Azərbaycan ədəbiyyatının çağdaş dövründə poeziya, publisistika və tərcümə sahəsində böyük nüfuz və hörmət qazanan yaradıcı şəxslərdən biri də Fikrət Qocadır. Onun adı istər bədii yaradıcılıqda, istər ictimai və elmi-mədəni fəaliyyətdə milli poeziyanın simvoluna çevrilmişdir. Fikrət Qoca Azərbaycan xalqının ağrısını, sevincini, gündəlik həyatını, milli kimliyini və mənəvi dəyərlərini poeziyanın incə çalarlarında, dərin lirikasında əks etdirən şairdir. Onun həyat və yaradıcılığı müasir Azərbaycan ədəbiyyatında yeni mərhələnin başlanğıcı kimi qiymətləndirilir.
Fikrət Qoca həm də ədəbiyyat təşkilatçısı, publisist, tərcüməçi və ictimai xadim kimi böyük nüfuza malikdir. O, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, müxtəlif dövlət komissiyalarının üzvü, beynəlxalq poeziya tədbirlərinin fəal iştirakçısı və təşkilatçısı kimi ölkənin ictimai-mədəni həyatında dərin iz qoymuşdur.
Fikrət Qocanın uşaqlıq və gənclik illəri
Fikrət Qoca 1935-ci ilin aprel ayının 25-də Ağdaş rayonunun Kotanarx kəndində anadan olub. Onun uşaqlıq və gənclik illəri Azərbaycanın kənd həyatı, adət-ənənələri və xalq mədəniyyəti ilə sıx bağlı olub. İlk təhsilini doğma kəndində alıb, sonradan Bakı şəhərinə köçərək burada orta məktəbi bitirib.
Erkən yaşlarından ədəbiyyata, poeziyaya böyük maraq göstərib. Onun ilk şeirləri məktəb illərində rayon qəzetlərində və uşaq jurnallarında dərc olunub. Fikrət Qocanın gənc yaşlarından milli-mənəvi dəyərlərə bağlılığı, ana dilinin incəliklərini dərindən mənimsəməsi gələcək yaradıcılığında özünü aydın göstərir.
Ali təhsil və ilk yaradıcılıq uğurları
Fikrət Qoca 1952-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinə qəbul olub və burada Azərbaycan dili və ədəbiyyatı üzrə ali təhsil alıb. Tələbəlik illərində müxtəlif ədəbi dərnəklərin, poeziya tədbirlərinin fəal iştirakçısı olub, ilk ciddi şeirlərini məhz bu dövrdə qələmə alıb.
1957-ci ildə onun ilk şeirlər toplusu çap olunub və bundan sonra Fikrət Qoca ədəbiyyat aləmində gənc, istedadlı və perspektivli şair kimi tanınmağa başlayıb. Onun yaradıcılığında kənd həyatı, insan taleyi, vətən sevgisi, mənəvi dəyərlər əsas mövzulardan biri olmuşdur.
Yaradıcılığının əsas mərhələləri və poetik üslubu
Fikrət Qocanın poeziyası Azərbaycan xalqının gündəlik həyatından, milli ənənələrdən, tarixi hadisələrdən, məhəbbət və vətənpərvərlik motivlərindən bəhrələnir. Onun şeirlərində sadə, aydın, xalq dilinin zənginlikləri, təbiətə və insana sevgi, incə lirika və fəlsəfi dərinlik əsas yer tutur.
Bədiilik və xalq ruhu, lirika və publisistikanın harmonik vəhdəti Fikrət Qocanın poetik üslubunu fərqləndirir. Onun şeirlərində Azərbaycan təbiəti, torpağı, insanı, ailə dəyərləri, sevgi və dostluq motivləri bədii şəkildə ifadə olunub. O, klassik və müasir poeziyanın ənənələrini, xalq ədəbiyyatının ahəngini, klassik şairlərin irsini yaradıcılığında məharətlə birləşdirib.
Şeirlərində əsas mövzular və bədii motivlər
Fikrət Qoca poeziyasının əsas mövzuları – vətən, xalq, azərbaycançılıq, ailə və sevgi, təbiət və insan, milli kimlik, zaman və insan ömrüdür. O, həm lirik, həm də ictimai-siyasi şeirlərində cəmiyyətin aktual problemlərinə, sosial-psixoloji vəziyyətə toxunur.
Şairin “Bir ovuc torpaq”, “Söz adamı”, “Qayıdış”, “Kəndimizdən keçən yollar”, “Oğul”, “Bir yuxu kimi” və digər məşhur şeirləri Azərbaycan poeziyasının ən parlaq nümunələrindəndir. O, insan həyatının dərin mənası, zamanın axarı, uşaqlıq xatirələri, analara və doğmalara sevgi mövzusunu xüsusi bir həssaslıqla işıqlandırıb.
Fikrət Qocanın publisistika və tərcümə fəaliyyəti
Fikrət Qoca təkcə şair kimi yox, həm də publisist və tərcüməçi kimi də geniş fəaliyyət göstərib. Onun publisistik yazılarında milli-ictimai mövzular, dil və ədəbiyyat problemləri, gənc nəslin tərbiyəsi, ictimai-siyasi proseslər ön plana çıxır. O, müxtəlif beynəlxalq tədbirlərdə Azərbaycan poeziyasını təmsil edib.
