Göylər Kəndi (Şamaxı rayonu) : Coğrafi Mövqe, Təbii Şərait

Azərbaycanın qədim və zəngin tarixi olan Şamaxı rayonunun səfalı kəndlərindən biri də Göylər kəndidir. Bu kənd təbii gözəllikləri, coğrafi mövqeyi, qədim tarixə malik abidələri, zəhmətkeş insanları və milli ənənələri ilə seçilir. Göylər kəndi, Şamaxı rayonunun inzibati ərazi vahidində yerləşir və ölkənin mərkəzi hissəsində, Abşeron yarımadasının dağətəyi bölgəsində qərar tutur. Burada bənzərsiz təbiət mənzərələri, məhsuldar torpaqlar, müxtəlif iqlim şəraiti və xalqın özünəməxsus həyat tərzi bir araya gəlib.

Göylər kəndi, həm qədim, həm də müasir Azərbaycan kəndlərinin bir çox tipik xüsusiyyətlərini özündə birləşdirir. Qədim zamanlardan bəri burada insanlar əsasən kənd təsərrüfatı, üzümçülük, heyvandarlıq və əkinçiliklə məşğul olublar. Son illər kəndin infrastrukturu, sosial həyatı və əhalinin rifahı xeyli yüksəlib, müasir məktəblər, tibb məntəqələri, ictimai obyektlər və abadlıq işləri kəndin inkişafına mühüm töhfə verib. Göylər həm də özünün qədim etnoqrafik dəyərləri, xalq sənətləri, adət-ənənələri və qonaqpərvər insanları ilə tanınır.

Coğrafi mövqe və təbii şərait

Göylər kəndi Şamaxı rayonunun şimal-qərbində, rayon mərkəzindən təxminən 25-30 km məsafədə, dağətəyi zonada yerləşir. Ərazinin təbii relyefi əsasən dağlar, təpələr, dərələr və geniş düzənliklərlə əhatə olunub. Kəndin yerləşdiyi sahə zəngin təbii resurslara, təmiz su mənbələrinə və məhsuldar torpaqlara malikdir.

Ərazidə hökm sürən iqlim əsasən mülayim-isti və yarı quraq subtropikdir. Yaz və yay aylarında kənd yaşıllıqlar, meyvə bağları, çəmənliklərlə örtülür. Payızda isə ətrafı bənövşəyi, qırmızı və sarı rəngli yarpaqlar bəzəyir. Qış aylarında isə bölgə nisbətən yumşaq və qarsız keçir. Kənd ərazisindən bir neçə kiçik çay və bulaq axır, təbii su ehtiyatları yerli əhali üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Tarixi inkişaf və əhalisi

Göylər kəndinin tarixi qədim dövrlərə – minilliklər öncəyə gedib çıxır. Bölgədə aparılmış arxeoloji tədqiqatlar, tapılmış məişət əşyaları, qədim qəbiristanlıqlar və abidələr bu ərazidə insanların min illərdir yaşadığını təsdiq edir. Əfsanələrə görə, Göylər kəndinin adı “göy” sözündən – təbiətin sonsuz mavi səmasını və ya təmiz havasını ifadə edir. Bəzi mənbələrdə isə kəndin adının qədim türk tayfa adları ilə bağlılığı da qeyd olunur.

Kənddə hazırda təxminən 2–3 min nəfər əhali yaşayır. Əhali əsasən azərbaycanlılardan ibarətdir. Göylər kəndinin əhalisi zəhmətsevərliyi, qonaqpərvərliyi, saf əxlaqı və milli dəyərlərə bağlılığı ilə fərqlənir. Kənddə böyük ailə ənənələri, nəsil ağsaqqalları, mərasim və adət-ənənələr qorunub saxlanılır. Burada hər il mövsümi yığım, bayram şənlikləri, toy və nişan mərasimləri xüsusi əhval-ruhiyyə ilə keçirilir.

Kənd təsərrüfatı və iqtisadiyyat

Göylər kəndinin əsas məşğuliyyəti kənd təsərrüfatıdır. Əhali əsasən əkinçilik, taxılçılıq, kartofçuluq, tərəvəzçilik, meyvə bağçılığı və üzümçülüklə məşğul olur. Həmçinin, iribuynuzlu və xırdabuynuzlu heyvandarlıq, quşçuluq kənd təsərrüfatının vacib sahələrindəndir. Son illərdə müasir aqrar texnologiyaların tətbiqi, yeni suvarma sistemləri və texnikanın təkmilləşməsi məhsuldarlığı daha da artırıb.

Göylər kəndi həm də təbii bal, süd məhsulları, tərəvəz və meyvə növləri ilə tanınır. Kənddə müxtəlif arıçılıq təsərrüfatları mövcuddur. Yerli bazarlarda satılan məhsullar ekoloji cəhətdən təmiz və orqanikdir. Kənd iqtisadiyyatı əsasən ailə təsərrüfatları, fərdi torpaq sahələri və kiçik sahibkarlıq üzərində qurulub.

