Azərbaycan cəmiyyətində “gəlin” anlayışı təkcə ailə quruluşunun bir elementi deyil, eyni zamanda mədəniyyət, adət-ənənə və ailə münasibətlərinin mühüm bir hissəsidir. Tarixən gəlinlərin ailədəki rolu hər zaman xüsusi əhəmiyyət kəsb etmiş, onların ailəyə qatılması ilə birlikdə yeni münasibətlər və yeni ənənələr formalaşmışdır. Gəlinlərin seçimi, onların ailəyə qəbulu və yeni mühitə uyğunlaşma prosesi cəmiyyətin sosial və psixoloji baxımdan inkişafına təsir göstərən əsas faktorlardandır. Valideynlərin və yaxın qohumların gəlinə münasibəti, onun ailədəki yeri və qarşılaşdığı çətinliklər əsrlər boyu şifahi xalq ədəbiyyatında, nağıllarda və xalq mahnılarında geniş şəkildə əks olunub. Hər bir bölgənin özünəməxsus gəlin qəbulu adətləri, toy mərasimləri və ailə həyatında gəlinin üzərinə düşən öhdəliklər var. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində gəlinə verilən dəyər, ona olan münasibət, hətta gəlinlik paltarının seçimi belə bir çox amillərlə fərqlənir və bu fərqliliklər ölkənin zəngin mədəni irsinin bir hissəsidir.
Müasir dövrdə də gəlin anlayışı aktuallığını itirməmişdir. Əksinə, bu anlayış zamanla dəyişən ailə münasibətlərinə, qadın hüquqlarının qorunmasına və yeni ailə modelinin formalaşmasına təsir edən vacib bir məfhum kimi ön plandadır. Gəlinin ailəyə uyğunlaşma prosesi, ailədaxili münasibətlər, qayınana-qayınata ilə əlaqələr və sosial rollar, müasir Azərbaycan ailəsində gündəlik həyatın ayrılmaz hissəsidir. Əvvəllər ailəyə gələn gəlinin üzərinə böyük məsuliyyət düşürdü və bu, bəzən müəyyən məhdudiyyətlər, sosial gözləntilərlə müşayiət olunurdu. Lakin son illərdə cəmiyyətin demokratikləşməsi, təhsil səviyyəsinin yüksəlməsi və qadınların ictimai həyatda fəal iştirak etməsi nəticəsində gəlinlər artıq öz hüquqlarını və şəxsi sərbəstliklərini daha asanlıqla müdafiə edə bilirlər.
Azərbaycan xalqının mənəvi dəyərlərində gəlinə böyük ehtiram göstərilir. Gəlin ailənin sevinci, yeni nəslin davamçısı, ailənin birliyinin və əmin-amanlığının rəmzi hesab olunur. Ənənəvi ailə dəyərlərinin qorunmasında, ailədaxili münasibətlərin səmimi və mehriban olmasında gəlinin rolu danılmazdır. Gəlinin ailəyə adaptasiya olması, yeni mühitdə öz yerini tapması, ailə münasibətlərini möhkəmləndirməsi uzun bir prosesdir və bu prosesdə hər iki tərəfin səbrli, anlayışlı olması mühüm rol oynayır. Azərbaycan cəmiyyətində gəlinin həm ənənəvi, həm də müasir rolları, onun ailə və cəmiyyət həyatında yeri daim aktuallığını qoruyur və bu mövzu daim ictimai maraq dairəsində qalır.
Gəlin Anlayışının Tarixi Kökü
Azərbaycan xalqında gəlin anlayışı qədim zamanlardan bəri ailənin və cəmiyyətin ən vacib sütunlarından biri kimi formalaşıb. Tarixi mənbələrə və xalq ədəbiyyatına baxdıqda, gəlinin ailəyə gəlişi təkcə bir ailənin deyil, bütöv bir nəslin həyatında əlamətdar hadisə kimi qiymətləndirilib. Ənənəvi toy mərasimləri, xalq mahnıları və bayatılarda gəlinin yeni ailəyə gəlişi xüsusi qeyd edilir və bu hadisə müqəddəs sayılırdı. Gəlinin ailəyə qəbulu və ona olan münasibət əsrlər boyu sosial qaydalarla tənzimlənmiş, bu adətlər nəsildən-nəslə ötürülmüşdür.
