Poçt kodu doğru yazılmadıqda bağlamalar geri qayıdır, sənədlər gecikir, onlayn alışlar isə izlənməz olur; Gəncə kimi 340 mindən çox sakini olan bir şəhər üçün düzgün indeks sistemi gündəlik həyatda vacib logistika sütunudur. Şəhərin ilk poçt şöbəsi 1868-ci ildə Tiflis-Yelizavetpol dəmir yolu xətti çəkilərkən quruldu və çar poçtu marşrutunun Qafqaz dayanacağına çevrildi. Sovet dövründə “post-teleqraf” adlanan xidmət təkcə məktubları deyil, teleqram və qısa dalğa radio xəbərlərinin mərkəzləşdirilmiş ötürülməsini həyata keçirirdi. Müstəqillikdən sonra Azərpoçt publik hüquqi şəxsinin formalaşdırılması Gəncədə həm kuryer sürətini, həm də elektron ödəniş çeşidini genişləndirdi. Bu gün şəhərdə regional filial və ona tabe on üç poçt şöbəsi fəaliyyət göstərir; baş filial AZ2000 kodu ilə Mirzə Abbas Abbaszadə 31 ünvanında yerləşir Kodların 2000-li sıra ilə ardıcıl düzülməsi təsadüfi deyil: ölkə üzrə birinci rəqəm regionu (Qərb), ikinci rəqəm rayonu (Gəncə), son iki rəqəm isə konkret məhəllə və ya kəndi ifadə edir. Rəqəmsal transformasiya nəticəsində Gəncədə göndəri-izlə xidməti tətbiq olundu, bu funksiya vasitəsilə pasiyent analizindən tutmuş e-ticarət bağlamasına qədər hər paket real vaxtda xəritədə görünür. Gəncənin poçt kodlarını bilmək yalnız məktub yazan üçün deyil, e-kommersiya satıcısından logistika şirkətinə qədər bütün zəncirin səmərəliliyi üçün açar rolunu oynayır.
Poçt sisteminin tarixi inkişafı
Gəncədə poçt xidmətinin ilkin forması XIX əsrin ortalarında karvan dayanacaqlarında quraşdırılmış “məktub sandıqları” idi. Tiflis-Yelizavetpol dəmir yolunun istifadəyə verilməsi ilə məktublar və qəzet bağlamaları vaqon poçtu kimi tanınan xüsusi kupelərdə daşınmağa başladı və çatdırılma vaxtı üç günə düşdü. İkinci Dünya müharibəsi illərində şəhər hərbi hospital statusu qazandığından, gündəlik 12 minə yaxın “frontovik” məktubu qəbul edirdi; bu dövr poçt şöbələrinin sayını səkkizə çatdırdı.
Sovet İttifaqının son onilliyində elektron teleqraf stansiyaları quruldu, lakin 1991-ci ildən sonra rabitə sahəsində hüquqi vakuum yarandı. 1999-cu ildə qəbul edilən “Poçt haqqında” Qanun Azərpoçtu yaradıcısı olaraq təyin etdi və Gəncə regional filialı hüquqi status aldı. Tənzimləmə əsasında poçt indeksi sistemi üç onluq zonaya (2000-2010) bölündü və Gəncə ölkədə ilk kod sistemli şəhərlər siyahısına daxil oldu.
Regional filialın strukturu və şöbələrin coğrafiyası
Gəncə Regional Poçt Filialı 12 şöbəni və 1 müştəri xidmətləri ofisini idarə edir. Baş ofis AZ2000 kodu altında Abbaszadə küçəsində yerləşir və çeşidləmə mərkəzinin logistika mərkəzi kimi çıxış edir Buradan günlük orta hesabla 25 min məktub, 3 000 bağlama, 1 500 EMS göndərişi yönləndirilir.
Filial xəritə üzrə şimal-şərq yataqxanalarını əhatə edən AZ2002 Nərimanov küçəsi şöbəsi, mərkəz bazar zonasındakı AZ2003 Səbuhi Xasıyev küçəsi şöbəsi və Atatürk prospektində xidmət göstərən AZ2010 kodlu onuncu şöbə daxil olmaqla rayon-rayon bölünüb Hər şöbə yerli əhali üçün kommunal ödəniş, kuryer çağırışı və poçt göndərişi toplama nöqtəsinə çevrilib.
Gəncə poçt kodlarının strukturu və siyahısı
Poçt kodu Azərbaycan üzrə iki hərf və dörd rəqəmdən ibarətdir; “AZ” ölkə kodu, ilk rəqəm region, ikinci rəqəm rayon, son iki rəqəm isə məhəllə-şöbə kombinasiyasıdır. Gəncənin kod xətti 2000-2010 intervallıdır; bu ardıcıllıq tək coğrafi deyil, həm də çeşidləmə proqramında istiqamət prioritetini müəyyən edir.
