Azərbaycan Respublikasında dövlət idarəçiliyi və təhsil sistemində fəaliyyət göstərən mühüm və strateji qurumlardan biri də Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM)-dir. Milyonlarla gəncin təhsil arzularının gerçəkləşməsində, minlərlə vətəndaşın dövlət qulluğuna qəbul olunmasında, peşəkar inkişafın qiymətləndirilməsində DİM-in fəaliyyəti əvəzsiz rol oynayır.
DİM nədir və nə vaxt yaradılıb?
Dövlət İmtahan Mərkəzi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 11 aprel 2016-cı il tarixli fərmanı ilə yaradılıb. Bu qurum Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası (TQDK) və Dövlət Qulluğu üzrə Komissiyanın bazasında formalaşıb. Məqsəd – təhsil və kadrların seçimində şəffaflığı artırmaq, imtahan sistemini mərkəzləşdirmək və rəqəmsal idarəetməni inkişaf etdirmək idi.
Bu gün DİM həm dövlət idarəetmə sistemində, həm də təhsil sektorunda obyektivlik, etimad və rəqəmsal innovasiyaların tətbiqi ilə tanınır.
DİM-in əsas funksiyaları
DİM geniş və çoxşaxəli fəaliyyət istiqamətlərinə malikdir:
Ali məktəblərə tələbə qəbul imtahanlarının təşkili
Buraxılış imtahanlarının keçirilməsi (9 və 11-ci siniflər üzrə)
Magistratura və rezidentura imtahanlarının təşkili
Dövlət qulluğuna qəbul imtahanları və attestasiyalar
Xarici dil biliyinin yoxlanması
Tərcüməçilik sahəsində lisenziyalaşdırma imtahanları
Təhsillə bağlı statistik analiz və monitorinq
Test bankının formalaşdırılması və testlər üzrə metodiki vəsaitlərin hazırlanması
İmtahan nəticələrinin elektron qiymətləndirilməsi və apellyasiya prosesinin təşkili
Keçirilən imtahan növləri
DİM 2025-ci ildə də aşağıdakı əsas imtahanları təşkil edir:
İmtahan növü
Hədəf qrupu
Buraxılış imtahanları
9 və 11-ci sinif şagirdləri
Ali məktəbə qəbul (I–IV qrup)
Abituriyentlər
Magistratura imtahanı
Bakalavr pilləsini bitirənlər
Rezidentura imtahanı
Tibb təhsilli şəxslər
Dövlət qulluğu imtahanı
İxtisaslı və qeyri-ixtisaslılar
Tərcüməçi və lisenziya imtahanı
Peşəkar tərcüməçilər
Bu prosesin hər addımı vaxt cədvəlinə uyğun, rəqəmsal izləmə imkanı ilə təmin olunur.
Müəllimlər və dövlət qulluqçuları və s.
Hər bir imtahan rəsmi qaydalara uyğun, elektron nəzarətli sistemlərlə həyata keçirilir.
SESİS – Elektron sistemlə idarəetmə
SESİS – Sınaq və Elektron Sistemlərlə İdarəetmə Sistemi, DİM-in əsas texnoloji infrastrukturudur. Bu sistem vasitəsilə:
İmtahanlara qeydiyyat
Cavab kartlarının yoxlanması
Nəticələrin elan edilməsi
Apellyasiya üçün müraciət
Statistik təhlillərin aparılması
Onlayn sınaq imtahanlarının keçirilməsi
təhlükəsiz və şəffaf şəkildə aparılır.
Şəxsi kabinet necə yaradılır?
DİM-də iştirak üçün ilk addım şəxsi kabinet yaratmaqdır.
“Yeni istifadəçi” bölməsini seçirik.
Şəxsiyyət vəsiqənizin FİN kodu, seriyası və doğum tarixini daxil edirik.
SMS və ya e-poçt vasitəsilə aktivləşdirmə edirik.
Kabinetdən istifadə edərək imtahanlara yazılmaq, nəticələrə baxmaq, sənədləri yükləmək mümkündür.
Mobil tətbiq və onlayn xidmətlər
2025-ci ildən DİM-in “DİM Mobil” adlı rəsmi tətbiqi fəaliyyətə başlayıb. Bu tətbiqdə:
İmtahan cədvəlini izləmək
Bildirişlər almaq
Sınaq imtahanlarına yazılmaq
Elektron nəticələri yoxlamaq
Apellyasiya üçün onlayn müraciət göndərmək mümkündür.
