Əhmədiyyə Təriqəti: İdeologiyası, Təlimləri

Əhmədiyyə təriqəti, İslam dünyasında xüsusilə fəal və mübahisəli bir dini cərəyan olaraq tanınır. XIX əsrin sonunda Hindistanda ortaya çıxan bu təriqət, İslamın şəriət qanunlarından və ənənələrindən fərqli olaraq, bəzən müasir baxışlar və yanaşmalar təklif etmişdir. Əhmədiyyə təriqəti, özünəməxsus təlimləri və fəlsəfəsi ilə İslam dünyasında, xüsusilə də Pakistan, Hindistan, və digər bəzi ölkələrdə böyük təsirə malik olmuşdur. Təriqət, həmçinin zaman-zaman digər müsəlmanlar tərəfindən tənqid olunmuş və bir çox dini və siyasi mübahisələrə səbəb olmuşdur.

Əhmədiyyə təriqətinin yaranması, inkişafı, ideologiyası, müasir dünyada qarşılaşdığı mübahisələr və bu təriqətin sosial və dini təsirlərini ətraflı şəkildə araşdırılır. Əhmədiyyə təriqətinin təşəkkül tapdığı dövr, təlimləri və bu təriqətə üzv olanların müsəlman cəmiyyətindəki mövqeyi danılmazdır.Əhmədiyyə Təriqətinin Mənşəyi

Əhmədiyyə təriqəti 1889-cu ildə Hindistanın Qadian şəhərində Mirza Ghulam Ahmad tərəfindən təsis edilmişdir. Mirza Ghulam Ahmad, bu təriqəti İslamın sonrakı dövrlərindəki inkişafına yeni bir yanaşma olaraq qurmuşdur. O, özünü “Məsih-i Məhəmməd” olaraq iddia edərək, İslamın son peyğəmbəri olan Məhəmmədin təlimlərini genişləndirmək və daha da təkmilləşdirmək məqsədini güdüdü.

Mirza Ghulam Ahmadın özünü Məsih və Mehdi olaraq tanıtmış olması, Əhmədiyyə təriqətinin ən əsas mübahisə doğuran mövzularından biri olmuşdur. O, həmçinin İslamın müxtəlif anlayışlarına yeni bir təcrübə və nəzəriyyə gətirmişdir. İslamın bu təriqəti, ənənəvi müsəlman cəmiyyətindəki mövcud inanclarla ciddi ziddiyyət təşkil etmiş və zamanla bu təriqətə qarşı müxtəlif qarşıdurmalar yaranmışdır.

Əhmədiyyə Təriqətinin İdeologiyası və Təlimləri

Əhmədiyyə təriqətinin əsas təlimləri, Mirza Ghulam Ahmadın yazılarında və təfsirlərində əksini tapmışdır. Bu təriqət, ənənəvi İslam təlimlərinə əsaslanmaqla yanaşı, bir sıra yeniliklər və dəyişikliklər təklif edir:

1. Peyğəmbərlik və Mehdi İnancı: Əhmədiyyə təriqətinin ən mübahisəli təlimlərindən biri Mirza Ghulam Ahmadın özünü Məsih və Mehdi olaraq iddia etməsidir. Əhmədiyyə tərəfdarları, Məhəmməd peyğəmbərdən sonra heç bir yeni peyğəmbərin gəlməyəcəyini qəbul etsələr də, Mirza Ghulam Ahmadi yeni bir ruhani rəhbər olaraq qəbul edirlər.
2. Müasir Yanaşma: Əhmədiyyə təriqəti, dini məsələlərə müasir yanaşmalar təklif edir. Təqvim, cəmiyyətin inkişafı, elmi tərəqqi və sosial məsələlərdə müasir baxışları qəbul edir. Bu yanaşma, əksər ənənəvi müsəlman təriqətlərindən fərqlənir.
3. Cihad və Sülh: Əhmədiyyə təriqəti, İslamda cihadın mənasını dəyişdirir. Onlar, fiziki müharibə və zorakılıqdan uzaq duraraq, əsl cihadın daxili mübarizə və mənəvi inkişaf olduğunu vurğulayır. Təhlükəsizlik və sülhün təbliğ edilməsi, təriqətin əsas ideyalarından biridir.
4. İslamın Qlobal Təsiri: Əhmədiyyə təriqəti, İslamın dünyada daha geniş yayılmasını məqsəd olaraq qəbul edir. Bu təriqət, qlobal sülh, əxlaq və cəmiyyətin inkişafını dəstəkləyir.