Ailə münasibətlərində gəlinin mövqeyi müxtəlif dövrlərdə fərqli olub. Orta əsrlərdə və sonrakı dövrlərdə gəlinin hüquqları əsasən məhdud idi, lakin zaman keçdikcə qadınların ailədə və cəmiyyətdəki rolu getdikcə artmağa başlayıb. Xüsusilə XX əsrdə təhsil səviyyəsinin yüksəlməsi və qadın hərəkatlarının təsiri ilə gəlinlər daha müstəqil və azad bir mövqeyə sahib olublar. Bu dəyişikliklər ənənəvi ailə strukturlarında da öz əksini tapıb və gəlinin ailədəki rolu yenidən qiymətləndirilib.
Toyda Gəlin Adətləri və Ritualları
Azərbaycanda toy mərasimləri milli-mədəni dəyərlərimizin ən parlaq təzahürlərindəndir və gəlinin bu mərasimlərdəki yeri həmişə xüsusi olub. Gəlinin ailəyə təqdimatı və qəbul mərasimi, onun geyimi, davranışı və hətta danışığı belə müəyyən qaydalara əsaslanır. Toy günündə gəlinin üzərinə salınan duvaq, başına taxılan tac və ya çiçək, qədimdən bəri simvolik məna daşıyır. Hər bölgədə gəlinin toya gətirilməsi, ata evindən yola salınması və yeni evinə daxil olması müxtəlif rituallarla müşayiət olunur.
Gəlin üçün keçirilən xınayaxdı mərasimi də xüsusi bir yer tutur. Xınayaxdı zamanı gəlinin əllərinə xına yaxılır, qızlar və qadınlar mahnılar oxuyur, gələcək həyatına uğurlar diləyirlər. Bu mərasim bir növ gəlinin yeni ailəyə xoşbəxtlik və bərəkət gətirəcəyinə inamın simvoludur. Xınayaxdıdan sonra gəlin ata evindən yola salınır və yeni ailəsinin qapısından içəri qədəm qoyur. Bu mərasimlərin hər biri gəlinin cəmiyyət üçün nə qədər önəmli və dəyərli olduğunu bir daha göstərir.
Gəlin və Ailədəki Rolu
Gəlin ailəyə daxil olduqdan sonra onun qarşısında bir sıra sosial və mənəvi öhdəliklər yaranır. Ənənəvi ailə modelində gəlin ailənin əziz qızı, oğulun həyat yoldaşı, valideynlərin isə gəlinləri kimi dəyərləndirilir. Ailənin birliyini və səmimiyyətini qorumaq üçün gəlinin davranışına, sözlərinə, hətta geyiminə belə xüsusi diqqət yetirilir. Valideynlərin, xüsusilə də qayınananın gəlinə münasibəti ailədaxili harmoniyanın əsas faktorlarından biridir.
Gəlinin ailəyə uyğunlaşması, yeni ailə üzvləri ilə ünsiyyət qurması və onların adət-ənənələrinə uyğun davranması bəzən çətinliklər yarada bilər. Bu səbəbdən, ailə üzvlərinin də gəlini anlayışla qarşılamağı və ona dəstək göstərmələri mühüm rol oynayır. Müasir dövrdə isə ailədaxili münasibətlərdə qarşılıqlı hörmət və bərabərlik prinsipləri daha çox ön plana çıxır, gəlinlər artıq öz fikirlərini sərbəst ifadə edə, ailə içində müstəqil qərarlar verə bilirlər.
Gəlinin Hüquq və Vəzifələri
Azərbaycan qanunvericiliyində və cəmiyyətində gəlinin hüquqları və vəzifələri aydın şəkildə müəyyən olunub. Gəlinin ailədə bərabər hüquqlara malik olması, onun öz fikrini sərbəst şəkildə ifadə etməsi, şəxsi mülkiyyət hüququ və uşaqların tərbiyəsində iştirak etməsi əsas hüquqlardandır. Müasir dövrdə qadın hüquqlarının qorunması, məişət zorakılığının qarşısının alınması və ailə institutunun gücləndirilməsi sahəsində mühüm addımlar atılır.
Gəlinin vəzifələrinə isə ailənin səmimiyyətini qorumaq, həyat yoldaşı və uşaqlarına qayğı göstərmək, ev işlərində iştirak etmək və ailədaxili münasibətləri möhkəmləndirmək daxildir. Ənənəvi cəmiyyətdə gəlinin əsas vəzifələrindən biri də ailənin adət-ənənələrini yaşatmaq və nəsildən-nəslə ötürmək idi. Hazırda isə bu vəzifələrə iş həyatında fəal iştirak, sosial layihələrə qoşulmaq və şəxsi inkişaf sahəsində irəliləmək də əlavə olunub.
