Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin parlaq simalarından biri olan Fərhad Şəmsi oğlu Bədəlbəyli təkcə ölkəmizdə deyil, beynəlxalq musiqi ictimaiyyətində də dərin iz qoymuş, bir ömür boyu milli musiqimizin, klassik sənətin, pedaqoji və təşkilati sahələrin inkişafına misilsiz töhfələr vermişdir. Onun adı Azərbaycan musiqisinin tarixində, peşəkar fortepiano məktəbinin formalaşmasında, gənc istedadların yetişdirilməsində, mədəniyyətimizin dünyaya çıxarılmasında dərin iz buraxmışdır.
Uşaqlıq və Ailə Prostesi
Fərhad Bədəlbəyli 27 dekabr 1947-ci ildə Bakı şəhərində tanınmış ziyalı ailəsində dünyaya gəlib. Atası, məşhur yazıçı və ictimai xadim Şəmsi Bədəlbəyli Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında mühüm rol oynamış, anası isə evdar qadın olsa da, ailəsində sənət və elm ənənələri hər zaman öndə olub. Bədəlbəylilər nəslində musiqi, incəsənət, elm və vətənpərvərlik bir-birini tamamlayan əsas dəyərlər olub. Uşaqlıq illəri məhz bu yaradıcı, zəngin və yüksək intellektual mühitdə keçən Fərhad Bədəlbəyli ilk musiqi addımlarını ailəsində atıb, valideynlərinin dəstəyi, evdə daim səslənən klassik musiqi və milli dəyərlərlə böyüyüb.
Təhsil Yolu və İlk Sənət Axtarışları
Fərhad Bədəlbəyli hələ kiçik yaşlarından musiqiyə, xüsusilə fortepiano sənətinə hədsiz maraq göstərmişdir. Onun musiqiyə olan istedadı və həvəsi ailəsi tərəfindən vaxtında qiymətləndirilmiş və uşaqlıqdan musiqi təhsili almağa başlayıb. İlk addımlarını 1 saylı uşaq musiqi məktəbində atan Bədəlbəyli burada parlaq uğurlara imza atmış, müəllimləri və həmyaşıdları arasında seçilən şagirdlərdən olmuşdur.
Daha sonra Bakı şəhərindəki Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində təhsilini davam etdirən Fərhad, burada fortepiano üzrə əsas tədris bazası formalaşdırır. Onun böyük istedadı, nizam-intizamı, çalışqanlığı müəllimlərinin və musiqi ictimaiyyətinin diqqətindən yayınmır. Məktəb illərində yerli və respublika səviyyəsində keçirilən musiqi müsabiqələrində fəal iştirak edir, müxtəlif mükafat və diplomlara layiq görülür.
Orta musiqi məktəbini bitirdikdən sonra o, 1965-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına daxil olur. Burada məşhur professorlar yanında fortepiano sənətinin sirlərinə daha dərindən yiyələnir, həm nəzəri, həm də praktiki biliklərini təkmilləşdirir.
Musiqişünas və İfaçı Kimi Formalaşması
Konservatoriyada təhsil illərində Fərhad Bədəlbəylinin ifaçılıq texnikası, musiqi zövqü, səhnə davranışı və ansambl mədəniyyəti daha da püxtələşir. Onun fortepiano ifaçılığında klassik Avropa məktəbinin ənənələri ilə yanaşı, Azərbaycan milli musiqisinin melodik və ritmik zənginliyi, improvizasiya bacarığı özünü göstərir.
O, tələbəlik illərində Bakı, Moskva, Leninqrad və digər şəhərlərdə keçirilən konsert və müsabiqələrdə uğurla çıxış edir, Azərbaycanı xarici musiqi aləminə tanıdan istedadlı gənc kimi qəbul olunur. 1969-cu ildə Moskvada keçirilən Ümumittifaq müsabiqəsində diplom və mükafat qazanması, onun peşəkar ifaçı kimi tanınmasının ilk böyük uğurlarından biri olur.
Konservatoriyanı bitirdikdən sonra isə Bədəlbəyli burada pedaqoji fəaliyyətə başlayır, tələbələrlə işləyir və özünü yeni musiqiçi nəslinin formalaşmasına həsr edir.
İfaçılıq Məharəti və Beynəlxalq Səviyyədə Uğurlar
Fərhad Bədəlbəylinin fortepiano ifaçılığı milli musiqi ilə klassik ənənələri birləşdirən, emosional zənginlik və texniki mükəmməlliklə seçilən unikal bir sənət məktəbinin nümunəsidir. O, həm solo çıxışlar, həm də simfonik orkestrlə ifalar zamanı hər zaman tamaşaçını təsir altında saxlaya bilir.
