Azərbaycan cəmiyyətinin sosial rifahı, əhalinin dövlət xidmətlərindən istifadə rahatlığı və şəffaflıq prinsiplərinin təmin olunması müasir dövrdə prioritet istiqamətlərdəndir. Bu baxımdan, son illərdə yaradılmış Dost Mərkəzləri (DOST – Dayanıqlı və Operativ Sosial Təminat Agentliyi) vətəndaşların gündəlik həyatında sosial xidmətlərin keyfiyyətini və əlçatanlığını yeni səviyyəyə qaldırmışdır. Dost Mərkəzləri həm sosial müdafiə, həm əmək, həm də sosial xidmətlər sahəsində tamamilə yeni idarəçilik modeli təklif edir. Bu mərkəzlər Azərbaycan vətəndaşlarının rahat, sürətli, şəffaf və keyfiyyətli dövlət xidmətlərinə çıxışını təmin etməklə yanaşı, sosial ədalət və cəmiyyətin rifahı üçün yeni yanaşma formalaşdırır.
Dost Mərkəzlərinin fəaliyyət prinsipləri, vətəndaş məmnuniyyətinin artırılması, xidmətlərin çevik və vahid məkanda təqdim olunması Azərbaycan üçün sosial innovasiya nümunəsidir. Bu sistem cəmiyyətə, sosial müdafiə mexanizmlərinə və dövlət-vətəndaş münasibətlərinə müasir baxış təqdim edir. Hər bir mərkəzin fəaliyyətinin əsas məqsədi Azərbaycan vətəndaşının sosial təminat və hüquqlarını ən müasir, şəffaf və effektiv formada müdafiə etmək, bu sahədəki bütün yenilikləri operativ şəkildə tətbiq etməkdir.
Dost Mərkəzlərinin yaranma tarixi və hüquqi əsasları
Dost Mərkəzləri ideyası ilk dəfə ölkə rəhbərliyinin sosial siyasətdə yeni bir dövr başlatmaq məqsədi ilə ortaya çıxmışdır. 2019-cu ildə Prezident İlham Əliyevin fərmanı ilə “DOST” Agentliyi yaradıldı və bu agentliyin əsas məqsədi sosial xidmətlərin vahid platformadan, şəffaf və sürətli şəkildə göstərilməsi oldu. Qısa zamanda Bakı və regionlarda müasir infrastruktura malik Dost Mərkəzləri quruldu. Hüquqi əsaslar Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarları və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin nəzarəti altında işlənib hazırlanıb.
DOST Agentliyi və mərkəzlərinin yaradılması dövlət siyasətində insan kapitalının, sosial ədalətin və rifahın prioritetləşdirilməsinin real göstəricisidir. Burada təqdim olunan xidmətlər həm beynəlxalq standartlara, həm də Azərbaycan qanunvericiliyinin tələblərinə tam uyğundur.
Əsas məqsədləri və missiyası
Dost Mərkəzlərinin əsas məqsədi əhaliyə göstərilən sosial xidmətlərin operativ, şəffaf, nəzakətli və vahid məkanda təqdim olunmasını təmin etməkdir. Missiyası isə cəmiyyətə sosial rifah, ədalət, əlçatanlıq, bərabərlik və innovasiyaların tətbiqi ideyasını gətirməkdir.
Mərkəzlər vətəndaşlara ən qısa zamanda yüksək keyfiyyətli xidmət göstərir, korrupsiyaya qarşı mexanizmlər yaradır, vətəndaş müraciətlərinin vahid platformada həllini təmin edir. Həmçinin, sosial xidmətlərə çıxışda bərabərlik və sosial cəmiyyətin davamlı inkişafı üçün dayanıqlı model formalaşdırır.
Dost Mərkəzlərində göstərilən xidmətlər
Dost Mərkəzləri vasitəsilə təqdim olunan xidmətlər çoxşaxəlidir. Əsas xidmət sahələri aşağıdakılardır:
- Əmək münasibətləri və sosial sığorta
- Pensiya, sosial müavinətlər və təqaüdlərin təyinatı və ödənişi
- Ünvanlı sosial yardımın təyini
- Əmək və sosial müavinət sənədlərinin qəbul və rəsmiləşdirilməsi
- İşsizlik statusunun alınması və məşğulluq məsələləri
- Əlillik və sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərə xidmətlər
- Ailə və uşaq hüquqlarının müdafiəsi
- Könüllü proqramlar və sosial layihələrdə iştirak üçün müraciətlərin qəbulu
- Sosial kartlar, elektron xidmətlər və digər innovativ proqramlar
Bir çox xidmətlər tam avtomatlaşdırılmış və elektron formada həyata keçirilir. Bu, zaman və resurs qənaətini artırır, şəffaflığı və rahatlığı təmin edir.
