Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin 1918-ci il 28 may tarixli qərarı ilə maarif və təhsil üzrə ilk nazirlik-Xalq Maarifi Nazirliyi yaradılıb. Nazirlər Şurasının 30 iyun 1918-ci il tarixli qərarı ilə Xalq Maarifi Nazirliyinin üç şöbədən (ümumi orta təhsil, ali və orta ixtisas təhsili, peşə məktəbləri) ibarət strukturu təsdiq olunub.
Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 28 aprel 1920-ci il tarixli qərarı ilə Xalq Maarifi Nazirliyinin adı dəyişdirilərək Xalq Maarifi Komissarlığı adı ilə yenidən təşkil edilib və ölkədəki bütün təhsil müəssisələri bu qurumun tabeliyinə verilib.
1940-cı ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə Əmək Ehtiyatları İdarəsi yaradılıb və texniki-peşə təhsili müəssisələri həmin idarənin tabeliyinə daxil edilib. Hökumətin qərarı ilə həmin idarə əsasında 1959-cu ildə yaradılan Dövlət Texniki Peşə Təhsili Komitəsi 1988-ci ilədək fəaliyyət göstərib. Eyni zamanda Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə 1959-cu ildə Ali və Orta İxtisas Təhsili Komitəsi (1964-cü ildə Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyinə çevrilib) yaradılıb. Respublikanın ali və orta ixtisas məktəbləri bu qurumun tabeliyinə verilib və Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyi 1988-ci ilədək fəaliyyət göstərib. Ümumiyyətlə, 1959-cu ildən 1988-ci ilədək Azərbaycanda təhsillə bağlı 2 nazirlik və bir komitə (Xalq Maarifi Nazirliyi, Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyi, Dövlət Texniki Peşə Təhsili Komitəsi) fəaliyyət göstərib.
1988-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə hər üç nazirlik ləğv edilərək onların bazasında Xalq Təhsili Nazirliyi yaradılıb və nazirliyin strukturu təsdiq olunub. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2 sentyabr 1993-cü il tarixli sərəncamı ilə Xalq Təhsili Nazirliyinin adı dəyişdirilərək Təhsil Nazirliyi adlandırılıb.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1 mart 2005-ci il tarixli fərmanı ilə Nazirliyin Əsasnaməsi təsdiq edilib. 28 iyul 2022-ci ildə adı Elm və Təhsil Nazirliyi olaraq dəyişdirilib.
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, ölkənin təhsil siyasətini həyata keçirən və təhsil sistemini idarə edən mühüm qurumdur. Bu məqalədə Nazirliyin müxtəlif aspektləri, əsas təhsil proqramları, beynəlxalq əməkdaşlıqlar və əlaqə məlumatlarına toxunulacaq.
Nazirliyin Strukturu və Fəaliyyətləri
Nazirliyin 2022-ci il 28 iyul tarixli Prezident Fərmanı ilə “Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi” adlandırılması, elm və təhsilin qarşılıqlı əlaqəsinin gücləndirilməsi və bu sahələrdə idarəetmənin yaxşılaşdırılması məqsədi güdür. Emin Amrullayev bu qurumun hazırkı naziridir.
Təhsil Sisteminin Ümumi Xüsusiyyətləri
Azərbaycanın təhsil sistemi bir neçə əsas sahəni əhatə edir:
- Ümumi Təhsil: Bu, tələbələrin bilik, bacarıq və alışkanlıqlarını təmin edən vacib bir sahədir.
- Peşə Təhsili: Peşə təhsili, cəmiyyət və iş bazarının ehtiyaclarına uyğun olaraq müxtəlif sənət və kütləvi peşələr üzrə ixtisaslı kadrların hazırlanmasını təmin edir.
- Ali Təhsil: Bu sahə, cəmiyyət və iş bazarının ehtiyaclarını nəzərə alaraq tam orta və orta peşə təhsili əsasında yüksək ixtisaslı mütəxəssis hazırlığı ilə məşğuldur.
