İlin ən maraqlı və fərqli aylarından biri də fevral ayıdır. Qriqorian təqviminə görə ikinci, yəni ilin ikinci ayı olan fevral, həm uzunluğu, həm də iqlim şəraiti ilə digər aylardan fərqlənir. Fevral ayı adətən soyuq, bəzən kəskin və dəyişkən hava ilə yadda qalır. Qışın sonuncu, yazın isə xəbərçisi olan fevralda təbiət yeni dövrə hazırlaşır, torpaq hələ qar və şaxtalar altında olsa da, təbiətdə yenilənmə, canlanma əlamətləri hiss olunur.
Fevral ayı dünyanın müxtəlif yerlərində fərqli mənalar, ənənələr və tarixi hadisələrlə assosiasiya olunur. Bəzi xalqlarda bu ay xüsusi bayramlar, dini mərasimlər və xalq inamları ilə zəngindir. Azərbaycan xalq təqvimi və folklorunda da fevral ayı özünəməxsus əlamətlər və inanclarla seçilir. Bu ayda təbiətin oyanışının ilk işartıları, ağacların gövdəsində canlanma, hava şəraitində isə dəyişkənlik hiss olunur.
Fevral, həm də təqvim baxımından ən qısa aydır – adi illərdə 28, hər dörd ildən bir isə 29 gün olur. Bu fakt fevralı unikal və özünəməxsus edir. Fevral ayı bir çox xalqlar üçün həm qışın çətinliklərini geridə qoymaq, həm də gələcək bahar ümidləri ilə yaşamaq ayıdır. Fevral həm tarixi, həm də sosial baxımdan fərqli bir enerji daşıyır. Bu ayda keçirilən bəzi ənənəvi mərasimlər və hadisələr, ilin bu dövrünü daha da rəngarəng və maraqlı edir.
Fevral Ayının Mənşəyi və Tarixi
Fevral ayının adı qədim Roma dövründən gəlir. Latınca “februarius” sözü təmizlənmə və saflaşma anlamı daşıyır. Qədim romalılar bu ayı ilahə Februa şərəfinə adlandırmış, təmizlik, yenilənmə rəmzi kimi qəbul etmişlər. Romanın təqvimində fevral qışın ən sərt aylarından biri sayılırdı.
Fevralda keçirilən təmizlənmə mərasimləri və dini ayinlər zamanla Avropa xalqlarının mədəniyyətinə də daxil olub. Xristianlıqdan əvvəlki dövrdə fevral ayı ilin başlanğıcı hesab olunurdu. Sonradan qriqorian təqvimi qəbul edildikdən sonra fevral ilin ikinci ayı kimi qəbul edildi və bu ənənə bu günə qədər davam edir.
Fevral Ayının Təbiət və İqlimi
Fevral ayı, adətən, qışın ən sərt və soyuq dövrünə təsadüf edir. Hava şəraiti qeyri-sabit, bəzən sərt şaxtalı, bəzən isə nisbətən mülayim və dəyişkən olur. Azərbaycan və bölgə ölkələrində bu ayda tez-tez qar, yağış və güclü küləklər müşahidə edilir. Gecələr uzun, gündüzlər isə qısa olur.
Fevralın ortalarından etibarən hava temperaturunda artım və təbiətdə canlanma əlamətləri müşahidə edilir. Quşların ilk cütləşmə dövrü, ağacların gövdəsində suyun hərəkətə başlaması və bəzi bitkilərin cücərməsi də fevral ayına təsadüf edir. Bu ayda təbiətin gizli oyanış prosesi tədricən hiss olunur.
Fevral Ayının Xüsusiyyətləri və Unikal Cəhətləri
Fevral ayının ən əsas xüsusiyyətlərindən biri, ilin ən qısa ayı olmasıdır. Adi illərdə fevral 28 gün, dördillik (səqisəqəllik) illərdə isə 29 gün olur. Bu xüsusiyyət, bütün təqvim sistemində yalnız fevral ayına məxsusdur. Həmçinin, fevral ildə heç bir digər ayda olmayan “səqisəqəllik” gününü (29 fevral) özündə birləşdirir.
Fevralın qısa və tez bitməsi, bir çox insanlar üçün həm psixoloji, həm də praktiki baxımdan ilin digər aylarından fərqli atmosfer yaradır. Bəzi regionlarda fevralın son günləri yaz işlərinə hazırlıq dövrü sayılır. Fevral həm fiziki, həm də mənəvi yenilənmə ayı kimi qəbul edilir.
