Ğufeylə Namazı: Fəziləti, Mənəvi Təsiri

İslam dünyasında namaz ibadətinin ayrı bir yeri var və hər bir namaz fərqli mənalar, savablar, hikmətlər daşıyır. Fərz, vacib, sünnət və nafilə namazlar müsəlmanların həyatına xüsusi nur, mənəvi rahatlıq və sabitlik gətirir. Hər gün, hər gecə, hər ay və il ərzində müsəlmanlar ibadətin müxtəlif formaları ilə Allaha yaxınlaşır, ruhlarını və qəlblərini saflaşdırırlar. Bu namazlardan biri də İslam ənənəsində mühüm yeri olan ğufeylə namazıdır. Bəziləri üçün az tanınsa da, əslində Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) öz həyatında davamlı qıldığı və ümmətinə tövsiyə etdiyi bu namaz bərəkət, savab və mənəvi dərinlik baxımından çox böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Ğufeylə namazı nədir və adı haradan gəlir?

Ğufeylə namazı, məğrib və işa namazları arasında qılınan, iki rəkətdən ibarət müstəhəb (nafilə) bir ibadət növüdür. Ərəb dilində “ğufeylə” sözü “kiçik bağışlanma, örtük” mənasına gəlir və bu namazın bəndəni günahların örtülməsi, bağışlanması və Allahın mərhəmətinə nail olmaq üçün xüsusi fürsət olması anlamını ifadə edir. Bir çox hədislərdə və İslam alimlərinin əsərlərində ğufeylə namazının fəziləti vurğulanır, onun mənəvi təsiri geniş izah olunur. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) buyurub: “Ğufeylə namazı Allah qatında böyük savab və bərəkətə səbəbdir”. Bu namaz öz vaxtı, duası və oxunuşu ilə digərlərindən fərqlənir.

Tarixi və İslamda yeri

Tarixi mənbələrdə ğufeylə namazının, xüsusilə də səhabələr və tabein dövründə çox geniş yayıldığı qeyd edilir. Əhli-sünnə məzhəbinin fiqh kitablarında bu namazın məğrib və işa arasında, təxminən günəş batandan sonra gecə tam qaralanmamış qılınmasının xüsusilə savab olduğu bildirilir. Hicri tarixinin ilk dövrlərində müsəlmanlar, məğribdən sonra evə tələsməz, məsciddə bir müddət qalıb ğufeylə namazını da qılar, sonra evlərinə gedərdilər. İmam Əbu Hənifə, İmam Şafii və bir çox böyük alim bu namazı təkidli sünnət və ya müstəhəb kimi qiymətləndirib. Məşhur hədis ravisi Ənəs ibn Malikdən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (s.ə.s.) hər axşam məğrib və işa arasında ğufeylə namazını qılar və ətrafındakı müsəlmanlara da bu ibadəti tövsiyə edərdi.

Qılınma qaydası və niyyəti

Ğufeylə namazı iki rəkət şəklində, tək başına qılınır. Niyyət edərkən “Allah rizası üçün ğufeylə namazı qılıram” deyilir. Birinci rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra “Kafirun” surəsi, ikinci rəkətdə isə “İxlas” surəsi oxunması tövsiyə olunur. Həmçinin, hər iki rəkətdən sonra xüsusi ğufeylə duası oxumaq bəyənilir. Bu dua namazın ruhunu və məqsədini daha da dərinləşdirir, Allahdan bağışlanma və mərhəmət istənir. Əgər namazdan sonra edilən dua səmimi və ixlaslı olarsa, Allah-taala bəndənin kiçik və böyük günahlarını örtər və bərəkət qapılarını açar. Namazın vaxtı məğribin fərz və sünnəti qılındıqdan sonra, işa namazının vaxtı daxil olmamışdır.

