Gürcüstan Qafqaz regionunda yerləşən, Qara dəniz sahilində yerləşən strateji əhəmiyyətə malik bir dövlətdir. Şimalda Rusiya Federasiyası, cənubda Türkiyə və Ermənistan, cənub-şərqdə isə Azərbaycanla həmsərhəddir. Qərbdə isə Gürcüstanın sahilini Qara dəniz əhatə edir. Bu əlverişli coğrafi mövqe ölkəyə həm Şərq, həm də Qərb mədəniyyətləri arasında körpü rolu verir. Gürcüstanın ərazisi 69 700 kvadrat kilometr təşkil edir və dağlıq, meşəlik, dərə və düzənlik relyefləri ilə seçilir. Böyük Qafqaz və Kiçik Qafqaz silsilələri ölkənin şimal və cənub sərhədlərini əhatə edir.
Əhalisi, Etnik Tərkibi və Dillər
Gürcüstanın əhalisi 2024-cü ilin məlumatına görə, təxminən 3,7 milyon nəfərdir. Əhalinin böyük hissəsini gürcülər (təxminən 86%) təşkil edir. Ölkədə azərbaycanlılar, ermənilər, abxazlar, osetinlər, ruslar, yunanlar, yəhudilər və digər milli azlıqlar da yaşayır. Gürcüstan çoxmillətli cəmiyyətə malik olmaqla yanaşı, fərqli mədəniyyətlərin və ənənələrin sintez olunduğu unikal bir ölkədir.
Dövlət dili gürcü dilidir. Gürcü dili Qafqaz dilləri ailəsinə daxildir və qədim yazılı ədəbiyyata malik olan azsaylı dillərdən biridir. Əhalinin bir hissəsi rus, azərbaycan, erməni, abxaz və başqa dillərdə də danışır. Böyük şəhərlərdə və turizm zonalarında ingilis dili də yayılıb.
Gürcüstanın Paytaxtı və Böyük Şəhərləri
Gürcüstanın paytaxtı və ən böyük şəhəri Tbilisidir. Tbilisi ölkənin mərkəzi siyasi, iqtisadi, elmi, mədəni və turistik məkanıdır. Burada müasir göydələnlər, tarixi binalar, qədim küçələr, kilsələr, məscidlər və sinqoqlar yanaşı mövcuddur. Tbilisi eyni zamanda Qafqazın ən böyük şəhərlərindən biri sayılır.
Digər əsas şəhərlərə Kutaisi, Batumi, Rustavi, Zugdidi, Qori, Telavi, Poti və Akhaltsikhe daxildir. Batumi isə Gürcüstanın Qara dəniz sahilində yerləşən əsas kurort və turizm şəhəri kimi məşhurdur. Kutaisi isə ölkənin ikinci böyük şəhəri olmaqla bərabər, Qərbi Gürcüstanın mədəni və tarixi mərkəzidir.
Gürcüstanın Tarixi və Dövlətçilik Ənənələri
Gürcüstan qədim tarixə və zəngin dövlətçilik ənənələrinə malikdir. Qədim Kolxida və İberiya krallıqları bu ərazidə formalaşıb. Mifologiyada Argonautlar və qızıl yun haqqında əfsanə də məhz Kolxida ilə bağlıdır. Orta əsrlərdə Gürcüstan Böyük David və Tamara xanımın hakimiyyəti dövründə Qafqazın ən güclü dövlətlərindən birinə çevrilib.
XIII-XV əsrlərdə monqolların, eləcə də türklərin və farsların hücumları Gürcüstanın parçalanmasına səbəb oldu. XIX əsrdə Gürcüstan Rusiya imperiyasına birləşdirildi, 1918-ci ildə isə ilk dəfə müstəqil dövlət kimi elan edildi. 1921-ci ildə Sovet Rusiyasının işğalı nəticəsində SSRİ-nin tərkibinə qatıldı və yalnız 1991-ci ildə dövlət müstəqilliyini yenidən bərpa etdi.
Siyasi Quruluşu və Dövlət İdarəçiliyi
Gürcüstan unitar, demokratik, hüquqi dövlətdir. Dövlət başçısı prezidentdir, lakin ölkənin icraedici hakimiyyəti əsasən baş nazirin və hökumətin əlində cəmləşib. Qanunverici orqan Gürcüstan Parlamenti – Sakartvelos Parlamenti adlanır və proporsional və majoritar seçki sistemi əsasında formalaşır.
Ölkədə çoxpartiyalı siyasi sistem mövcuddur. Son illər Gürcüstan siyasi islahatlar, demokratik institutların inkişafı və Avropaya inteqrasiya istiqamətində mühüm addımlar atıb.
Gürcüstanın İqtisadiyyatı
Gürcüstan iqtisadiyyatı keçid dövrünü başa vuraraq bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə əsaslanır. Əsas iqtisadi sahələr kənd təsərrüfatı, turizm, nəqliyyat, enerji, qida və yüngül sənaye, xidmətlər sektorudur. Qara dəniz limanları (Batumi, Poti) tranzit və ticarət üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Kənd təsərrüfatında üzümçülük, sitrus və tərəvəzçilik, çay və tütünçülük inkişaf edib.