Aşağıdakı cədvəldə ən çox istifadə olunan kodlar, yerləri və telefon nömrələri təqdim olunur:
| Poçt kodu | Şöbə nömrəsi | Ünvan | Telefon |
|---|---|---|---|
| AZ2000 | Regional filial | Mirzə Abbas Abbaszadə 31 | (+99422) 266-26-86 |
| AZ2001 | 1 saylı şöbə | Xətai prospekti 64 | (+99450) 256-07-18 |
| AZ2002 | 2 saylı şöbə | Nəriman Nərimanov 183 | (+99450) 257-85-24 |
| AZ2003 | 3 saylı şöbə | Səbuhi Xasıyev 5 | (+99450) 256-16-72 |
| AZ2010 | 10 saylı şöbə | Atatürk prospekti 22 | (+99422) 256-11-88 |
Məktub və bağlama çeşidləmə prosesi
Regional filial axşam 20:00-dan sonra bütün şöbələrdən daxil olan bağlamaları konveyerdə kod üzrə skan edir. Optik oxuyucu kodun ilk iki rəqəmini tanıdıqdan sonra istiqaməti Bakı, Tovuz, Şəki və ya daxili çatdırılma xətlərinə bölür. Ərazi daxilindəki bağlamalar tekerli konteynerlə 05:00-a qədər hər şöbəyə paylanır, nəticədə şəhərdaxili məktub 12 saatdan az müddətdə ünvana çatır.
Beynəlxalq bağlamalar üçün Azərpoçt EMS bölməsi ilə inteqrasiya olunmuş “Track-24” sistemi tətbiq olunur; bağlama Bakı hava limanına yola düşənədək iki dəfə skan edilir, kod məlumatı Universal Postal Union (UPU) serverində yenilənir. Gələn bağlama Gəncə üçün AZ2000 kodu ilə regiona ayrıldıqda, daşıyıcı sistem tərəfindən avtomatik SMS bildirişi göndərir.
Rəqəmsal xidmətlər və onlayn izləmə
2023-dən etibarən “myAzerpost” tətbiqində Gəncə filialı ayrıca panelə sahibdir; istifadəçi QR kodu skan etməklə ünvanını, poçt kodunu və bağlamanın real vaxt koordinatını görür. Şöbələrdə yerləşdirilən “self-service kiosk”larında çatdırılma ödənişi kartla edilə, bağlama avtomatik qutudan götürülə bilir.
Rəqəmsal sistem e-ticarət dalğasını da sürətləndirib: 2024-də Gəncə kodu ilə daxil olan Çin mənşəli bağlamaların sayı 610 min ədədə çatdı; bu, 2020-yə nisbətdə 2,3 dəfə artım deməkdir. Sistem hibrid kuryer-poçt modelinə keçid üçün pilot layihədir.
Beynəlxalq poçt axınında Gəncənin rolu
Gəncə beynəlxalq dəmir yolu və avtomobil magistrallarının qovşağıdır; bu statusu onu Qərbi Azərbaycan regionunun tranzit mərkəzinə çevirir. “Orta Dəhliz” layihəsi üzrə Türkiyə-Gürcüstan-Azərbaycan qatarının yük vaqonları Gəncə stansiyasında 45 dəqiqəlik çeşidləmə dayanacağı edir; poçt saxlancları burada konteinerdən çıxarılaraq regional paylama maşınlarına yüklənir.
Şəhərin coğrafi üstünlüyü Kənd təsərrüfatı qida nümunələri, tekstil parça nümunələri kimi “sahə-analiz” kateqoriyalarında ekspress prosedurun 48 saat ərzində tamamlanmasına imkan yaradır. Bu, yerli ixracatçıların Avropa laboratoriyalarına nümunə göndərməsi prosesini optimallaşdırır.
Müştəri xidmətləri və iş qrafiki
Baş filial bazar ertəsindən bazar gününə 09:00-18:00 arası açıqdır, lakin 24 saat xidmət göstərən müştəri dəstəyi xətləri də mövcuddur. Şöbələr arasında ən uzun iş rejimi AZ2000 filialında tətbiq olunur: şənbə günləri 15:00-a qədər, pazar günləri isə prioritet bağlama qəbulu üçün 12:00-a qədər işləyir.
