Əyyublu Kəndi: Coğrafi Mövqeyi, Tarixi, Strukturu

Azərbaycanın zəngin və rəngarəng coğrafiyası daxilində hər bir kənd özünəməxsus tarix, mədəniyyət və sosial xüsusiyyətləri ilə fərqlənir. Bu kəndlər arasında xüsusi yer tutanlardan biri də Tovuz rayonunun Əyyublu kəndidir. Qərb bölgəsində yerləşən bu kənd, yalnız təbiəti ilə deyil, həm də qədim keçmişi, tarixi şəxsiyyətləri və müasir dövrdəki inkişafı ilə diqqət çəkir. Əyyublu kəndi həm sosial-strateji mövqeyinə, həm də tarix boyu yetişdirdiyi ziyalı və qəhrəman insanları ilə Azərbaycanın kənd mühitində parlaq bir nümunə olaraq seçilir. Əhalisinin həyat tərzi, kəndin infrastruktur imkanları, təhsil və mədəniyyət sahəsindəki nailiyyətləri, kəndin iqtisadi fəaliyyəti və tarixi irsi bu yerin əhəmiyyətini bir neçə qat artırır.

Əyyublu kəndinə aid məlumatlar yalnız coğrafi ensiklopediyalarla məhdudlaşmır, burada yaşayıb-yaratmış insanların xatirələri, yazılı və şifahi mənbələr, folklor nümunələri və toponimik izahlar da bu kəndin tarixini formalaşdırır.

Coğrafi Mövqeyi və Ərazi Xüsusiyyətləri

Əyyublu kəndi Azərbaycan Respublikasının Tovuz rayonunun inzibati ərazisinə daxildir. Tovuz şəhərindən təxminən 10-12 km cənub-qərbdə yerləşən kənd, həm magistral yolların yaxınlığında, həm də təbii sərvətlərin yerləşdiyi ərazilərin bir addımlığında yerləşir. Kəndin relyefi əsasən düzənlik və alçaq dağətəyi sahələrdən ibarətdir. Ətraf ərazilərdə meşəliklər, əkin sahələri və təbii bulaqlar kəndin həm ekoloji, həm də iqtisadi əhəmiyyətini artırır. Əyyublu kəndi su resursları baxımından da zəngindir və bu da kənd təsərrüfatının inkişafına mühüm təsir göstərir.

İqlim şəraiti mülayim-isti iqlim qurşağına daxildir. Yaylar quraq və isti keçir, qış ayları isə mülayim və az yağıntılı olur. Bu iqlim xüsusiyyəti kəndin taxılçılıq, üzümçülük və meyvəçilik kimi sahələrdə inkişafını stimullaşdırır. Ətraf kəndlərlə sıx iqtisadi və sosial əlaqələrə malik olan Əyyublu, həm də Tovuzun mərkəzi kəndlərindən biri kimi tanınır.

Tarixi Keçmiş və Toponimik Məlumatlar

Əyyublu kəndinin adı qədim türklərin tayfa sisteminə dayanır. “Əyyub” sözü İslam mədəniyyətində peyğəmbər adı kimi tanınsa da, bu adda olan kəndlərin çoxu qədim türklərin tayfa və nəsl adları ilə bağlıdır. “Əyyublu” sözü “Əyyub nəslindən olanlar” mənasını verir və bu, kəndin əhalisinin bir tayfa və ya soy birliyinə mənsub olduğunu göstərir.

Tarixi mənbələr göstərir ki, bu ərazidə yaşayış izlərinə hələ orta əsrlərdən rast gəlinir. Kənd ərazisindəki qədim qəbiristanlıqlar, məscid qalıqları, eləcə də torpaq qatından tapılmış müxtəlif gil qab-qacaq nümunələri və maddi-mədəniyyət qalıqları ərazinin qədim yaşayış məskəni olduğunu təsdiqləyir.

Əyyublu kəndi tarixi proseslərdən də yan keçməyib. Qafqazda baş vermiş müxtəlif müharibələr və siyasi dəyişikliklər kəndin sosial strukturuna və əhalisinin həyatına birbaşa təsir göstərib. Sovet dövründə kolxozlaşma və kənd təsərrüfatının kollektivləşdirilməsi prosesi kəndin iqtisadi strukturunu tamamilə dəyişdirmiş, lakin eyni zamanda mədəni həyatda da yeni mərhələlər yaratmışdır.

Əhali və Sosial Struktur

Əyyublu kəndinin əhalisi əsasən azərbaycanlılardan ibarətdir. Əhali əsasən ailəvi təsərrüfatla, kənd təsərrüfatı işləri ilə məşğul olur. Əhali arasında ailə bağları və qohumluq münasibətləri güclü şəkildə qorunur. Kənddə yaşlı nəsil hələ də köhnə adət-ənənələri yaşadır və bu, gənc nəslə ötürülür.

Əhali sayının təqribən 4000-4500 nəfər arasında olduğu ehtimal olunur. Bu nisbətən böyük əhali sayı kənddə məktəb, poliklinika, mədəniyyət evi və digər sosial infrastruktur obyektlərinin fəaliyyət göstərməsini şərtləndirir. Əyyublu kəndinin sakinləri müxtəlif peşələrə sahib olsalar da, kənd təsərrüfatı və müəllimlik ən çox rast gəlinən sahələrdəndir. Son illərdə kənd gəncləri arasında ali təhsilə maraq da xeyli artmışdır.