Fevral Ayında Bayramlar və Ənənələr
Fevral ayı bir çox ölkədə müxtəlif bayram və tədbirlərlə zəngindir. Məsələn, Avropada “Sevgililər Günü” (14 fevral), ABŞ-da “Prezidentlər Günü”, Rusiyada “Qışın Vida Bayramı” və digər ölkələrdə müxtəlif dini və milli tədbirlər fevral ayına təsadüf edir. Azərbaycanda isə xalq təqvimi və inamlarında fevral xüsusi mərasim və rituallarla qeyd olunur.
Xalq arasında fevral ayı bəzi mərasim və nişanələrə, hava proqnozlarına və gələcək ilin məhsuldarlığına dair inanclara əsaslanır. Fevralın ortasında keçirilən bəzi adət və ənənələr, təbiətin yenilənməsi ilə birbaşa bağlıdır. Bəzi bölgələrdə yazın gəlişini sürətləndirmək üçün xüsusi dualar və rituallar keçirilir.
Fevral Ayının Təqvimdə Rolu
Qriqorian təqviminə görə fevral ayı ilin ikinci ayıdır. Ayın uzunluğu digər aylardan fərqlənir və bu, təqvim sistemində xüsusi düzəlişlərə səbəb olur. Fevral ayının 29-cu günü yalnız dördillik illərdə təqvimə əlavə olunur və buna “səqisəqəllik” deyilir. Bu ənənə ilin günlərinin Yer kürəsinin Günəş ətrafında dövrünə uyğunlaşdırılması üçün lazımdır.
Aşağıdakı cədvəldə fevral ayının əsas təqvim göstəriciləri əks olunub:
| Xüsusiyyət | Göstərici |
|---|---|
| Təqvimdə sırası | 2-ci ay |
| Uzunluğu | 28 gün (adi illər), 29 gün (səqisəqəllik illəri) |
| Fəsli | Qış |
| Başlanğıc | 1 fevral |
| Sonu | 28 və ya 29 fevral |
Fevral Ayı və Azərbaycan Folkloru
Azərbaycan xalq folklorunda fevral ayı xüsusi yer tutur. Bu ayda havanın dəyişməsi, təbiətin oyanması və müxtəlif inanclar xalq ədəbiyyatında, atalar sözləri və nağıllarda əksini tapıb. Bəzi inanclara görə, fevralda başlayan küləklər və yağışlar gələcək ilin məhsuldarlığına təsir edir. Folklorda fevral ayı həm də sınaq və ümid ayı kimi təqdim olunur.
Xalq arasında fevralın ortalarından sonra yazın tədricən yaxınlaşdığına inanılır və buna görə də bəzi rituallar və dualar edilir. Kənd təsərrüfatı ilə məşğul olanlar üçün fevral ayı əkin işlərinə hazırlıq dövrüdür. Folklorda fevral, qədim dövrlərdən bu günə qədər xalq həyatında xüsusi yer tutub.
Fevral Ayı İlə Bağlı Maraqlı Faktlar
Fevral ayı ilə bağlı bir çox maraqlı faktlar var. İlin ən qısa ayı olması, səqisəqəllik illərində əlavə bir günün olması, müxtəlif tarixi hadisələrin fevralda baş verməsi bu ayı maraqlı və fərqli edir. Bəzi illərdə fevral tam dörd həftədən ibarət olur və bu, yalnız müəyyən təqvim ardıcıllığında mümkündür.
Fevralın dəyişkən və qeyri-sabit havası ilə bağlı bir çox ata sözləri və deyimlər mövcuddur. Dünyada bir çox məşhur tarixi şəxsiyyətin doğum və ölüm günləri də fevral ayına təsadüf edir. Fevralın unikal xüsusiyyətləri onu təqvimdə xüsusi və yaddaqalan edir.
Fevral Ayının Psixoloji və Sosial Təsiri
Fevral ayı insan psixologiyasına və gündəlik həyata da təsir göstərir. Qısa və tez bitməsi, yazın gəlişi ilə bağlı ümidlərin artması, insanların həyat ritminin dəyişməsi bu ayda müşahidə olunur. Bəzi insanlar üçün fevral ayı motivasiya və yenilənmə dövrü, bəziləri üçün isə qışın son çətinliyi kimi hiss olunur.
Bu ayda təbiətin yavaş-yavaş oyanması, yeni plan və məqsədlərin qurulmasına stimul verir. Sosial həyatın fəallaşması, yeni il planlarının reallaşdırılması və bahar öncəsi hazırlıqlar da fevral ayına təsadüf edir. Fevral ayı, psixoloji və sosial baxımdan yenilənmə və canlanma üçün əhəmiyyətli bir dövrdür.