Fikrət Qoca dünya poeziyasının klassik nümunələrini Azərbaycan dilinə məharətlə tərcümə edib. Onun tərcümə fəaliyyətində rus, türk və başqa xalqların şairlərinin əsərləri xüsusi yer tutur. Bəzi tərcümələri müasir Azərbaycan ədəbiyyatının zənginləşməsinə ciddi töhfə verib.
İctimai və təşkilati fəaliyyəti
Fikrət Qoca uzun illər Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyində çalışıb, təşkilatın sədr müavini, sonra isə sədri olub. Onun rəhbərliyi ilə bir çox ədəbi layihələr həyata keçirilib, yeni şair və yazıçı nəslinin yetişməsinə dəstək verilib.
O, eyni zamanda Azərbaycan Respublikasının müxtəlif dövlət komissiyalarında, ədəbi və ictimai tədbirlərdə fəal iştirak edib, milli ədəbiyyatın inkişafı üçün yorulmadan çalışıb. Beynəlxalq poeziya festivallarında Azərbaycan ədəbiyyatının tanıdılması istiqamətində əvəzsiz xidmətləri olub.
Əsərləri və əsas toplusu
Fikrət Qocanın yaradıcılığı onlarla şeirlər kitabında, poetik toplularda və antologiyalarda yer alıb. Onun əsərləri Azərbaycan və xarici ölkə dillərinə tərcümə olunub, poeziya və bədii ədəbiyyat aləminin incilərindən sayılır. Şairin “Bir ovuc torpaq”, “Söz adamı”, “Könlümə gətirdim səni”, “Təbiətin nəğməsi”, “Əbədiyyətlə üz-üzə”, “Yollarımız ayrılır”, “Ana harayı”, “Köhnə Bakı”, “Qəlbimdə qalanlar” və digər kitabları ədəbiyyatsevərlər arasında məşhurdur.
Onun şeirləri və poemaları həm klassik, həm müasir Azərbaycan poeziyasının əsas nümunələrindəndir. Şairin bəzi şeirlərinə musiqi bəstələnib və bu mahnılar xalq arasında çox sevilir.
Mükafatlar və dövlət təltifləri
Fikrət Qoca Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi fəxri adını, Şöhrət ordenini, Prezident mükafatlarını və bir sıra digər dövlət təltiflərini alıb. Onun yaradıcılığı dövlət səviyyəsində daim yüksək qiymətləndirilib.
Ədəbi irsi təkcə milli poeziya deyil, həm də Azərbaycan ictimai fikrinin inkişafında mühüm yer tutur.
Fikrət Qocanın irsi və xatirəsi
Fikrət Qoca 2021-ci ilin may ayının 5-də Bakıda vəfat edib. Onun adı Azərbaycan poeziyasının klassikləri sırasında həmişə hörmət və ehtiramla xatırlanır. Yaradıcılığı yeni nəsil şairlər və oxucular üçün həmişə ilham mənbəyi olub, milli poeziyanın inkişafı üçün möhkəm təməl yaradıb.
Fikrət Qocanın əsərləri məktəb proqramlarında, ali təhsil müəssisələrində, ədəbi gecə və tədbirlərdə geniş istifadə olunur. Onun xatirəsi hər il müxtəlif tədbirlər, yubileylər və anım günlərində yad edilir.
Fikrət Qocanın yaradıcılığında Azərbaycan və insan obrazı
Fikrət Qocanın yaradıcılığında Azərbaycan, vətən, xalq, milli-mənəvi dəyərlər əsas motiv kimi çıxış edir. O, insan taleyini, xalqın tarixini, dilimizin gözəlliyini, doğma torpağa bağlılığı şeirlərində yüksək bədii ustalıqla ifadə edib. Onun poeziyasında vətənə sədaqət, insanın daxili dünyası, əbədi dəyərlər və səmimi hisslər aparıcı mövzulardandır.
Fikrət Qoca Azərbaycan poeziyasının müasir klassiklərindən biri kimi xalqın qəlbində əbədi yaşayır. Onun əsərləri milli ruhun, poetik fikrin, humanist dəyərlərin təcəssümüdür. Yaradıcılığı gələcək nəsillər üçün poeziya məktəbidir və Azərbaycan ədəbiyyatının canlı, unudulmaz səhifəsidir.
Ən Çox Verilən Suallar
Fikrət Qoca – Azərbaycan poeziyasının görkəmli şairi, publisisti, tərcüməçisi və ictimai xadimidir.
O, 25 aprel 1935-ci ildə Ağdaş rayonunda doğulub, 5 may 2021-ci ildə Bakıda vəfat edib.
Onun poeziyasında vətən, insan, təbiət, sevgi, xalq, tarix və milli dəyərlər əsas motivdir.
Bir ovuc torpaq, Söz adamı, Qayıdış, Oğul, Kəndimizdən keçən yollar və digər şeirləri.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, dövlət komissiyalarının üzvü, poeziya festivallarının təşkilatçısı olub.
Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi, Şöhrət ordeni və bir sıra dövlət təltiflərinin laureatıdır.
Sadə, xalq dilinə yaxın, lirika və fəlsəfi dərinlik, milli-mənəvi dəyərlərin poetik ifadəsidir.
Əsərləri rus, türk, ingilis və digər dillərə tərcümə olunub, xaricdə də tanınır.
Onun adına ədəbi tədbirlər, yubileylər keçirilir, əsərləri tədris proqramlarında istifadə olunur.
O, çağdaş poeziyamızın əsas simalarından biridir və milli ruhun poetik ifadəçisi kimi tarixə düşüb.