Təhsil və Mədəniyyət

Əyyublu kəndində orta məktəb, uşaq bağçası və kitabxana fəaliyyət göstərir. Kənd məktəbi uzun illərdir ki, regionun nüfuzlu təhsil müəssisələrindən biri hesab olunur. Buradan yetişmiş ziyalılar, müəllimlər, həkimlər və mühəndislər Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində fəaliyyət göstərirlər. Müəllim kadrlarının əksəriyyəti kənd sakinləri arasından çıxmışdır. Bu isə təhsilin keyfiyyətinə və davamlılığına müsbət təsir edir.

Mədəniyyət sahəsində isə kənd mədəniyyət evi, toy-düyün salonları, milli bayramların keçirildiyi meydanlar əsas rol oynayır. Ənənəvi Novruz bayramı, payız yarmarkaları və el şənlikləri Əyyubluda hələ də kütləvi şəkildə qeyd olunur. Mədəniyyət evində xalq teatrı və rəqs qrupları fəaliyyət göstərir, bu isə kənddə yaradıcı mühitin formalaşmasına şərait yaradır.

İqtisadi Fəaliyyət və Təsərrüfat Sistemi

Əyyublu kəndində əsas iqtisadi fəaliyyət sahələri kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq və meyvəçilikdir. Əkin sahələrinin çoxunda buğda, arpa, qarğıdalı və günəbaxan yetişdirilir. Həmçinin, son illərdə kənd əhalisi arasında istixana təsərrüfatlarına və bağçılığa maraq artmışdır.

Heyvandarlıq sahəsində maldarlıq və qoyunçuluq üstünlük təşkil edir. Əhali süd və ət məhsulları ilə həm yerli bazarda, həm də rayon mərkəzindəki bazarlarda ticarət edir. Meyvəçilikdə isə alma, gavalı, ərik və əncir bağlarına üstünlük verilir. Kənddə kiçik ailə fermaları formalaşmaqda və kooperativ sistemlərə inteqrasiya olunma prosesi gedir. Kənd sakinləri kənd təsərrüfatı texnikasından istifadəyə və yeni texnologiyaların tətbiqinə getdikcə daha çox maraq göstərirlər.

İnfrastruktur və Gündəlik Həyat

Əyyublu kəndində infrastruktur sahəsində son illərdə ciddi irəliləyişlər qeydə alınmışdır. Yol infrastrukturu yaxşılaşdırılıb, kəndə asfalt örtüklü yollar çəkilib. Su və elektrik təchizatı sistemləri müasirləşdirilib. Kənddə rabitə xidməti və internet bağlantısı təmin olunub ki, bu da kənddə yaşayanların gündəlik həyatına müsbət təsir göstərir.

Əhalinin tibbi xidmətlə təmin olunması üçün feldşer-mama məntəqəsi və aptek fəaliyyət göstərir. Həmçinin yaxınlıqdakı Tovuz rayon mərkəzində yerləşən xəstəxanalara müraciət imkanı da genişdir. Kənddə ərzaq və gündəlik tələbat malları mağazaları fəaliyyət göstərir. Ailəvi həyatı üstün tutan kənd mühiti, həmçinin uşaq və gənclər üçün nəzərdə tutulmuş futbol meydançası və idman zalı ilə dəstəklənir.

Folklor və Şifahi Ədəbiyyat

Əyyublu kəndi folklor baxımından zəngin bir məkandır. Burada xalq nağılları, atalar sözləri, el deyimləri və bayatılar nəsildən-nəslə ötürülür. Toy mərasimləri, yas ənənələri və Novruz şənliklərində bu folklor nümunələri canlı şəkildə yaşadılır. Ən maraqlı cəhətlərdən biri də kənddə fəaliyyət göstərən saz ustalarının və aşıqların sayının çoxluğudur.

Əyyubluda saz sənətinə maraq uşaqlıqdan başlanır, bu isə bölgənin musiqi mədəniyyətinə töhfə verir. El şairləri və aşıqlar müxtəlif tədbirlərdə, el şənliklərində öz ifaları ilə xalqın yaddaşında qalır.

Tarixdə İz Buraxan Şəxsiyyətlər

Əyyublu kəndindən bir sıra tanınmış ziyalılar, hərbiçilər və incəsənət xadimləri yetişmişdir. Onların bəziləri elmi sahədə, bəziləri isə dövlət qulluğunda, təhsil və səhiyyə sektorlarında uğurlu fəaliyyətləri ilə fərqlənmişlər. Kəndin adını daha da tanıdan bu şəxsiyyətlər Əyyublunun ziyalılıq ənənəsini qoruyub saxlamışlar. Kənd məktəbindən məzun olanlar arasında Azərbaycanın müxtəlif universitetlərində təhsil alaraq yüksək vəzifələrə yüksəlmiş insanlar az deyil.

Ənənəvi ailə tərbiyəsi, zəhmətsevərlik və təhsilə dəyər vermək bu şəxsiyyətlərin formalaşmasında əsas amillər olmuşdur. Onların arasında respublika səviyyəsində tanınan müəllimlər, həkimlər və alimlər də mövcuddur.

Əyyublu kəndi sadəcə coğrafi bir məkan deyil, zəngin tarixi keçmişə, mədəni kimliyə və müasir həyat tərzinə sahib canlı bir Azərbaycan kəndidir. Burada insanların gündəlik həyatı ilə keçmişin izləri birləşir, adət-ənənələr, folklor və müasir inkişaf bir arada mövcuddur. Təhsil, iqtisadi fəaliyyət, mədəni həyat və infrastruktur sahələrində göstərilən irəliləyişlər Əyyublunun Azərbaycan kəndləri arasında nümunəvi statusunu daha da möhkəmləndirir. Bu kənd öz keçmişinə sadiq qalaraq gələcəyə inamla irəliləyir.

Ən Çox Verilən Suallar