Müxtəlif illərdə Moskvada, Sankt-Peterburqda, Berlin, Paris, London, Roma, Praqa, İstanbul, Tokio və başqa şəhərlərdə Azərbaycan və dünya klassiklərinin əsərlərindən ibarət proqramlarla solo konsertlər verib. Onun ifasında Fikrət Əmirovun, Üzeyir Hacıbəylinin, Qara Qarayevin, Arif Məlikovun, Cövdət Hacıyevin, Sergey Raxmaninovun, Pyotr Çaykovskinin, Friderik Şopenin, Ludviq van Bethovenin və bir çox başqa bəstəkarların əsərləri səslənib.
Bədəlbəylinin ifası dinləyiciyə dərin emosional təsir bağışlayır. O, klassik musiqinin ruhunu və milli musiqi ruhunu auditoriyaya ustalıqla çatdırır, improvizasiya və musiqi həssaslığı sayəsində hər ifasını fərqli bir sənət hadisəsinə çevirir.
Bədii və Pedaqoji Fəaliyyətin Paralelliyi
Fərhad Bədəlbəyli yalnız ifaçı deyil, həm də böyük pedaqoq və musiqişünasdır. Konservatoriyada (indiki Bakı Musiqi Akademiyası) müəllim, dosent, sonradan professor kimi çalışaraq Azərbaycan fortepiano məktəbinin inkişafına böyük töhfələr verib. Onun yetirmələri bu gün dünyanın müxtəlif ölkələrində konsertlər verir, beynəlxalq müsabiqələrin laureatı olur, musiqi məktəblərində dərs deyirlər.
Bədəlbəyli gənc musiqiçilərin yetişdirilməsinə böyük diqqət yetirir, onların fərdi inkişafını, musiqi zövqünün formalaşmasını, səhnə təcrübəsini artırmaq üçün daim onlara dəstək olur. O, ustad dərslərində, fərdi məşğələlərdə tələbələrə fortepianoda ifa texnikası, musiqinin emosional və fəlsəfi qatlarının açılması, klassik musiqi ilə milli musiqinin harmoniyası, səhnə davranışı barədə bilik və təcrübəsini səxavətlə bölüşür.
Bakı Musiqi Akademiyasında Rektor Fəaliyyəti
Fərhad Bədəlbəyli 1991-ci ildən Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru vəzifəsində çalışır. O, bu ali məktəbin idarəetməsində, tədrisin müasirləşdirilməsi, beynəlxalq əlaqələrin qurulması, yeni tədris proqramlarının tətbiqi, innovativ layihələrin həyata keçirilməsi istiqamətində geniş islahatlar aparıb. Onun rəhbərliyi dövründə Akademiyada dünyanın aparıcı musiqi universitetləri və konsert təşkilatları ilə əməkdaşlıq, birgə konsertlər, ustad dərsləri və simpoziumlar keçirilib.
Bədəlbəylinin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə musiqi təhsili sahəsində müasir Avropa və Şərq təhsil sisteminin ən yaxşı təcrübələri tətbiq edilib, tələbə mübadiləsi, beynəlxalq təqaüd və layihə proqramları yaradılıb. Akademiyada yaradılan yeni fakültələr, laboratoriyalar, konsert salonları və studiyalar Azərbaycan musiqisinin müasir dövrdə inkişafına şərait yaradıb.
Musiqişünaslıq Elminə və Mədəniyyətə Töhfələri
Fərhad Bədəlbəylinin elmi və ictimai fəaliyyəti musiqişünaslıq, musiqi tənqidi və publisistikada da özünü göstərir. O, Azərbaycan musiqi irsinin təbliği, klassik və müasir musiqi sənətinin dəyərləndirilməsi, musiqi ictimaiyyətinin problemləri, musiqi təhsili və gənclərin inkişafı mövzusunda onlarla məqalə və çıxışların müəllifidir.
Onun elmi və publisistik fəaliyyəti bir çox yerli və xarici jurnallarda, konfranslarda, simpoziumlarda təqdim olunub. Bədəlbəyli müasir Azərbaycan musiqi təhsilinin elmi əsaslarla inkişafı, metodoloji yeniliklər, musiqi menecmenti, musiqi psixologiyası, ifaçılıq texnikasının müasir aspektləri mövzusunda tədqiqat aparıb.
Azərbaycan Musiqisinin Beynəlxalq Təqdimatçısı
Fərhad Bədəlbəylinin musiqiçi və ictimai xadim kimi fəaliyyətində ən əsas missiyalardan biri Azərbaycan musiqisinin dünyada tanıdılmasıdır. O, dünyanın aparıcı konsert salonlarında, beynəlxalq festivallarda və simpoziumlarda Azərbaycan musiqisinin təbliğatçısı kimi çıxış edir, muğam, xalq musiqisi və klassik əsərləri peşəkar səviyyədə auditoriyaya təqdim edir.