Müştəri müraciətləri üçün “199” qısanömrə də aktivdir; statistika göstərir ki, sorğuların 82 faizi ilk zəngdə həll edilir. Şöbə daxilində prioritet xidmət pəncərəsi yaşlı və əlil vətəndaşlar üçün ayrılıb; növbə gözləmə vaxtı 7 dəqiqədən çox olarsa, sistem avtomatik biletinə 10 % endirim kuponu çap edir.
Gələcək planlar və rəqəmsal transformasiya
Azərpoçtun 2026 strategiyasında Gəncə filialının logistik mərkəz səviyyəsinə yüksəldilməsi nəzərdə tutulur; yeni sortlayıcı xətt saatda 18 min bağlama emal edəcək. Eyni zamanda “green delivery” layihəsi çərçivəsində şəkər tozu paketlərindən hazırlanan biopolimer poçt kisələri sınaqdan keçirilir.
Rəqəmsal gündəlikdə isə blockchain əsaslı “Smart Custom” modulu var; modul idxal-ixrac bağlamalarında elektron bəyannamə prosesini 40 faizə qədər sürətləndirəcək. Pilot versiya 2025-in dördüncü rübündə AZ2000 kodu altında işə düşəcək və uğurlu nəticədən sonra region üzrə genişləndiriləcək.
Gəncə poçtu gündəlik poçt zərfindən beynəlxalq logistika konteynerinə qədər uzanan yolun etibarlı bələdçisidir. Şəhərin 2000-li kod diapazonu müasir çeşidləmə proqramlarında dəqiq oxunur, regional filialın saz skaner zənciri isə məktubu gecikmədən ünvana çatdırır. Tarixən dəmir yolu poçtundan başlayan rabitə ənənəsi bu günikiber izləmə, QR kodlu çatdırılma və elektron ödəniş sistemləri ilə davam edir. Şöbələrin coğrafi bölgüsü şəhərin demoqrafik yükünü balanslaşdırır, 24/7 çağrı və SMS bildiriş xidmətləri isə vətəndaşı addım-addım məlumatlandırır. Qlobal e-ticarət dalğası Gəncə kodları üçün həm iş yükü, həm də rəqabət bacarığı deməkdir; Azərpoçtun sortlayıcı xəttini genişləndirməsi bu çağırışı qarşılayacaq. Kod, ünvan və müştəri xidmətlərinin sinxron işi nəticəsində məktubun, bağlamanın və ya elektron sənədin harada olduğu sualı heç vaxt cavabsız qalmır.
Ən Çox Verilən Suallar
Şəhərin regional filialı AZ2000 kodu ilə qeydiyyatdadır və Mirzə Abbas Abbaszadə 31 ünvanında yerləşir. Bu kod həm çeşidləmə mərkəzi, həm də müştəri xidmətlərinin əsas indeksidir. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
AZ2001 Xətai prospekti və ətraf məhəllələri əhatə edən 1 saylı poçt şöbəsidir. Şöbə hər iş günü 09:00-18:00 arası açıq olur və kuryer sifarişlərini də toplama nöqtəsi kimi xidmət göstərir. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
Azərpoçtun rəsmi saytında “İndeks axtar” bölməsi var; küçə adını yazmaqla uyğun kodu öyrənmək mümkündür. Alternativ olaraq 199 nömrəsinə SMS göndərib cavabda kodu ala bilərsiniz.
Gəncədə yaşayış ünvanınıza ən yaxın poçt şöbəsinin kodunu yazmağınız çatdırılmanı sürətləndirir. Məsələn, Nərimanov küçəsində yaşayırsınızsa, AZ2002 kodu uyğun olar. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
Regional filial (AZ2000) bazar günü saat 12:00-dək bağlama qəbulu edir, digər şöbələr isə yalnız təcili kuryer növbətçisi ilə xidmət göstərir.
Bəli. Universal Postal Union sistemində qeydiyyatlı R, C və E seriyalı bar-kodlar Gəncə filialında skan edilir və nəticələr track24 servisinə ötürülür.
Çeşidləmə mərkəzi kodu oxuya bilməzsə, ünvan sətirinə əsaslanır; lakin uyğunsuzluq olduqda bağlama Bakı qaytarma anbarına yollanır və proses ən azı üç gün uzanır.
Hər şöbə “Instant Money Transfer” sistemi ilə manat və ABŞ dolları köçürmələrini 10 dəqiqəyə qəbul edir. Komissiya məbləğin 1,5 faizidir.
Bəli. Elektrik, su, qaz, mobil operator ödənişləri POS-terminal vasitəsi ilə ödənilir və komissiya tətbiq edilmir.
Azərpoçt 2026-nın ortalarında Gəncə mərkəzinə saatda 18 min bağlama emal edən xətt quraşdırmağı planlaşdırır. Bu, şəhərin e-ticarət həcminə cavab olacaq.
