Gövhər Baxışəliyeva : Ali Təhsil, Elmi Əsərləri

Azərbaycan elmi və mədəni həyatında qadın alimlərin rolu, xüsusilə də Şərqşünaslıq, filologiya və ictimai elmlər sahəsində çalışanlar üçün ayrı bir əhəmiyyət daşıyır. Bu istiqamətdə ölkəmizdə bir sıra görkəmli qadın tədqiqatçılar yetişib ki, onların arasında akademik Gövhər Baxşəli qızı Baxşəliyevanın xüsusi yeri var. Onun adı çağdaş Azərbaycan şərqşünaslığının, İslamşünaslığın, filologiyanın və ictimai elmlərin inkişafında elmi və təşkilati işləri ilə sıx bağlıdır. O, bir alim və təşkilatçı kimi milli və beynəlxalq elmi aləmdə tanınır, elmin populyarlaşdırılması, milli-mədəni dəyərlərin qorunması və beynəlxalq elmi dialoqun qurulmasında böyük xidmətləri ilə seçilir.

Gövhər Baxşəliyeva Azərbaycan elminin inkişafına verdiyi misilsiz töhfələrlə, yüksək elmi və insan keyfiyyətləri ilə həmkarlarının və gənc alimlərin dərin rəğbətini qazanıb. Onun elmi irsi, vətənpərvərliyi, gənclərə verdiyi dəstək və qadın alim kimi parlaq nümunəsi Azərbaycan ictimaiyyətində geniş şəkildə tanınır və yüksək qiymətləndirilir.

Uşaqlıq İlləri və Formalaşma Mühiti

Gövhər Baxşəliyeva 1954-cü il noyabrın 26-da Azərbaycanın qədim və zəngin mədəni irsə malik Bərdə şəhərində anadan olub. Bərdə qədim dövrlərdən etibarən Azərbaycan elminin, mədəniyyətinin və maarifçiliyinin beşiyi sayılır. Ailəsində maarifçilik ənənəsi, kitaba, elmə və təhsilə böyük hörmət hökm sürürdü. Bu mühit Gövhər xanımın formalaşmasında, onun gələcək elmi maraqlarının və şəxsiyyətinin əsaslarını müəyyən etdi.

Hələ uşaqlıq və məktəb illərindən o, xüsusi təfəkkürü, intellekti, bədii-estetik zövqü və fəal mövqeyi ilə seçilirdi. Elmə olan marağı, klassik ədəbiyyata və Şərq dünyasına heyranlığı onu həmişə kitablarla baş-başa qoyur, yeni biliklərə həvəsləndirirdi. Bu meyil və ailə dəstəyi onun gələcək elmi yolunu müəyyənləşdirən əsas amillərdən biri oldu.

Ali Təhsil və Elmi Yaranış

Gövhər Baxşəliyeva orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirdikdən sonra, Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Şərqşünaslıq fakültəsinə daxil olub. Universitet illərində o, klassik Şərq ədəbiyyatı, islamşünaslıq, ərəb-fars filologiyası, islam tarixi və fəlsəfəsini dərindən öyrənir, müxtəlif elmi və tələbə layihələrində iştirak edir. Onun elmi maraqları tədricən İslam mədəniyyətinin, ərəb ədəbiyyatının və Azərbaycan-Şərq ədəbi əlaqələrinin tədqiqinə yönəlir.

Ali təhsilini uğurla başa vurduqdan sonra, Gövhər Baxşəliyeva elmi fəaliyyətini AMEA-nın Şərqşünaslıq İnstitutunda davam etdirir. Onun ilk elmi işləri İslam tarixi, ərəb-fars filologiyası və Azərbaycan-Şərq ədəbi-mədəni əlaqələri mövzusuna həsr olunub. Ciddi elmi axtarışlar, zəhmət və tədqiqatlar nəticəsində o, tədricən Azərbaycan şərqşünaslığının gənc və ümidverici simalarından birinə çevrildi.