Onun təşəbbüsü ilə “Muğam aləmi”, “Üzeyir Musiqi Günləri”, “Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı”, “Bakı Caz Festivalı” və digər irimiqyaslı tədbirlər təşkil olunub, bu festivallar Azərbaycan musiqisinin yeni səviyyəyə çatmasına təkan verib.
Təltif və Mükafatlar
Fərhad Bədəlbəylinin çoxillik peşəkar və ictimai fəaliyyəti dövlət və beynəlxalq səviyyədə yüksək qiymətləndirilib. O, bir çox orden, medal və fəxri adlarla təltif olunub:
- Azərbaycan Respublikasının Xalq Artisti
- SSRİ Dövlət Mükafatı laureatı
- “Şöhrət” ordeni (2012)
- Beynəlxalq musiqi müsabiqələrinin laureatı və fəxri üzvü
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatı
- Mədəniyyət və incəsənət sahəsində müxtəlif dövlət diplom və sertifikatları
- Bir sıra Avropa və Asiya ölkələrinin fəxri fərmanları və ordenləri
Bu təltiflər onun musiqi, pedaqoji, elmi və ictimai fəaliyyətinin yüksək qiymətləndirilməsi, Azərbaycan mədəniyyətinə verdiyi böyük töhfələrin rəsmiləşməsidir.
İctimai və Mədəni Layihələrdə Rolu
Fərhad Bədəlbəyli müxtəlif dövrlərdə bir çox ictimai layihə, fond və təşkilatların rəhbəri və ya fəal üzvü olub. O, mədəniyyət sahəsində islahatların təşəbbüskarı, musiqi təhsili və ifaçılıq məktəbinin təkmilləşdirilməsi, gənc istedadların üzə çıxarılması, mədəniyyət abidələrinin qorunması və bərpası, musiqi ictimaiyyətinin aktual problemlərinin həlli ilə bağlı layihələrin müəllifidir.
Bədəlbəyli dəfələrlə Azərbaycanda və xaricdə keçirilən xeyriyyə konsertlərinin, sosial aksiyaların təşkilatçısı olub, musiqinin cəmiyyətin sosial inkişafında rolunu xüsusi vurğulayıb.
Şəxsi Keyfiyyətləri və İnsani Dəyərləri
Fərhad Bədəlbəyli həm sənətdə, həm də həyatda yüksək əxlaqi və insani dəyərləri ilə seçilir. Onun səmimiliyi, təvazökarlığı, zəhmətkeşliyi, prinsipiallığı, vətənpərvərliyi, insana və gəncliyə olan sevgisi həmkarları, tələbələri və onu tanıyan hər kəs tərəfindən xüsusi qeyd olunur.
O, kollektivdə həmişə demokratik ab-havanın, yaradıcı mühitin tərəfdarı, hər bir gəncə fərdi yanaşmanın, şəffaf və ədalətli idarəçiliyin vacibliyini vurğulayır. Bədəlbəylinin həyatında ailə dəyərləri, dostluq, sadiqlik, mədəni irsə bağlılıq ən ali məqamlardandır.
Ailə Həyatı və Yaxın Ətrafı
Fərhad Bədəlbəyli ailəlidir, həyat yoldaşı və övladları da mədəniyyət sahəsində fəaliyyət göstərir. Onun ailəsi Azərbaycan ictimaiyyətində nümunəvi ziyalı ailəsi kimi tanınır. O, həm ailəsində, həm işdə, həm də geniş ictimai mühitdə hər zaman etimad və hörmət qazanıb.
Gənc İfaçılara və Musiqiçilərə Məsajı
Bədəlbəyli yeni nəslə, musiqiyə həvəsi olan gənclərə, ifaçılara hər zaman öz üzərində işləməyi, milli dəyərlərə və klassik musiqiyə hörmətlə yanaşmağı, musiqi elminə və sənətinə daim yenilikçi ruhla yanaşmağı tövsiyə edir. Onun fikrincə, böyük sənət üçün əsas şərtlər zəhmət, istedad və vətənə, xalqa, insanlığa sevgi və xidmətdir.
Fərhad Bədəlbəyli təkcə Azərbaycanın deyil, bütün regionun musiqi və mədəniyyət tarixində xüsusi yer tutan dahi şəxsiyyətdir. O, milli musiqi irsimizin, ifaçılıq məktəbinin, musiqişünaslıq elminin və musiqi təhsilinin inkişafı üçün böyük əmək sərf etmiş, Azərbaycanın adını dünyanın ən mötəbər musiqi salonlarında və ali musiqi qurumlarında yüksək səviyyədə tanıtmışdır.
Bədəlbəylinin fəaliyyəti – peşəkar ustalığı, pedaqoji bacarığı, idarəçilik səriştəsi, cəmiyyətə, mədəniyyətə və gəncliyə bağlılığı ilə seçilir. O, bütün ömrü boyu Azərbaycan musiqisinin şərəfli tarixinə öz adını qızıl hərflərlə yazdırmışdır.
