Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi ölkədə əmək münasibətlərini tənzimləyən əsas qanunvericilik aktıdır. Bu məcəllə işəgötürən və işçilərin hüquq və vəzifələrini, əmək müqavilələrinin bağlanması, dəyişdirilməsi və ləğv edilməsi qaydalarını, iş vaxtı, istirahət vaxtı, əməkhaqqı və digər məsələləri əhatə edir.
Əmək Məcəlləsinin əsas bölmələri və müddəaları:
1. Ümumi müddəalar
- Əmək Məcəlləsinin məqsədi əmək münasibətlərinin hüquqi tənzimlənməsini təmin etməkdir.
- İşçilərin hüquqları və işəgötürənlərin öhdəlikləri müəyyən olunur.
- Əmək münasibətlərinin əsas prinsipləri – ədalət, bərabərlik, ayrı-seçkiliyin yolverilməzliyi və s.
2. Əmək müqaviləsi və onun bağlanması
- İşəgötürənlə işçi arasında yazılı formada bağlanmalıdır.
- Müddətli və müddətsiz əmək müqavilələri mövcuddur.
- İşçi yalnız öz razılığı ilə başqa vəzifəyə və ya iş yerinə keçirilə bilər.
3. İş vaxtı və istirahət vaxtı
- Həftəlik normal iş vaxtı 40 saatdır.
- Gündəlik iş vaxtı, növbəli iş rejimi və əlavə iş saatları müəyyən edilir.
- Məzuniyyət növləri: əmək məzuniyyəti, sosial məzuniyyət, ödənişsiz məzuniyyət və s.
4. Əməkhaqqı və sosial təminatlar
- İşçilərə minimum əməkhaqqından aşağı olmayan maaş verilməlidir.
- Əməkhaqqı gecikdirildikdə, işçilərə kompensasiya ödənilir.
- Sosial sığorta və pensiya təminatı sistemi işləyir.
5. İşçilərin hüquqları və təminatları
- Təhlükəsiz və sağlam iş şəraitinin yaradılması.
- Hamilə və azyaşlı işçilərə xüsusi güzəştlər.
- Peşə ittifaqlarına üzv olmaq və kollektiv müqavilə bağlamaq hüququ.
6. Əmək intizamı və məsuliyyət
- İşçilərin intizam qaydalarına riayət etməsi tələb olunur.
- İşdə gecikmə, intizamsızlıq və ya digər pozuntulara görə intizam tədbirləri tətbiq edilə bilər.
- İşəgötürənlər də əmək qanunvericiliyinə əməl etmədikdə cərimə və digər tədbirlər nəzərdə tutulur.
7. Əmək münasibətlərinin ləğvi və işdən çıxarılma qaydaları
- İşçi və ya işəgötürən tərəfindən əmək müqaviləsi ləğv edilə bilər.
- İşçinin işdən çıxarılması əsaslandırılmış səbəblərə dayanmalıdır.
- İşdən çıxarılma zamanı işçi müvafiq kompensasiya almalıdır.
8. Xüsusi əmək münasibətləri və digər tənzimləmələr
- Gənclər, əlillər və digər sosial qruplar üçün xüsusi iş şəraiti.
- Dövlət qulluğu, hərbi xidmət və digər xüsusi iş rejimləri.
- Xarici vətəndaşların əmək fəaliyyəti qaydaları.
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi 1999-cu ildə qəbul edilmiş və bu günə qədər bir sıra dəyişikliklərə məruz qalmışdır.
Reklam
Əmək Məcəlləsi 14 bölmə, 48 fəsil və 317 maddədən ibarətdir.
Bölmələr aşağıdakılardır:
- Ümumi müddəalar
- Əmək müqaviləsi (kontrakt) və əmək münasibətləri
- İş vaxtı və istirahət vaxtı
- Əmək haqqı
- Əmək intizamı və intizam məsuliyyəti
- Əmək mübahisələri və onların həlli qaydaları
- İşçilərin sosial müdafiəsi və təminatları
- Əməyin mühafizəsi və təhlükəsizlik qaydaları
- Xüsusi əmək münasibətləri
- Kollektiv müqavilələr və əmək münasibətlərində sosial dialoq
- Xarici vətəndaşların və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin əmək fəaliyyəti
- Dövlət qulluğu və xüsusi əmək rejimli sahələrdə iş
- Əmək qanunvericiliyinin pozulmasına görə məsuliyyət
- Yekun müddəalar
Əmək məcəlləsi nədir?
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi ölkədə əmək münasibətlərini tənzimləyən əsas qanunvericilik aktıdır
Reklam
Həftəlik iş saatı norması nə qədərdir?
Həftəlik normal iş vaxtı 40 saatdır.
Kompensasiya nə zaman ödənilir?
Əməkhaqqı gecikdirildikdə, işçilərə kompensasiya ödənilir.