Gəlin-Qayınana Münasibətləri
Azərbaycan ailəsində gəlin və qayınana münasibətləri hər zaman xüsusi diqqət mərkəzində olub. Tarixən bu münasibətlər bəzən gərgin, bəzən isə səmimi və mehriban xarakter alıb. Ənənəvi ailə modelində qayınana ailənin başçısı kimi çıxış edir, ev işlərinin təşkili və ailə üzvləri arasında münasibətlərin tənzimlənməsi əsasən onun səlahiyyətində olurdu. Gəlinin isə qayınananın qaydalarına riayət etməsi, onun sözlərinə və tövsiyələrinə qulaq asması gözlənilirdi.
Zaman keçdikcə bu münasibətlərdə dəyişikliklər müşahidə olunur. Müasir dövrdə gəlin və qayınana arasında qarşılıqlı hörmət və anlayış əsas götürülür. Artıq ailə münasibətləri daha demokratik və bərabərhüquqlu xarakter alır, qayınana və gəlin bir-birinə dəstək olur, problemləri birlikdə həll edirlər. Bununla yanaşı, bəzi ailələrdə hələ də klassik münasibətlərin izləri qalmaqdadır. Ailədaxili səmimi münasibətlərin formalaşmasında hər iki tərəfin səbrli və anlayışlı olması vacib şərtdir.
Gəlinin Cəmiyyət və Mədəniyyətdə Yeri
Gəlin təkcə ailənin deyil, eyni zamanda cəmiyyətin və mədəniyyətin də ayrılmaz hissəsidir. Azərbaycan xalq ədəbiyyatında, şifahi xalq yaradıcılığında, nağıllarda və mahnılarda gəlin obrazına xüsusi yer verilir. Xalq inancında gəlin ailənin bərəkəti, səadəti və davamçısı hesab olunur. Gəlinlə bağlı bayatılar, mahnılar və rəqslər xalqın mədəni irsinin zəngin bir hissəsini təşkil edir.
Gəlin obrazı Azərbaycan kinosunda və ədəbiyyatında da geniş şəkildə təsvir olunub. Gəlinin ailəyə gəlişi, yeni həyat mərhələsi və qarşılaşdığı çətinliklər yazıçı və şairlər üçün daim ilham mənbəyi olub. Bu obrazda sevgi, sədaqət, fədakarlıq və ailəyə bağlılıq kimi keyfiyyətlər ön plana çəkilir. Cəmiyyətdə gəlinə münasibət daim yüksək olmuş, ona hörmət və qayğı göstərilmişdir.
Gəlinlik Paltarı və Simvolik Əhəmiyyəti
Gəlinlik paltarı Azərbaycan toylarının ayrılmaz atributudur və onun simvolik əhəmiyyəti çox böyükdür. Ənənəvi gəlinliklər ağ rəngdə olur və saf niyyət, təmizlik, yeni başlanğıc anlamlarını ifadə edir. Müxtəlif bölgələrdə gəlinlik paltarının forması, bəzək elementləri, baş örtüyü və digər detallar fərqli olur. Qədimdə gəlinlik paltarları əl işləri ilə bəzədilir, zərgərlik məmulatları və milli ornamentlərdən istifadə edilirdi.
Müasir dövrdə isə gəlinliklərin çeşidi daha da artıb, müxtəlif dünya modası trendləri ilə uyğunlaşır. Lakin ənənəvi motivlər hələ də qorunub saxlanılır və toy mərasimlərinin ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Gəlinin toy günü geyindiyi paltar ailənin, qohumların və bütün toya gələnlərin diqqət mərkəzində olur. Gəlinliyin simvolik dəyəri hər zaman yüksək olub və gələcəkdə də bu ənənənin davam edəcəyi gözlənilir.
Gəlinin Psixoloji Uyğunlaşma Prosesi
Yeni ailəyə uyğunlaşmaq, yeni insanlarla, yeni mühitlə əlaqələr qurmaq gəlin üçün müəyyən psixoloji çətinliklər yarada bilər. Bu dövr, xüsusilə ilk illər, gəlin üçün həm stressli, həm də maraqlı olur. Ailənin yeni üzvü kimi, gəlinin qarşılaşdığı problemlər, gündəlik həyatın yenilikləri və ailədaxili münasibətlərdə öz yerini tapmaq cəhdləri bəzən gərginliyə səbəb ola bilər. Psixoloqlar yeni gəlinlərin ailə üzvləri ilə mehriban münasibət qurmasının, qarşılıqlı dəstəyin vacib olduğunu qeyd edirlər.