Əhmədiyyə Təriqətinin Sosial və Dini Təsiri

Əhmədiyyə təriqəti, xüsusilə Hindistan, Pakistan və digər müsəlman ölkələrindəki sosial və dini həyat üzərində böyük təsirə malik olmuşdur. Ancaq təriqətin ideologiyası və inançları, ənənəvi müsəlman cəmiyyətləri tərəfindən ciddi şəkildə tənqid edilmişdir.

1. Pakistan və Hindistan: Əhmədiyyə təriqəti, Hindistanın xüsusilə Punjab bölgəsində geniş yayılmağa başlamışdır. Pakistanın müstəqilliyindən sonra isə bu təriqət, daha da populyarlaşmışdır. Lakin, Pakistan hökuməti 1974-cü ildə Əhmədiyyə təriqətini qeyri-müsəlman olaraq elan etmişdir. Bu qərar, Əhmədiyyə təriqətinin və tərəfdarlarının hüquqlarını məhdudlaşdırmışdır. Hazırda, Pakistanın bəzi ərazilərində Əhmədiyyə təriqətinin üzvlərinə qarşı zorakılıq və təqiblər davam etməkdədir.
2. Əhmədiyyə Təriqətinin Qlobal Yayılması: Əhmədiyyə təriqəti, xüsusilə Avropada, Şimali Amerikalı ölkələrdə və digər qitələrdə də geniş yayılmışdır. Bu təriqət, öz təlimlərini və ideyalarını müxtəlif ölkələrdə təbliğ edərək, din və sülh ideallarını dünya səviyyəsində yaymağa çalışır.
3. Təhlil və Tənqid: Əhmədiyyə təriqətinin, həm ənənəvi müsəlmanlar, həm də bəzi digər dini qruplar tərəfindən tənqid olunması, bu təriqətin sosial və dini həyatdakı rolunu mübahisəli edir. Ənənəvi müsəlmanlar, Mirza Ghulam Ahmadi peyğəmbər olaraq tanımır və onu İslamın təlimlərinə zidd hesab edirlər.

Əhmədiyyə Təriqətinin Müasir Dünyadakı Yeri

Əhmədiyyə təriqətinin müasir dünyadakı yeri və təsiri olduqca genişdir. İslamın ənənəvi quruluşlarından kənar olan bu təriqət, bir çox müasir ideyalara açıqdır. Əhmədiyyə təriqəti, sülh, təhsil və sosial inkişafı təşviq edərək, müasir dünyada öz mövqeyini qorumağa çalışır.

1. Sülh və Siyasi İnkişaf: Əhmədiyyə təriqəti, müasir siyasətdə, xüsusilə sosial ədalət və insan hüquqları mövzusunda fəaldır. Onlar, təhsilin və bərabərliyin təbliğ edilməsi və insanların dini inancına görə ayrılmaması məsələlərində fəallıq göstərirlər.
2. Əhmədiyyə Təriqətinin İslam Dünyasındakı Gələcəyi: Əhmədiyyə təriqətinin gələcəyi, həm müsəlman dünyasında, həm də qlobal səviyyədə yenilikçi yanaşmalara bağlıdır. Gələcəkdə bu təriqət, İslam dünyasında daha çox qəbul edilə və təsir göstərə bilər. Lakin, bu, həm də ənənəvi İslam inançları ilə əlaqədar olaraq müəyyən mübahisələrə səbəb olacaqdır.

Əhmədiyyə təriqəti, dini, fəlsəfi və sosial baxımdan mühüm bir mövzu olaraq qlobal gündəmdə yer almağa davam edir. Bu təriqət, xüsusilə Hindistan, Pakistan və digər müsəlman ölkələrində böyük təsirə malikdir. Ancaq təriqətin ideologiyası və liderlik mövqeyi, bir çox ənənəvi müsəlmanlar tərəfindən tənqid edilmişdir. Gələcəkdə bu təriqətin İslam dünyasında daha geniş yayılması və mövqeyini gücləndirməsi ehtimalı mövcuddur.