Elmi Dərəcə və Doktorluq Fəaliyyəti

Gövhər Baxşəliyeva elmi axtarışlarını magistratura və aspirantura pilləsində davam etdirib. O, filologiya elmləri üzrə namizədlik, daha sonra isə doktorluq dissertasiyalarını uğurla müdafiə edib. Onun əsas tədqiqat mövzuları İslamşünaslıq, Şərq və Qərb ədəbi-fəlsəfi düşüncəsi, orta əsrlər islam sivilizasiyasının Azərbaycan və dünya tarixində rolu, ərəb-fars ədəbiyyatının təsiri və digər sahələri əhatə edir.

Onun elmi irsi Azərbaycan və beynəlxalq elmi ictimaiyyətdə yüksək qiymətləndirilir. Gövhər xanımın əsərlərində klassik mənbələrin, arxiv materiallarının, qədim yazılı abidələrin və dövrünün çağdaş elmi metodlarının sintezi öz əksini tapıb. O, elmi yazılarında sadə, anlaşıqlı və canlı dildən istifadə edir, həm elmi cəmiyyət, həm də geniş oxucu kütləsi üçün maraqlı və əlçatan məlumatlar təqdim edir.

AMEA Şərqşünaslıq İnstitutunda Elmi-Təşkilati Fəaliyyət

Gövhər Baxşəliyeva Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Akademik Z. M. Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun baş direktoru vəzifəsində uzun illərdir uğurla çalışır. Onun rəhbərliyi altında institutda fundamental elmi tədqiqatlar, beynəlxalq əlaqələr və elmi kadrların hazırlanması istiqamətində mühüm islahatlar aparılıb.

O, institutda bir çox yeni elmi istiqamətlər, tematik laboratoriyalar və tədqiqat qrupları yaradıb. Gənc alimlərin elmi inkişafı, dissertasiya müdafiələrinin təşkili, elmi nəşrlərin və monoqrafiyaların hazırlanması, beynəlxalq simpozium və konfransların keçirilməsi onun rəhbərliyi dövründə əsas prioritetlərdən olub. Baxşəliyeva bu vəzifədə peşəkar, səmərəli və demokratik idarəçilik nümunəsi göstərib.

Beynəlxalq Elmi Əlaqələr və İslamşünaslıq Tədqiqatları

Gövhər Baxşəliyeva beynəlxalq elmi ictimaiyyətin fəal üzvüdür. O, dünyanın bir çox nüfuzlu universitet və elmi mərkəzləri ilə sıx əməkdaşlıq edir, beynəlxalq simpozium və konfranslarda məruzələrlə çıxış edir. İslam mədəniyyəti, ərəb və fars ədəbiyyatı, Şərq-Qərb dialoqu, dini fəlsəfə, tolerantlıq, Azərbaycanda İslam irsi mövzusunda apardığı tədqiqatlar, onun beynəlxalq elmi nüfuzunu daha da artırıb.

O, Avropa, Asiya, Yaxın Şərq və postsovet ölkələrinin bir çox elmi mərkəzlərində Azərbaycan elminin təbliği, ortaq layihələrin icrası, elmi nəşrlərin mübadiləsi və birgə tədqiqatların aparılması üçün səmərəli təşəbbüslər göstərir. Beynəlxalq miqyasda tanınması Gövhər xanımın həm fərdi, həm də milli elmi brend kimi formalaşmasında mühüm rol oynayıb.

Əsas Elmi Əsərləri və Elmi İrsi

Gövhər Baxşəliyeva Azərbaycan və dünya elmi ictimaiyyətində tanınmış onlarla monoqrafiya, yüzlərlə elmi məqalə, elmi-populyar kitab və araşdırmanın müəllifidir. Onun əsərləri əsasən İslam mədəniyyəti, ərəb və fars filologiyası, Şərq ədəbiyyatı və tarixi, dini fəlsəfə, Azərbaycan-Şərq əlaqələri, Qafqazda dini proseslər və s. mövzuları əhatə edir.

Baxşəliyevanın “İslam sivilizasiyasının tarixi və Azərbaycanda inkişafı”, “Qafqazda İslam mədəniyyəti”, “Ərəb və fars klassik poeziyası və Azərbaycan”, “Şərq-Qərb ədəbi-fəlsəfi əlaqələri”, “Azərbaycan və İslam sivilizasiyası” kimi əsərləri geniş elmi ictimaiyyətdə böyük maraq doğurub və tədqiqatçılar üçün əsas qaynaq sayılır. Onun elmi irsi yeni nəsil alimlər üçün etalon və metodoloji baza rolunu oynayır.