Gəlinin adaptasiya dövründə dəstək alması və anlayışla qarşılanması mühüm rol oynayır. Valideynlər və həyat yoldaşı bu prosesdə əsas dayaqlardır. Müasir cəmiyyətdə artıq bu məsələlərə daha həssas yanaşılır, psixoloq və məsləhətçi xidmətləri yayılır. Gəlinin özünə inamı və ailə tərəfindən qəbul olunması onun psixoloji sabitliyini təmin edir, ailə həyatının xoşbəxt və harmonik olmasına zəmin yaradır.
Müasir Dövrdə Gəlin Anlayışı
Son illərdə Azərbaycan cəmiyyətində gəlin anlayışı bir sıra dəyişikliklərə məruz qalıb. Qadınların təhsil alması, iş həyatında və ictimai proseslərdə fəal iştirak etməsi, ailədaxili münasibətlərdə bərabərlik prinsipinin güclənməsi gəlinlərin statusuna müsbət təsir göstərib. Artıq gəlinlər yalnız ev işləri və ailə qayğıları ilə kifayətlənmir, onlar eyni zamanda öz karyerasını qurur, fərdi inkişafına diqqət yetirir və cəmiyyətin aktiv üzvünə çevrilirlər.
Müasir ailələrdə gəlinlər öz sözünü deməyi, öz hüquqlarını müdafiə etməyi bacarır və ailə münasibətlərində daha aktiv rol oynayırlar. Sosial şəbəkələrin inkişafı, qadınların hüquqlarının müdafiəsi istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər, gələcəkdə də bu prosesin davamlı olacağını göstərir. Bu gün gəlinin rolu həm ənənəvi, həm də müasir dəyərlərlə zənginləşmiş və daha çox fərdiyyətçiliyə əsaslanan bir səviyyəyə çatıb.
Azərbaycan Toylarında Gəlinlik Paltarının Nümunələri
Aşağıdakı cədvəldə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrinə məxsus ənənəvi gəlinlik paltarları və onların əsas xüsusiyyətləri göstərilmişdir:
| Bölgə | Gəlinlik Paltarının Xüsusiyyətləri | Əlavə Bəzək Elementləri |
|---|---|---|
| Bakı və Abşeron | Ağ və ya krem rəngdə, dantelli, sadə kəsimli | Mirvarilər, gümüş baş örtüyü |
| Quba-Qusar | Qırmızı və ya tünd rənglər, əl işi naxışlar, uzun ətək | Qızıl başlıq, muncuqlar |
| Qarabağ | Zərli parçalar, ipək və məxmər, geniş ətək | Milli naxışlar, zərgərlik |
| Naxçıvan | Ağ və yaşıl tonlar, qızılı tikmələr | Baş örtüyü, gümüş bilərzik |
| Gəncə-Qazax | Bənövşəyi və qırmızı rəng, zərli parça, əl işi bəzəklər | Gümüş tac, xalça naxışları |
| Şəki-Zaqatala | Çəhrayı və ya yaşıl rəng, naxışlı uzun paltar | Qızıl broş, muncuq boyunbağı |
| Lənkəran-Astara | Tünd rəngli, milli motivli, atlas parça | Bəzəkli baş örtüyü, gül tacı |
| Şirvan | Krem və ya açıq rənglər, sadə və rahat | Kəmər, incə bəzəklər |
Gəlinin Valideynləri və Qohumları İlə Münasibətləri
Gəlinin öz ailəsi, yəni valideynləri və qohumları ilə əlaqələri yeni ailə qurulduqdan sonra da davam edir və bu münasibətlər Azərbaycan cəmiyyətində böyük əhəmiyyət daşıyır. Adətən, gəlinin ata evinə gedib-gəlməsi, valideynləri ilə sıx əlaqədə olması həm sosial, həm də psixoloji baxımdan mühüm rol oynayır. Ailələr arasında qarşılıqlı hörmət və səmimi münasibətlərin olması, yeni ailənin də uğurlu və möhkəm olmasına şərait yaradır.