Fəziləti və mənəvi təsiri

Ğufeylə namazı mənəvi baxımdan insanın ruhunu sakitləşdirir, gündəlik günahlarının bağışlanması üçün xüsusi fürsət yaradır. Bütün gün boyunca insan bilmədən, düşünmədən və ya səhvən xətalara yol verə bilər. Bu namazda Allahdan məhz o xətaların və günahların örtülməsi və bağışlanması dilənir. Hər rükuda, səcdədə və duada insan Allah qarşısında acizliyini etiraf edir, mərhəmət və rəhmət diləyir. Hədislərdə qeyd olunur ki, kim ğufeylə namazını davamlı qılar, Allah onun qəlbinə nur və rahatlıq bəxş edər, ailəsində bərəkət artır və övladlarının gələcəyi üçün xeyirli dua qapıları açılar. Əhli-beyt imamları da ğufeylə namazının hikmətini və savabını xüsusilə vurğulamışlar.

Ədəbi və mənəvi motivasiyası

Ğufeylə namazı İslam ədəbiyyatında və sufi poeziyada da tez-tez xatırlanır. Şairlər bu namazın ruhunu, ilahi sevgini, bağışlanma ümidini, insanın Allaha olan ehtiyac və sevgisini təsvir ediblər. Bu namaz gecə və gündüzün sərhədində, axşamın sükutunda qılındığı üçün insan ruhunda xüsusi bir təmizlik, yüngüllük və mənəvi ucalıq hissi yaradır. Sufi ənənəsində bu namaz ilahi məhəbbətin, insanın Allah qarşısında əyilməsinin, xətalarından sığınmasının və ruhun saflaşmasının simvolu hesab edilir. Namazdan sonra edilən dua isə insanı ruhən və qəlbən yüngülləşdirir, Allahla daha yaxın və səmimi ünsiyyət yaradır.

Müasir dövrdə ğufeylə namazı və əhəmiyyəti

Bu gün, xüsusilə şəhər həyatında, insanların iş və qayğılarının artdığı dövrdə mənəvi rahatlıq, Allaha sığınma və bağışlanma hissi daha da aktuallaşıb. Gecə və gündüzün keçid anında qılınan ğufeylə namazı insan üçün bir dayanacaq, nəfəs, təmizlənmə fürsətidir. Hər gün yaşanan stress, çətinlik və günah hissindən sonra bu iki rəkət namaz insanı ruhi təravətlə doldurur. Son illərdə bir çox müsəlman ailələri, xüsusilə də gənclər arasında bu namazı ənənəyə çevirmək, gündəlik həyatın ayrılmaz hissəsi etmək tendensiyası güclənir. Onlar ğufeylə namazını qılmaqla mənəvi dinclik, ailə birliyi və daxili rahatlıq tapırlar.

İslam hüququ və fətvalarda ğufeylə namazı

Fəqih və alimlər ğufeylə namazının savab və fəzilətini təsdiq etmiş, onu müstəhəb ibadət kimi dəyərləndirmişlər. Əhli-sünnə və əhli-şiə məzhəblərində bu namazın hökmü, vaxtı, niyyəti və duası ilə bağlı müxtəlif fətvalar verilib. Əsas fikir odur ki, ğufeylə namazı İslam hüququ baxımından könüllü, lakin savabı çox böyük bir ibadətdir. Hər bir müsəlmanın bu namazı qılması, günahlarından bağışlanma diləməsi, ailə və yaxınlarının mənəvi xeyiri üçün dua etməsi tövsiyə olunur. Rəsmi dini idarələr də bu namazın cəmiyyətə mənəvi nümunə, birlik və Allah qorxusu aşıladığını vurğulayır.

Ğufeylə namazı İslam ənənəsinin, bəndə-Allah münasibətinin gözəl bir nümunəsidir. Bu namaz hər bir müsəlmana gündəlik həyatının axarında, iş-güc, ailə və sosial qayğılardan uzaqlaşıb Allahla səmimi ünsiyyət qurmaq, mənəvi paklıq və bağışlanma diləmək imkanı verir. Tarix boyu davam edən bu ibadət forması İslam ruhunun, bağışlanma və mərhəmət fəlsəfəsinin canlı təzahürüdür. Hər bir müsəlman üçün ğufeylə namazı, ruhun yüngülləşməsi, qəlbin nurla dolması və Allaha bir addım da yaxınlaşmaq deməkdir.

Ən Çox Verilən Suallar