Dost Mərkəzlərinin iş prinsipləri və vətəndaş məmnuniyyəti
Dost Mərkəzlərinin iş prinsipinin əsasında “bir pəncərə” və “vətəndaş məmnuniyyəti” dayanır. Vətəndaş mərkəzə yaxınlaşaraq müxtəlif dövlət qurumlarına müraciət etmədən, bir ünvanda bütün sosial və əmək xidmətlərini ala bilir. Burada personal yüksək ixtisaslı və nəzakətli olmaqla, hər kəsin sual və problemlərinə operativ yanaşır. Elektron növbə, konsultasiya, fərdi yanaşma, sürətli rəy və təkliflərin verilməsi imkanı, müraciətlərin izlənməsi sistemi kimi yeniliklər məmnuniyyətin əsas amilləridir.
Bütün proseslərdə şəffaflıq və vətəndaş hüquqlarının qorunması ön plandadır. Əlilliyi olan şəxslərin, yaşlı və azyaşlıların rahatlığı üçün xüsusi şərait yaradılıb. Əlavə olaraq, DOST könüllüləri sosial layihələrdə və informativ dəstəkdə aktiv rol oynayır.
Mərkəzlərin infrastrukturu və texnoloji imkanlar
Dost Mərkəzləri müasir avadanlıq, informasiya texnologiyaları və əlçatan infrastruktur ilə təchiz edilib. Hər bir mərkəzdə rahat gözləmə zalları, məsləhət otaqları, elektron növbə sistemi, internet və kompüter terminalı, mobil tətbiqlər və məlumat köşkləri mövcuddur. Bütün proseslər “smart” həllər və texnoloji yeniliklərlə müşayiət olunur. Əlilliyi olan şəxslər üçün liftlər, panduslar, xüsusi kabinələr yaradılıb.
Bütün məlumatlar və xidmətlər mərkəzin vahid elektron sistemində toplanır. Vətəndaş istənilən anda xidmətin statusunu izləyə, sorğusuna operativ cavab ala bilir.
Dost Mərkəzlərinin regional əhatəsi və inkişaf dinamikası
İlk Dost Mərkəzi Bakı şəhərində açılıb və hazırda ölkənin müxtəlif bölgələrində – Sumqayıt, Abşeron, Bərdə, Şirvan, Quba və digər şəhərlərdə də fəaliyyət göstərir. Regionlarda yeni mərkəzlərin açılması planlaşdırılır. Bu, həm regionlarda sosial rifahı, həm də bərabərliyi artırır, kənd və rayon əhalisinin də sosial xidmətlərə asan çıxışını təmin edir.
DOST mərkəzlərinin genişlənməsi, həmçinin elektron və distant xidmətlərin inkişafı sosial siyasətdə davamlılığı və innovasiyanı göstərir.
Sosial innovasiya və beynəlxalq təcrübə
Dost Mərkəzləri konsepsiyası dünya təcrübəsində “bir pəncərə” modeli ilə səsləşir və bir çox beynəlxalq layihələrdə uğur nümunəsi kimi təqdim olunur. Azərbaycanda tətbiq olunan bu model, həm BMT-nin sosial proqramlarında, həm də Avropa ölkələrində yeni yanaşma kimi tanınır. Dövlətlərarası əməkdaşlıq, təcrübə mübadiləsi və beynəlxalq forumlarda Azərbaycanın sosial idarəçiliyində innovasiya nümunəsi kimi göstərilir.
Könüllülük fəaliyyəti və ictimai iştirakçılıq
Dost Mərkəzləri həm də könüllülərin aktiv fəaliyyəti ilə seçilir. Müxtəlif yaş qruplarından olan könüllülər vətəndaşlara xidmətlərdə, informativ dəstəkdə və maarifləndirmədə iştirak edirlər. Bu, gənclərdə sosial məsuliyyət hissini gücləndirir, cəmiyyətin inkişafında və ictimai nəzarətdə şəffaflıq və qarşılıqlı etimad yaradır.