Gəlinin Uğurlu Ailə Həyatında Rolu
Ailənin harmonik və uğurlu olması gəlinin münasibət və davranışlarından da asılıdır. Gəlinin ailəyə daxil olanda mehriban, anlayışlı və səbirli davranması, ailə üzvləri ilə qarşılıqlı hörmətə əsaslanan münasibətlər qurması uzunmüddətli uğurun əsasını təşkil edir. Müdrik və diqqətli gəlin, ailədə səmimi münasibətlərin qurulmasına, uşaqların sağlam və düzgün tərbiyə almasına, ailədaxili münaqişələrin aradan qaldırılmasına öz töhfəsini verir. Belə ailələrdə qayğıkeşlik, qarşılıqlı etibar və sevgi hökm sürür.
Gəlinin ailə həyatına düzgün adaptasiya olması üçün həm öz üzərində, həm də ailə münasibətlərində davamlı işləməsi vacibdir. Təhsil, özünüinkişaf, yeni bilik və bacarıqların əldə olunması, sosial fəallıq və psixoloji hazırlıq uğurlu ailə həyatının ayrılmaz hissələridir. Uğurlu gəlin öz həyat yoldaşı ilə bərabər ailənin inkişafı üçün çalışır, ailənin maddi və mənəvi rifahına dəstək olur, yeni nəslin sağlam ruhda formalaşmasına yardım edir.
Gəlin anlayışı Azərbaycan mədəniyyətinin, ailə ənənələrinin və ictimai münasibətlərin vacib elementlərindən biri olaraq hər zaman diqqət mərkəzində qalır. Keçmişdən bu günə qədər gəlinin ailədə və cəmiyyətdəki rolu müxtəlif dəyişikliklərə məruz qalsa da, əsas dəyərlər və prinsiplər qorunub saxlanılıb. Gəlinlərin ailəyə gəlişi, onların yeni mühitə uyğunlaşması, ailədaxili münasibətləri və cəmiyyətə inteqrasiyası Azərbaycan ailəsinin əsas xüsusiyyətlərindəndir. Ənənəvi dəyərlərlə yanaşı, müasir dövrdə qadınların hüquqlarının müdafiəsi, təhsil səviyyəsinin yüksəlməsi və sosial fəallığın artması gəlinlərin həyatında yeni imkanlar yaradıb. Gəlin ailənin birliyinin, sevgi və səmimiyyətin rəmzi olaraq həm ailə üzvləri, həm də cəmiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Onun ailədaxili harmoniyanın və rifahın təminatçısı olması, yeni nəslin tərbiyəsindəki rolu, ailənin adət-ənənələrinin davam etdirilməsi baxımından əhəmiyyətli yer tutur. Hər bir gəlinin xoşbəxt və uğurlu olması üçün həm ailənin, həm də cəmiyyətin üzərinə mühüm vəzifələr düşür. Qarşılıqlı hörmət, anlayış, dəstək və birlik gəlinin ailədə rahat yaşamasının və inkişafının təminatıdır. Zaman keçdikcə dəyişən cəmiyyətimizdə gəlin anlayışı həm ənənəvi, həm də müasir dəyərlərlə zənginləşir, yeni ailə modelləri formalaşır və gələcək nəsillərə örnək olur. Gəlin ailənin gələcəyi, bərəkəti və xoşbəxtliyinin təcəssümü kimi hər zaman sevilir və dəyərləndirilir. Onun cəmiyyətdə və ailədəki mövqeyi daim inkişaf edir və müsbət dəyişikliklərə uğrayır.
Ən Çox Verilən Suallar
Gəlin Azərbaycan ailə və cəmiyyətində evlənmiş, yeni ailəyə daxil olmuş qadına deyilir. Bu status sosial, psixoloji və mədəni baxımdan xüsusi dəyərə malikdir. Gəlin ailənin yeni üzvü kimi həm ailə, həm də qohumlar tərəfindən qəbul edilir və ona xüsusi qayğı göstərilir. Gəlin ailənin ənənələrinin davamçısı, yeni nəslin tərbiyəçisi və ailə birliyinin simvoludur.
Gəlin ailədə səmimi münasibətlərin qurulması, ailə birliyinin möhkəmləndirilməsi və ənənələrin qorunmasında əsas rol oynayır. O, uşaqların tərbiyəsində, ev işlərində və ailə daxili harmoniyanın yaradılmasında fəal iştirak edir. Gəlin eyni zamanda ailə üzvləri arasında qarşılıqlı hörmət və anlaşmanın formalaşmasına kömək edir. Müasir dövrdə isə onun sosial və psixoloji dəstəyi də ön plana çıxır.