Tətbiq həm Android, həm də iOS istifadəçiləri üçün mövcuddur.
Ünvan: Bakı şəhəri, akademik Həsən Əliyev küçəsi 299
Bundan əlavə, DİM-in regional bölmələri (Gəncə, Naxçıvan, Sumqayıt və s.) vasitəsilə bölgə sakinləri də rahat şəkildə müraciət edə bilirlər.
2025-ci ildə tətbiq olunan yeniliklər
Bu il ərzində bir sıra rəqəmsallaşdırma və funksional təkmilləşdirmələr həyata keçirilib:
Biyometrik identifikasiya ilə imtahan salonlarına daxilolma
Adaptiv test texnologiyası – sualların mürəkkəblik səviyyəsinə görə tənzimlənməsi
Online apellyasiya prosesi – fiziki müraciət olmadan nəticəyə etiraz imkanı
Elektron nəticə sertifikatları – PDF formatında yükləmə və paylaşım imkanı
Rəqəmsal ixtisas seçim modulu – abituriyentlər üçün daha ağıllı və proqnozlaşdırmalı sistem
Abituriyent və müəllimlər üçün resurslar
DİM mütəmadi olaraq kitabçalar, test bankları, ixtisas təlimatları və Abituriyent jurnalları çap və rəqəmsal formada təqdim edir. Bu vəsaitlər vasitəsilə imtahanlara daha səmərəli hazırlıq mümkündür.
Sınaq imtahanları
DİM tərəfindən təşkil edilən sınaq imtahanları:
Həm onlayn, həm də mərkəzlərdə keçirilir
Qəbul imtahanlarının formatına tam uyğun olur
Tələbənin özünü sınağa çəkməsi və biliklərini real vəziyyətdə yoxlaması üçün idealdır
Azərbaycan Respublikasında ali təhsil müəssisələrinə qəbul prosesi DİM-in hazırladığı mərhələli sistem üzrə həyata keçirilir:
- İlkin qeydiyyat – fevral–mart aylarında şəxsi kabinet vasitəsilə imtahanlarda iştirak üçün qeydiyyat.
- I mərhələ – Buraxılış imtahanı – orta məktəbin 11-ci sinif şagirdləri üçün keçirilir.
- II mərhələ – Blok imtahanı (I–IV ixtisas qrupları) – ixtisas istiqamətinə uyğun suallar əsasında keçirilir.
- Sertifikatlaşdırma və nəticələrin elan olunması – imtahan nəticələri SESİS üzərindən təqdim olunur.
- İxtisas seçimi və yerləşdirmə – abituriyentlər seçdikləri ixtisaslar üzrə ballarına əsasən təhsil müəssisələrinə yerləşdirilirlər.
- Apellyasiya mərhələsi – imtahan nəticəsinə etiraz edənlər üçün açıq və obyektiv cavablandırma mexanizmi.
Şəffaflıq və təhlükəsizlik mexanizmləri
DİM-in imtahan sistemində şəffaflıq və təhlükəsizlik əsas məqamlardandır:
- Rəqəmsal cavab kartı oxuyucuları ilə kağız üzərindəki cavablar avtomatik sistemdə tanınır.
- İmtahan zalında video nəzarət və səssiz kameralar vasitəsilə tam monitorinq aparılır.
- Kodlaşdırılmış cavab vərəqləri ilə namizədin adı yalnız sistem üzərindən açılır.
- SESİS üzərindən imtahan nəticələri və düzgün cavablar şəffaf şəkildə təqdim olunur.
- Tədris müəssisəsi, müəllim və tələbə əlaqəsi olmadan nəticələr təhlil olunur.
Dövlət İmtahan Mərkəzi bu gün təkcə imtahan təşkilatçısı deyil – təhsildə ədalətin, texnoloji innovasiyanın və şəffaf qiymətləndirmənin əsas dayağıdır. Gənclərin universitetə qəbulunda, vətəndaşların dövlət qulluğuna seçimində və təhsilin ümumi səviyyəsinin ölçülməsində bu qurumun rolu əvəzsizdir.
Əgər siz də yaxın aylarda buraxılış, qəbul, magistratura, dövlət qulluğu və ya digər imtahanlara hazırlaşırsınızsa – DİM sizin ilk və etibarlı addımınız olacaq.