Ən Çox Verilən Suallar

1. Əhmədiyyə təriqəti nədir?

Əhmədiyyə təriqəti, XIX əsrdə Hindistanda qurulmuş və Mirza Ghulam Ahmad tərəfindən təsis edilmiş bir dini cərəyanıdır. Bu təriqət, Məsih və Mehdi olaraq Mirza Ghulam Ahmadi qəbul edir.

2. Əhmədiyyə təriqətinin əsas təlimləri nələrdir?

Əhmədiyyə təriqətinin əsas təlimləri, Məsih və Mehdi inancı, cihadın müasir anlayışı və sülhün təbliğidir. Onlar, İslamın müasirləşdirilməsini və sülhə xidmət etməyi əsas məqsəd kimi qəbul edirlər.

3. Əhmədiyyə təriqətinin əksəriyyətlə hansı ölkələrdə üzvləri var?

Əhmədiyyə təriqətinin üzvləri əsasən Hindistan, Pakistan, Böyük Britaniya, ABŞ, Kanada və digər Avropa ölkələrində yerləşirlər.

4. Əhmədiyyə təriqətinə qarşı tənqidlər nədən ibarətdir?

Əhmədiyyə təriqətinə qarşı tənqidlər əsasən, onların peyğəmbərlik iddialarından və ənənəvi İslam təlimlərindən fərqli yanaşmalarından qaynaqlanır. Bir çox müsəlman bu təriqəti qeyri-müsəlman olaraq qəbul edir.

5. Əhmədiyyə təriqəti ilə ənənəvi İslam arasında əsas fərqlər hansılardır?

Əhmədiyyə təriqəti, peyğəmbərlik və Mehdi inancı ilə ənənəvi İslamdan fərqlənir. Ənənəvi İslamda isə son peyğəmbərin Məhəmməd olduğu qəbul edilir, amma Əhmədiyyə təriqəti, Mirza Ghulam Ahmadi yeni bir ruhani rəhbər olaraq qəbul edir.

6. Əhmədiyyə təriqətinin Məsih və Mehdi inancı necə formalaşıb?

Əhmədiyyə təriqəti, Mirza Ghulam Ahmadi Məsih və Mehdi olaraq qəbul edir. Onun təlimlərinə görə, Məsih və Mehdi təkrarlanmış ruhani fiqurlardır və bu şəxsiyyətlər, İslamın ənənəvi təlimlərində təsvir edilən rol və missiyanı yerinə yetirir.

7. Əhmədiyyə təriqətinin üzvləri necə qəbul olunur?

Əhmədiyyə təriqətinin üzvləri, təriqətə daxil olmaq üçün müəyyən təlim və sınaqlardan keçir. Onlar, təriqətin təlimlərini və təcəvvüf prinsipini qəbul edərək, hər hansı bir müsəlman cəmiyyətindəki fərqli təlimlərə inanan insanlar arasında yerləşirlər.

8. Əhmədiyyə təriqəti dünyada nə qədər geniş yayılıb?

Əhmədiyyə təriqəti, xüsusən Hindistan, Pakistan, Afrikada və Avropada geniş yayılıb. Bu təriqət, həmçinin müxtəlif qitələrdə, xüsusən Şimali Amerikada da fəaliyyət göstərir.

9. Əhmədiyyə təriqətinin sosial təsiri nədir?

Əhmədiyyə təriqəti, təhsil, sülh, insan hüquqları və sosial ədalət sahələrində fəaldır. Onlar dünya səviyyəsində münaqişələrin qarşısını almaq və insanların birgə yaşamını dəstəkləmək məqsədini güdürlər.

10. Əhmədiyyə təriqətinin gələcəyi necə olacaq?

Əhmədiyyə təriqətinin gələcəyi, həm müsəlman dünyasında, həm də qlobal səviyyədə yenilikçi yanaşmalara bağlıdır. Gələcəkdə bu təriqət, İslam dünyasında daha çox qəbul edilə və təsir göstərə bilər. Lakin, bu, həm də ənənəvi İslam inançları ilə əlaqədar olaraq müəyyən mübahisələrə səbəb olacaqdır.