Azərbaycan toylarında gəlinlik paltarı əsasən ağ rəngdə olur və bu rəng saflığın, yeni həyatın və təmiz niyyətin simvolu sayılır. Bölgələrə görə gəlinliklərin bəzəyi və forması dəyişir və hər bölgənin özünəməxsus motivləri olur. Gəlinlik paltarı ailə və cəmiyyət üçün gəlinin statusunu və yeni mərhələyə keçidini göstərir. Həmçinin, gəlinlik toyun və ailənin ənənəvi hissəsi sayılır.
Gəlin və qayınana münasibətləri hörmət, anlayış və qarşılıqlı dəstəyə əsaslanmalıdır. Tarixən bu münasibətlər bəzən gərginliklərlə müşayiət olunsa da, hazırda ailələrdə daha demokratik və bərabər hüquqlu münasibətlər üstünlük təşkil edir. Hər iki tərəfin səbrli və anlayışlı davranışı ailədaxili harmoniyanın əsasını təşkil edir. Müsbət münasibətlər ailənin uğurlu və davamlı olmasına kömək edir.
Azərbaycan qanunvericiliyində gəlinin hüquqları ailənin digər üzvləri ilə bərabər qorunur. Qadın hüquqları, məişət zorakılığına qarşı mübarizə və ailədaxili münasibətlərin tənzimlənməsi üçün xüsusi qanunlar mövcuddur. Gəlinin şəxsi fikrini ifadə etmək, mülkiyyət hüququna sahib olmaq və uşaqların tərbiyəsində bərabər iştirak etmək hüququ var. Hüquqları pozularsa, hüquqi orqanlara müraciət edə bilər.
Gəlinin yeni ailəyə uyğunlaşması üçün ona ailə üzvləri tərəfindən anlayış və dəstək göstərilməlidir. Həyat yoldaşı və valideynlərin diqqətli və qayğıkeş münasibəti adaptasiya dövrünü asanlaşdırır. Gəlinin özünü rahat hiss etməsi, ailədə dəyərli və qəbul olunmuş olduğunu hiss etməsi psixoloji uyğunlaşmanı sürətləndirir. Həmçinin, şəxsi inkişaf və sosial fəallıq da bu prosesə müsbət təsir göstərir.
Gəlin evləndikdən sonra da ata və ana evi ilə sıx əlaqədə olur və bu, Azərbaycan ailə ənənəsində önəmli yer tutur. Valideynləri və qohumları ilə münasibətlərin davam etməsi sosial və psixoloji baxımdan gəlinin rahatlığını təmin edir. Ata evinə ziyarətlər, ailəvi görüşlər və qarşılıqlı dəstək yeni ailənin də uğurla formalaşmasına kömək edir. Valideynlərin və qohumların dəstəyi gəlin üçün güclü dayaq rolunu oynayır.
Gəlinin ailədəki əsas vəzifələri ev işlərində iştirak, ailə üzvlərinə qayğı göstərmək və uşaqların tərbiyəsində fəal olmaqdır. O, ailə ənənələrinin qorunmasında və nəsildən-nəslə ötürülməsində də mühüm rol oynayır. Müasir dövrdə isə gəlinin şəxsi inkişafı, sosial həyatda fəallığı və ailənin maddi rifahına dəstəyi də vəzifələr sırasında yer alır. Gəlin ailənin rifahı və birliyi üçün həm mənəvi, həm də praktiki dəstək verir.
Müasir dövrdə gəlinlərin statusunda bir sıra müsbət dəyişikliklər baş verib. Qadınlar daha çox təhsil alır, iş həyatında və cəmiyyətdə fəal iştirak edir və ailədaxili münasibətlərdə bərabərlik prinsipinə daha çox önəm verilir. Gəlinlər artıq yalnız ev işləri ilə kifayətlənmir, karyera və şəxsi inkişaf imkanlarından da yararlanırlar. Bu dəyişikliklər ailə münasibətlərini daha demokratik və açıq edir.
Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində gəlinə münasibət, toy və ailə adətləri bir-birindən fərqlənir. Məsələn, Şəki-Zaqatala bölgəsində gəlinliklər daha rəngarəng və naxışlı, Bakı və Abşeronda isə daha klassik və sadə olur. Hər bölgənin özünəməxsus toy, xınayaxdı və ailəyə qəbul adətləri mövcuddur. Bu fərqlər ölkənin mədəni müxtəlifliyinin və zəngin irsinin göstəricisidir.