Beynəlxalq Əməkdaşlıq və Təhsil Proqramları
Nazirlik, UNICEF-lə birgə əməkdaşlıq çərçivəsində “Uşaqların Hüquqları Haqqında Təlim və Öyrənmə”, “İnformasiya və Analizlərin Təhsil Sisteminin İnkişafı”, “Mina Riski Təhsili” kimi bir çox proqramlar icra edib. Eyni zamanda, ABŞ, İngiltərə, Yaponiya, Fransa, Almaniya və digər ölkələrlə təhsil sahəsində əməkdaşlıq edir.
Təhsil Proqramlarının Xüsusiyyətləri
- Bakalavr Dərəcəsi: Azərbaycanda bakalavr təhsili əsasən Azərbaycan, Rus və İngilis dillərində aparılır. Məsələn, ADA Universiteti, Bakı Dövlət Universiteti və digər məktəblərdə əsasən İngilis dilində tədris olunur.
“Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi: İnkişaf və Xidmətlər”
Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi, ölkənin təhsil sisteminin inkişafında mühüm rol oynayan bir dövlət qurumudur. 2020-ci ilin 27 iyul tarixində Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə, təhsilin və elmin inteqrasiyasını gücləndirmək və bu sahələrdə idarəetməni yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə Təhsil Nazirliyi “Elm və Təhsil Nazirliyi” adını aldı.
Nazirlik, geniş bir təhsil spektri üzərində fəaliyyət göstərir. Bunlar arasında ümumi təhsil, peşə təhsili, orta ixtisas təhsili, ali təhsil və xüsusi təhsil daxildir. Həmçinin, təhsilin inkişafı üçün bir sıra layihələr və tədqiqatlar da həyata keçirilir.
Emin Əmrullayev, 2020-ci ilin yanvarından Elm və Təhsil Nazirliyinin rəhbəri vəzifəsini icra edir. O, yüksək təhsilini ABŞ-da Columbia Universitetində almış və bir neçə beynəlxalq sertifikatlaşdırma proqramlarına qatılmışdır. Nazirliyin müavini isə Firudin İsa Qurbanovdur, o, iqtisadiyyat və planlaşdırma üzrə təhsil alıb və bir sıra dövlət xidmətlərində vəzifələr tutub.
Azərbaycan Təhsil Nazirliyi, beynəlxalq miqyasda bir çox ölkə ilə əməkdaşlıq edir. Bu ölkələr arasında Çin, Böyük Britaniya, Yaponiya, ABŞ, Fransa və digərləri var. Həmçinin, nazirlik UNESCO-nun Paris Konvensiyasına və Avropa və Asiya-Sakit Okean ölkələrində ali təhsil diplomlarının və elmi dərəcələrin tanınması ilə bağlı Lizbon konvensiyasına qoşulub.
Azərbaycanın təhsil sistemi, 2005-ci ildə Boloniya Prosesinə qoşularaq, öz ali təhsil sistemində islahatları başlatmışdır. Bu islahatlar çərçivəsində, Avropa Kredit Transfer Sistemi, üç səviyyəli təhsil sistemi və diplom əlavələri rəsmi şəkildə tətbiq edilib.
Tez-tez Soruşulan Suallar (FAQ):
- Azərbaycan Elm və Təhsil Nazirliyinin əsas fəaliyyət istiqamətləri nələrdir? Ümumi təhsil, peşə təhsili, orta ixtisas təhsili, ali təhsil, xüsusi təhsil, elmi layihələr və tədqiqatlar.
- Elm və Təhsil Nazirliyi nə zaman təsis edilmişdir? Nazirlik 2022-ci ildə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin yerinə təsis edilmişdir.
- Nazirlik hansı təhsil sahələrində xidmət göstərir? Nazirlik ümumi, peşə, orta ixtisas, ali, xüsusi və əlavə təhsil sahələrində xidmət göstərir.