Akademik Status və İctimai Elmlər Bölməsində Rəhbər vəzifəsi

Gövhər Baxşəliyeva 2017-ci ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvüdür və İctimai Elmlər Bölməsinin sədridir. Bu yüksək elmi və ictimai vəzifə ona Azərbaycan elminin və cəmiyyətinin inkişafında daha geniş imkanlar yaradıb. O, elmi strategiyanın müəyyənləşdirilməsi, fundamental və tətbiqi elmi tədqiqatların təşkili, elmin idarəolunması, yeni layihələrin icrası və gənc alimlərin dəstəklənməsi sahəsində fəal fəaliyyət göstərir.

Onun sədrliyi ilə bir çox elmi forumlar, beynəlxalq layihələr və ictimai təşəbbüslər həyata keçirilir. İctimai Elmlər Bölməsində fərqli elmi sahələrin sintezi, innovativ tədqiqatlar və cəmiyyət üçün vacib elmi proqramların hazırlanması, Gövhər xanımın təşkilatçılıq qabiliyyətinin və liderliyinin bariz nümunəsidir.

Pedaqoji Fəaliyyət və Gənc Alimlərin Hazırlanması

Gövhər Baxşəliyeva Azərbaycan elminin gələcəyi üçün gənc alimlərin hazırlanmasına xüsusi diqqət yetirir. O, uzun illər müxtəlif ali məktəblərdə müəllimlik edib, çoxsaylı magistr, doktorant və elmlər namizədlərinə rəhbərlik edib. Onun pedaqoji fəaliyyəti, elmi metodikanı aşılaması, tələbələrə fərdi yanaşması, bədii və elmi düşüncənin inkişafına göstərdiyi dəstək gənclər arasında yüksək qiymətləndirilir.

Gövhər xanım tez-tez elmi seminarlar, ustad dərsləri, konfranslar təşkil edir və gənclərin beynəlxalq elmi mühitə inteqrasiyasına kömək edir. Onun yetirmələri bu gün Azərbaycanın və xarici ölkələrin müxtəlif elmi müəssisələrində uğurla fəaliyyət göstərirlər.

Qadın Alim və İctimaiyyət üçün Rol Model

Akademik Gövhər Baxşəliyeva qadınların elmdə və cəmiyyətdə bərabər hüquq və imkanlarının genişlənməsi uğrunda daim mübarizə aparıb. O, gənc qadın alimlər üçün bir rol model, nümunə, motivasiya mənbəyidir. Cəmiyyətdə qadınların elmdə, idarəetmədə, ictimai həyatda uğurla fəaliyyət göstərə biləcəyini şəxsi nümunəsi ilə sübut edib. Onun uğurları Azərbaycanda qadınların ictimai-siyasi və elmi fəallığının artmasına, yeni qadın liderlərin yetişməsinə təkan verib.

Beynəlxalq və Dövlət Təltifləri, Cəmiyyət tərəfindən Qiymətləndirmə

Gövhər Baxşəliyeva elmi və ictimai fəaliyyəti ilə bir çox beynəlxalq və dövlət təltiflərinə, fəxri fərmanlara, orden və medallara layiq görülüb. Onun elmi nailiyyətləri və ictimai işləri Azərbaycan Prezidenti və müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Akademik həmkarları, tələbələr və ictimaiyyət onu daim böyük hörmət və rəğbətlə anır, fəxarət mənbəyi sayır.

Gövhər Baxşəliyeva Azərbaycan elminin, xüsusən şərqşünaslıq və ictimai elmlər sahəsinin müasir parlaq simasıdır. Onun elmi, təşkilati və ictimai fəaliyyəti Azərbaycan elminin dünya səviyyəsində tanınmasına, milli-mədəni irsimizin qorunmasına və gənc alim nəslinin yetişməsinə böyük töhfə verir. O, həm elmdə, həm də cəmiyyətdə qadının yeri və rolunun genişlənməsində əsl nümunə, milli və beynəlxalq elmi mühitin lideri və təbliğatçısı kimi yadda qalacaq. Gövhər Baxşəliyevanın irsi və adı Azərbaycan elminin inkişaf tarixində silinməz iz qoyub və qoymaqda davam edir.

Ən Çox Verilən Suallar