Fevral ayı təqvimin ən qısa, ən dəyişkən və özünəməxsus ayıdır. O, həm qışın soyuq günlərinin, həm də baharın ilk işartılarının bir araya gəldiyi dövrdür. Fevral ayı dünyanın bir çox yerində müxtəlif ənənə, bayram və inanclarla yadda qalır. Azərbaycanın folklorunda da bu ay həm sınaq, həm də ümid və yenilənmə ayı kimi dəyərləndirilir.
Fevral ayının qısa olması, xüsusi günlər və tarixi hadisələrlə zənginliyi, sosial və psixoloji təsirləri bu ayı ilin ən maraqlı və xüsusi dövrünə çevirir. Fevralda təbiətdə və cəmiyyətdə baş verən dəyişikliklər insanlara yeni başlanğıclar üçün stimul verir. Fevral həm təqvim, həm də gündəlik həyat baxımından unikal və rəngarəng bir aydır.
Ən Çox Verilən Suallar
Fevral ayı qriqorian təqviminə görə ilin ikinci ayıdır. O, yanvar ayından sonra, mart ayından əvvəl gəlir. Fevral ilin qış fəsli dövrünə təsadüf edir və ən qısa aydır.
Fevral ayı adi illərdə 28 gün, hər dörd ildən bir isə 29 gün olur. Səqisəqəllik illərində 29-cu gün təqvimə əlavə olunur. Bu, təqvimdə xüsusi düzəliş və balans üçün vacibdir.
Fevral ayının adı latıncadan – “februarius” sözündən götürülüb və “təmizlik”, “saflaşma” mənası verir. Qədim Roma dövründə bu ay təmizlənmə, yenilənmə mərasimləri ilə bağlı idi. Bu ad bu gün də bir çox dildə istifadə olunur.
Qədim təqvim sistemlərində il 10 və ya 12 aydan ibarət idi, sonradan düzəlişlər nəticəsində fevral ilin ən qısa ayı olaraq qəbul edildi. Bu, ilin günlərini Yer kürəsinin Günəş ətrafında dövrünə uyğunlaşdırmaq üçün edilmişdir. Səqisəqəllik illərində isə fevral bir gün artır.
Fevral ayı dünyanın müxtəlif ölkələrində bir sıra bayram və tədbirlərlə yadda qalır. 14 fevral Sevgililər Günü, 23 fevral Rusiyada Müdafiəçilər Günü, ABŞ-da Prezidentlər Günü və digər bayramlar bu ayda qeyd olunur. Azərbaycanda da fevralda müxtəlif folklor və xalq mərasimləri keçirilir.
Fevral ayı adətən qışın ən soyuq, bəzən isə dəyişkən havası ilə yadda qalır. Azərbaycan və ətraf regionlarda qar, şaxta, külək və ara-sıra mülayim günlər müşahidə edilir. Ayın ikinci yarısında hava istiliyində artım və təbiətdə oyanış əlamətləri hiss olunur.
Səqisəqəllik illərində fevral ayı 29 gün olur. Bu düzəliş ilin uzunluğunu və təqvimi astronomik dövrə uyğunlaşdırmaq üçün tətbiq olunur. Səqisəqəllik hər dörd ildən bir baş verir.
Azərbaycan folklorunda fevral ayı soyuq, çətin, lakin ümidverici və yenilənmə dövrü kimi təqdim edilir. Xalq inanclarına görə, fevralda baş verən hava dəyişiklikləri gələcək ilin məhsuldarlığına təsir edir. Atalar sözləri, nağıllar və inamlar fevral ayının xalq həyatındakı yerini təsdiqləyir.
Dünyada bir çox tarixi hadisələr, məşhur şəxsiyyətlərin doğum və ölüm günləri fevral ayına təsadüf edir. Azərbaycanda və dünyada bu ayda bir sıra əlamətdar günlər və hadisələr baş vermişdir. Fevral həm də bir çox sosial və mədəni dəyişikliklərlə zəngin dövrdür.
Fevral ayı qışın sonuncu ayı və yazın ilk əlamətlərinin göründüyü dövrdür. Qısa, soyuq və dəyişkən olması bəzi insanlarda yorğunluq və motivasiyanın azalmasına, bəzilərində isə yenilənmə və ümid hissinin artmasına səbəb olur. Fevral yeni planlar və yaz hazırlıqları üçün də əhəmiyyətli bir zamandır.