İqtisadiyyatda ən sürətlə inkişaf edən sahələrdən biri turizmdir. Gürcüstan Qafqazda əsas turizm istiqamətlərindən birinə çevrilib. Buraya hər il milyonlarla turist gəlir. Ölkənin ümumi daxili məhsulu (ÜDM) 2023-cü ilin sonuna 28 milyard ABŞ dollarına yaxın olub.
Gürcüstanın Turizm Potensialı
Gürcüstan Qafqazın ən gözəl və turizm üçün əlverişli ölkələrindən biridir. Unikal təbiəti – dağlar, meşələr, şəlalələr, çaylar, qızılı çimərliklər, tarixi abidələr, qala və kilsələr, milli parklar turistləri cəlb edir. Batumi və Qara dəniz sahili yay turizmi üçün, Qudauri və Bakuriani isə qış idman növləri üçün idealdır. Kazbeqi, Mestia və Tusheti kimi dağlıq rayonlar trekking, alpinizm və eko-turizm üçün məşhurdur.
Tbilisi, Kutaisi, Mtsxeta, Sighnaghi kimi şəhərlərdə tarixi məkanlar, qədim məbədlər, muzeylər və orijinal qastronomiya turistləri cəlb edir. Gürcü mətbəxi və milli şərabları dünya üzrə tanınır.
Gürcüstanın Mədəniyyəti, Dini və Milli Dəyərləri
Gürcüstan çox zəngin mədəni və dini irsə malikdir. Gürcü xalq musiqisi, polifonik xor ifaları, xalq rəqsləri, ədəbiyyat, incəsənət və memarlıq ölkənin fərqliliyini formalaşdırır. Gürcü dilində yazılı abidələr eramızın V əsrinə gedib çıxır.
Gürcüstan əhalisinin əksəriyyəti pravoslav xristiandır. Gürcü Pravoslav Kilsəsi ölkənin dini və milli kimliyinin əsas dayağıdır. Lakin ölkədə müsəlman, katolik, yəhudi və digər dini icmalar da sülh və qarşılıqlı hörmət şəraitində fəaliyyət göstərir.
Gürcüstanın Təhsil və Elmi Potensialı
Gürcüstanda təhsil dövlətin prioritet sahələrindən biridir. Orta məktəblər, kolleclər və ali məktəblər ölkənin hər yerində fəaliyyət göstərir. Tbilisi Dövlət Universiteti, Gürcü Texniki Universiteti, Kutaisi Universiteti, Batumi Dövlət Universiteti ölkənin ən nüfuzlu ali təhsil ocaqlarıdır. Beynəlxalq proqramlar, xaricdə təhsil imkanları və müasir tədqiqat mərkəzləri gənc nəsil üçün yeni üfüqlər açır.
Elm və tədqiqat sahəsində son illərdə innovativ layihələr, texnologiyaların tətbiqi və beynəlxalq əməkdaşlıq güclənib.
Gürcüstan və Azərbaycan Arasındakı Əlaqələr
Gürcüstan və Azərbaycan arasında tarixi, iqtisadi, siyasi və mədəni əlaqələr çox qədimdir. Hər iki xalq bir çox ortaq dəyərlərə və tarixə sahibdir. Azərbaycan Gürcüstanın əsas ticarət tərəfdaşlarından biri, həmçinin energetika, nəqliyyat və turizm sahəsində strateji müttəfiqidir.
Azərbaycanlılar Gürcüstanda böyük və hörmətli diaspor təşkil edir. Gürcüstan azərbaycanlıları ölkənin sosial-iqtisadi və ictimai həyatında fəal iştirak edirlər.
Gürcüstan Qafqazın ürəyində yerləşən, zəngin tarixi, möhtəşəm təbiəti, rəngarəng mədəniyyəti, tolerant cəmiyyəti, inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatı və səmimi insanları ilə fərqlənən unikal bir dövlətdir. Bu ölkə hər bir səyyah və araşdırmaçı üçün kəşf edilməyə dəyər bir məkandır. Gürcüstan müasir dünyada öz yerini qoruyur və yeni dövrdə regional və qlobal proseslərdə fəal rol oynamağa davam edir.
Ən Çox Verilən Suallar
Gürcüstan Qafqaz regionunda, Qara dəniz sahilində, Azərbaycan, Rusiya, Ermənistan və Türkiyə ilə sərhəddə yerləşir.
Ölkənin paytaxtı və ən böyük şəhəri Tbilisidir.
2024-cü ilin məlumatına görə, Gürcüstanda təxminən 3,7 milyon nəfər yaşayır.
Dövlət dili gürcü dilidir, lakin bir çox milli azlıq öz ana dilində də danışır.
Kənd təsərrüfatı, turizm, nəqliyyat, enerji, yüngül sənaye və ticarət əsas iqtisadi sahələrdir.
Tbilisi, Batumi, Kutaisi, Qudauri, Kazbeqi, Mestia və Tusheti əsas turizm bölgələridir.
Əksəriyyət pravoslav xristiandır, ölkədə müxtəlif dini və milli azlıqlar birgə yaşayır.
Qədim Kolxida, İberiya krallıqları, Orta əsrlər Gürcü dövləti, Rusiya İmperiyası, Sovet İttifaqı və müstəqillik dövrü.
İki ölkə arasında tarixi, iqtisadi, siyasi və mədəni əməkdaşlıq mövcuddur.
Orta məktəblər, kolleclər və universitetlər ölkənin hər yerində fəaliyyət göstərir, təhsil səviyyəsi getdikcə yüksəlir.