Əlilliyi olan şəxslərə xüsusi qayğı və inklüzivlik
Mərkəzlərin bütün infrastruktur və xidmətləri əlilliyi olan şəxslərin ehtiyaclarına tam uyğunlaşdırılıb. Hər bir xidmət zonasında xüsusi rabitə, mobil kömək, elektron asistent və fiziki əlçatanlıq imkanları var. Bu, inklüziv cəmiyyət ideyasını reallığa çevirir və bərabər imkanlar yaradır.
DOST Mərkəzlərinin sosial əhəmiyyəti və gələcək perspektivləri
Dost Mərkəzləri artıq təkcə sosial xidmət təqdim edən deyil, həm də cəmiyyətin inkişafını təşviq edən, sosial ədaləti və dayanıqlılığı təmin edən böyük bir platformaya çevrilib. Bu sistem sosial innovasiyaların, elektron dövlət proqramlarının, vətəndaş məmnuniyyətinin və insan hüquqlarının qorunmasının bariz nümunəsidir. Gələcəkdə daha çox regionun əhatə olunması, elektron və mobil xidmətlərin genişlənməsi və yeni sosial proqramların tətbiqi planlaşdırılır. Azərbaycan cəmiyyəti üçün bu mərkəzlər sosial rifahın və vətəndaş cəmiyyətinin inkişafının əsas sütunlarından biridir.
Dost Mərkəzləri Azərbaycan cəmiyyətində sosial xidmətlərin yeni mərhələsini başlayıb. Burada təqdim olunan xidmətlərin şəffaflığı, sürəti, rahatlığı və insan mərkəzliliyi vətəndaşların həyat keyfiyyətini yüksəldir. Dövlətin sosial siyasətində şəffaflıq, bərabərlik, səmərəlilik və innovasiya prinsipləri yeni reallıq olaraq tətbiq olunur. DOST konsepsiyası gələcəkdə də sosial idarəçiliyin təməl modeli kimi qalacaq və ölkənin davamlı inkişafına töhfə verəcək.
Ən Çox Verilən Suallar
Dost Mərkəzləri – Dayanıqlı və Operativ Sosial Təminat Agentliyinin vahid məkanda sosial xidmətləri vətəndaşlara operativ, şəffaf və rahat şəkildə təqdim edən müasir sosial idarəetmə modelidir.
Əmək və sosial sığorta, pensiya, müavinət, sosial yardım, işsizlik, məşğulluq, əlillik, ailə və uşaq hüquqları, sosial layihələr, elektron xidmətlər və s.
Bir pəncərə prinsipi, şəffaflıq, vətəndaş məmnuniyyəti, elektron sistemlər, sürətli və səmərəli xidmət əsas prinsiplərdir.
İlk mərkəz Bakıdadır. Hazırda Sumqayıt, Abşeron, Bərdə, Şirvan, Quba və bir sıra digər şəhərlərdə də fəaliyyət göstərir.
Elektron növbə, avtomatlaşdırılmış xidmətlər, mobil tətbiqlər, smart texnologiyalar, könüllülük proqramları və ictimai nəzarət yeniliklərdəndir.
Yüksək ixtisaslı personal, şəffaflıq, operativlik, fərdi yanaşma, elektron sistemlər və rəy mexanizmləri vasitəsilə vətəndaş məmnuniyyəti artırılır.
Könüllülər vətəndaşlara xidmət, məlumatlandırma, sosial layihələrdə iştirak və ictimai dəstək funksiyalarını yerinə yetirirlər.
Daha çox regionun əhatə olunması, elektron və mobil xidmətlərin artırılması, yeni sosial proqramların tətbiqi və beynəlxalq əməkdaşlığın genişlənməsi.
Xüsusi avadanlıq, rabitə, liftlər, elektron asistentlər, fiziki əlçatanlıq və fərdi xidmət imkanları yaradılıb.
DOST sistemi sosial ədalət, rifah, bərabərlik və innovasiyanın yayılmasını, cəmiyyətin davamlı inkişafını təmin edir.