İnfrastruktur və sosial həyat

Göylər kəndində son illər geniş abadlıq və quruculuq işləri aparılıb. Yollar təmir edilib, içməli və suvarma suyu xətləri çəkilib, elektrik və rabitə şəbəkələri müasirləşdirilib. Kənddə müasir məktəb binası, uşaq bağçası, tibb məntəqəsi, mədəniyyət evi, poçt, kitabxana, market və digər sosial obyektlər fəaliyyət göstərir.

Təhsil ənənələri yüksək səviyyədədir. Kənd orta məktəbində təcrübəli müəllimlər, yeni tədris metodları və müxtəlif əlavə kurslar tətbiq olunur. Gənclər müxtəlif fənn olimpiadalarında, idman yarışlarında və yaradıcı tədbirlərdə fəal iştirak edirlər. Mədəniyyət evi kəndin ictimai həyatında xüsusi rol oynayır, burada müxtəlif tədbirlər, konsertlər, milli və dini bayramlar keçirilir.

Tarixi abidələr və mədəniyyət

Göylər kəndi və onun ətrafı bir sıra tarixi abidələr, qədim qəbiristanlıqlar, məscidlər və su dəyirmanları ilə zəngindir. Bölgədə tapılmış qədim məişət əşyaları, daş kitabələr, məqbərələr və arxeoloji qalıqlar kəndin minilliklər boyu insan məskəni olduğunu sübut edir.

Kənddə həmçinin xalq sənətləri – toxuculuq, dulusçuluq, xalçaçılıq, ağac oymaçılığı, tikmə və bəzək sənəti inkişaf edib. Milli musiqi, xalq rəqsləri, dastan və bayatılar burada nəsildən-nəslə ötürülür.

Ətraf mühit və ekoturizm imkanları

Göylər kəndinin təbiəti təkcə kənd təsərrüfatı üçün deyil, ekoturizm və istirahət üçün də böyük potensiala malikdir. Kəndin yaxınlığında təbii bulaqlar, yaşıllıq sahələri, meşəliklər və dağ yamacları yerləşir. Burada piyada və at gəzintiləri, piknik, yay düşərgələri, balıqçılıq və dağ turları üçün geniş imkanlar var.

Hər il yaz və yay aylarında şəhər və rayon sakinləri istirahət üçün Göylərə gəlir, təbiətin gözəlliyindən zövq alır, təbii və ekoloji cəhətdən təmiz məhsullardan istifadə edir.

Kəndin mətbəxi və folkloru

Göylər kəndinin mətbəxi Şamaxı bölgəsinin zəngin kulinariya ənənələrini əks etdirir. Burada plov, bozbaş, piti, dovğa, qutab, dolma, müxtəlif göyərti yeməkləri, təndir çörəyi, təbii bal və şirniyyat növləri hazırlanır. Kəndin mətbəxində istifadə olunan məhsullar əsasən yerli torpaqdan əldə olunur və orqanikdir.

Folklor nümunələri, el şənlikləri, toy mahnıları və milli oyunlar kənd həyatının ayrılmaz hissəsidir. Xüsusilə Novruz, Payız yığımı və digər mövsümi bayramlar özünəməxsus adət-ənənələrlə qeyd olunur.

Kənddə nüfuzlu şəxslər və ictimai həyat

Göylər kəndində bir sıra tanınmış ziyalılar, alimlər, müəllimlər, həkimlər və sənət adamları doğulub. Bu şəxslər kəndin təhsil, mədəniyyət və ictimai həyatında böyük rol oynayıblar. Hər yeni nəsil kəndin ənənələrini qoruyur, elmə və inkişafı önə çəkir.

Kənddə sosial həmrəylik, qonşuluq münasibətləri, nəsil ağsaqqalları və gənclərin birgə fəaliyyəti hər zaman ön plandadır. Əhali dövlət proqramlarında, sosial layihələrdə, xeyriyyə tədbirlərində fəal iştirak edir.

İnkişaf perspektivləri və gələcək planlar

Son illərdə Göylər kəndinin inkişafına yönəlik dövlət və rayon proqramları çərçivəsində yeni layihələr həyata keçirilir. Abadlıq, kənd təsərrüfatı, infrastruktur və sosial həyatın daha da yaxşılaşdırılması üçün yeni layihələr, investisiyalar və texnoloji yeniliklər tətbiq olunur.

Kənddə turizmin inkişafı, yeni iş yerlərinin yaradılması, innovativ kənd təsərrüfatı texnologiyalarının tətbiqi və gənclərin sosial fəaliyyətə cəlb olunması üçün yeni imkanlar yaradılır. Bütün bunlar kəndin müasir, dinamik və rifahlı gələcəyinin əsasını təşkil edir.

Göylər kəndi Şamaxı rayonunun təbiəti, tarixi, mədəniyyəti, insanları və inkişaf potensialı ilə seçilən yaşayış məkanlarındandır. Burada hər bir ailə, insan və adət Azərbaycan kənd həyatının canlı, saf və zəngin ənənələrini yaşadır. Kəndin təbii gözəlliyi, zəhmətsevər insanları, tarixə və mədəniyyətə bağlılığı Göyləri Azərbaycanın əvəzolunmaz kəndlərindən birinə çevirir. Kəndin gələcək inkişafı üçün yaradılan imkanlar isə burada yaşayan hər kəsin rifah və xoşbəxtliyinə zəmin yaradır.

Ən Çox Verilən Suallar