasını həyata keçirir. Son illərdə DGK-nin fəaliyyətində bir sıra yeniliklər və islahatlar aparılıb ki, bu da Azərbaycanın gömrük sisteminin modernləşdirilməsi və beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasına yönəlib. Bu məqalədə, Dövlət Gömrük Komitəsinin fəaliyyəti, həyata keçirdiyi yeniliklər və bu yeniliklərin ölkənin iqtisadiyyatına və xarici ticarətinə təsiri haqqında geniş məlumat verəcəyik.
Dövlət Gömrük Komitəsinin Fəaliyyəti və Əsas Vəzifələri
Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsi, ölkənin gömrük siyasətinin həyata keçirilməsindən və gömrük sisteminin idarə edilməsindən məsul olan bir dövlət orqanıdır. Komitənin əsas vəzifələri arasında aşağıdakılar yer alır:
- Gömrük Nəzarəti: DGK, Azərbaycan sərhədlərindən keçən malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük nəzarətindən keçirilməsini təmin edir. Bu nəzarət, ölkəyə qanunsuz malların və qaçaqmalçılığın qarşısını almaq üçün vacibdir. Gömrük nəzarəti həm də ölkəyə daxil olan malların düzgün sənədləşdirilməsini və gömrük rüsumlarının düzgün hesablanmasını təmin edir.
- Gömrük Rüsumlarının Toplanması: DGK, ölkəyə daxil olan və ölkədən çıxan mallar üçün tətbiq olunan gömrük rüsumlarının və digər ödənişlərin toplanmasından məsuldur. Bu rüsumlar, dövlət büdcəsinin formalaşmasında və iqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsində mühüm rol oynayır.
- Qaçaqmalçılıqla Mübarizə: DGK, qaçaqmalçılıqla mübarizə aparır və ölkəyə qeyri-qanuni yollarla gətirilən malların aşkarlanması və müsadirə olunması üçün tədbirlər görür. Bu, həm ölkənin iqtisadi maraqlarının qorunması, həm də milli təhlükəsizliyin təmin edilməsi baxımından vacibdir.
- Xarici Ticarətin Tənzimlənməsi: DGK, xarici ticarətin tənzimlənməsində və xarici iqtisadi fəaliyyətin stimullaşdırılmasında mühüm rol oynayır. Komitə, Azərbaycanın xarici ticarət tərəfdaşları ilə münasibətlərin inkişaf etdirilməsinə və xarici ticarət prosedurlarının sadələşdirilməsinə dəstək verir.
Dövlət Gömrük Komitəsində Yeniliklər və İslahatlar
Son illərdə Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsi, gömrük xidmətlərinin keyfiyyətini artırmaq və onların beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması məqsədilə bir sıra yeniliklər və islahatlar həyata keçirmişdir. Bu islahatlar, ölkənin gömrük sisteminin modernləşdirilməsi və xarici ticarət iştirakçılarına daha əlverişli şərait yaradılması istiqamətində əhəmiyyətli addımlar hesab olunur.
1. Elektron Gömrük Sisteminin Tətbiqi:
DGK, gömrük xidmətlərinin rəqəmsallaşdırılması istiqamətində mühüm addımlar atmışdır. Elektron gömrük sistemi, gömrük prosedurlarının sadələşdirilməsinə, sənədləşmə işlərinin sürətləndirilməsinə və şəffaflığın artırılmasına xidmət edir. Bu sistem vasitəsilə xarici ticarət iştirakçıları gömrük bəyannamələrini elektron qaydada təqdim edə, gömrük rüsumlarını onlayn ödəyə və digər xidmətlərdən uzaqdan yararlana bilirlər. Elektron gömrük sistemi, həmçinin, korrupsiyaya qarşı mübarizədə də vacib bir vasitədir.
2. “Yaşıl Dəhliz” Buraxılış Sistemi:
Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsi, xarici ticarət iştirakçıları üçün “Yaşıl dəhliz” buraxılış sistemini tətbiq etmişdir. Bu sistem, etibarlı və səmərəli fəaliyyət göstərən xarici ticarət iştirakçıları üçün gömrük prosedurlarının sürətləndirilməsini və sadələşdirilməsini təmin edir. “Yaşıl dəhliz”dən istifadə edən şirkətlər, malların gömrükdən keçirilməsi zamanı daha az yoxlamalara məruz qalır və bu, onların fəaliyyətini asanlaşdırır.
3. Gömrük Nəzarətinin Texnoloji Təkmilləşdirilməsi:
DGK, gömrük nəzarətinin səmərəliliyini artırmaq məqsədilə müasir texnoloji avadanlıqlardan istifadə edir. Xüsusilə, rentgen və digər skanerlər vasitəsilə nəqliyyat vasitələrinin və konteynerlərin sürətli və dəqiq yoxlanılması təmin edilir. Bu texnologiyalar, qaçaqmalçılığın qarşısını almaq və təhlükəsizlik tədbirlərini gücləndirmək üçün əhəmiyyətli rol oynayır.
4. Kadr Hazırlığı və Beynəlxalq Əməkdaşlıq:
Dövlət Gömrük Komitəsi, kadrların peşəkar hazırlığına və beynəlxalq əməkdaşlığın inkişafına xüsusi diqqət yetirir. DGK əməkdaşları, mütəmadi olaraq xarici ölkələrdə və beynəlxalq təşkilatlarda təlimlər keçir, təcrübə mübadiləsi aparırlar. Bu, onların peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəldilməsinə və gömrük xidmətlərinin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasına kömək edir.
Yeniliklərin İqtisadiyyata və Xarici Ticarətə Təsiri
Dövlət Gömrük Komitəsi tərəfindən həyata keçirilən yeniliklər, Azərbaycanın iqtisadiyyatına və xarici ticarətinə əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Elektron gömrük sistemi və “Yaşıl dəhliz” buraxılış sisteminin tətbiqi, xarici ticarət iştirakçılarına vaxt və maliyyə resurslarına qənaət etməyə, gömrük prosedurlarını daha şəffaf və sürətli həyata keçirməyə imkan verir. Bu yeniliklər, Azərbaycanın xarici ticarət əlaqələrinin inkişafına və ölkənin iqtisadi potensialının artırılmasına müsbət təsir göstərir.
Bundan əlavə, gömrük nəzarətinin texnoloji təkmilləşdirilməsi və qaçaqmalçılıqla mübarizənin gücləndirilməsi, ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə və milli maraqların qorunmasına kömək edir. DGK-nin beynəlxalq əməkdaşlıq sahəsindəki fəaliyyəti isə, Azərbaycanın gömrük xidmətlərinin beynəlxalq aləmdə daha yaxşı tanınmasına və regional təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsinə xidmət edir.
Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsi, ölkənin gömrük sistemini modernləşdirmək və beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırmaq məqsədilə bir sıra mühüm yeniliklər və islahatlar həyata keçirmişdir. Bu yeniliklər, xarici ticarət iştirakçılarına daha əlverişli şərait yaradır, gömrük prosedurlarını sadələşdirir və ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə mühüm töhfələr verir. DGK-nin fəaliyyətində aparılan islahatlar və tətbiq edilən texnoloji yeniliklər, Azərbaycanın iqtisadi potensialının gücləndirilməsi və beynəlxalq ticarət əlaqələrinin inkişafı baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu fəaliyyətlər, həmçinin, Azərbaycanın gömrük xidmətlərinin beynəlxalq səviyyədə tanınmasına və rəqabət qabiliyyətinin artırılmasına şərait yaradır.
