Bakının Xətai rayonunda yerləşən Hərbi Qənimətlər Parkı 2021-ci ilin aprelində ictimaiyyətə açıldı və çox qısa müddətdə həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq mediada geniş maraq doğurdu. Park 2020-ci il Vətən müharibəsində Azərbaycan Ordusunun əldə etdiyi qələbənin simvolik məkanı kimi layihələndirilib. Burada nümayiş etdirilən hərbi texnika, silah-sursat, sənədlər və müxtəlif artefaktlar düşmən ordusundan qənimət kimi götürülüb. Ekspozisiyanın konsepsiyası təkcə qələbə ruhunu göstərməkdən ibarət deyil; o, eyni zamanda müasir Azərbaycan dövlətinin hərbi-siyasi strategiyasının, milli birlik duyğusunun və tarixi ədalətin bərpası ideyasının ictimai platformasıdır. Parkın giriş hissəsində ziyarətçiləri 44 günlük müharibənin əsas məqamlarını əks etdirən panoramik installyasiya qarşılayır. Sərgilənən hərbi texnika – tanklar, BMP-lər, artilleriya qurğuları, zenit kompleksləri – müxtəlif formalı informasiya lövhələri ilə müşayiət olunur ki, bu da eksponatların texniki göstəricilərini və ön cəbhədəki taleyini aydınlaşdırır. Park ərazisində xüsusi multimedia zalı yaradılıb; burada interaktiv xəritələr, arxiv fotoları və qısa sənədli videolar vasitəsilə döyüş marşrutları izlənir. Dizayn baxımından landşaft və sərgi zonaları harmonik şəkildə birləşdirilib: iri ağaclar, təmiz yollar və oturacaqlar ziyarəti rahat edir, soyuducu fəvvarələr yay aylarında sərinlik yaradır. Mənəvi çalar isə əsgər dəbilqələrindən formalaşdırılmış simbollarda və şəhidlərə həsr olunmuş guşələrdə daha aydın hiss olunur. Burada nümayiş edilən hər detal ölkənin keçdiyi çətin, lakin şərəfli yolun vizual xaritəsidir.
Parkın yaradılması və əsas məqsədləri
Hərbi Qənimətlər Parkının layihəsi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə hazırlandı. Məqsəd 44 günlük savaşda əldə edilmiş qələbəni gələcək nəsillərə vizual şəkildə çatdırmaq idi. Lahiyə cəmi bir neçə ayda ərsəyə gətirildi, yerli memarlar və müharibə tarixçiləri sıx əməkdaşlıq etdi
Park həm qələbə təntənəsini, həm də müharibənin dağıdıcı mahiyyətini eyni anda göstərmək missiyasını daşıyır. Burada silahların, tankların yanında məhv edilmiş düşmən mövqelərindən götürülmüş şəxsi əşyalar, döyüş qeydləri də var. Bu qarışıq ekspozisiya hərbi texnikanın soyuq dəmiri ilə insan faktorunun emosional yükünü balanslaşdırır
Sərgilənən texnikanın çeşidi və texniki göstəricilər
Əraziyə daxil olan ziyarətçi ilk növbədə zəncirvari düzülmüş 52 ədəd tankı görür. Əksəriyyəti T-72 və T-80 seriyalarına aiddir, bəzilərində aktyiv reaktiv zireh qalığının izləri qalıb. Tankların yanında zenit özüyeriyən qurğular, BMP-2 döyüş maşınları və D-30 haubitsaları sıraya düzülüb
Texnikanın texniki pasportu eksponatın qarşısında lövhə şəklində verilir: istehsal ili, hərəkətə gətirən mühərrikin gücü, döyüş çəkisi, ekipaj tərkibi və müharibə zamanı istifadə yeri. Beləliklə sadə tamaşaçı tankın kütləsini və ön cəbhədə tutduğu mövqeni aydın təsəvvür edir
Multimedia zalı və interaktiv tədris imkanları
Parkın mərkəzində yerləşən multimedia zalı 360 dərəcə əhatə edən proyeksiya sistemi ilə təchiz edilib. Burada ziyarətçi döyüş xronikasını, pilotsuz aparatların görüntülərini və topoqrafik xəritələri eyni vaxtda izləyə bilir. Proyeksiya zamanı sinxron səs effektləri döyüş atmosferini simulyasiya edir
Zalda sensor ekrana toxunmaqla konkret rayon, kənd və yüksəklik üzərində gedən əməliyyata dair məlumat açılır. Hər interaktiv paneldə qısa mətni dəstəkləyən üçölçülü model və arxiv fotosu yerləşir. Bu yanaşma həm hərbi tarix, həm də rəqəmsal təhsil baxımından nümunəvi hesab olunur
Park landşaftının dizayn prinsipləri
Landşaft memarları sərgi zonalarını geniş yaşıl sahələrlə ayırıblar. Ağac sıraları və dekorativ kollar səs-küyü udur, isti günlərdə kölgə yaradır. Yürüş yolları xüsusi sürüşməz daş plitə ilə döşənib; əlil arabası istifadəçiləri üçün enişli-çıxışlı rampalar nəzərdə tutulub
Fəvvarə və süni göl kompleksi əraziyə vizual balans qatır, suyun axışı metal səthin soyuq tonunu yumşaldır. Hər istirahət zonasının yanında QR kodlu stendlər quraşdırılıb; smartfonla skan edildikdə interaktiv audio-bələdçi açılır və ziyarətçi ekspozisiyanın məzmununu daha dərindən mənimsəyir
Qənimət materiallarının restavrasiya prosesi
Əldə edilən hərbi texnika öncə Müdafiə Nazirliyinin mütəxəssisləri tərəfindən təhvil alındı. Zədələnmiş hissələr arxiv dəyərini qorumaq üçün minimal müdaxilə prinsipi ilə bərkidildi. Paslanma əleyhinə emal, qoruyucu lak və antikorroziya qatları vuruldu
Restavrasiya zamanı silahların döyüş üzərindəki orijinal izləri saxlanıldı: güllə deşikləri, zireh çatları, yanıq ləkələri. Bu, ekspozisiyanın autentikliyini təmin edir və ziyarətçiyə hadisələri real miqyasda hiss etdirir. Texnikanın alt hissəsində stabil dayaq konstruksiyaları quraşdırıldı ki, uzunmüddətli sərgi təhlükəsiz olsun
Parkdakı memorial guşələrin mənəvi yükü
Hərbi Qənimətlər Parkı yalnız texniki artefaktlardan ibarət deyil. Şəhidlərə həsr olunmuş guşədə 44 günlük savaşda canını fəda etmiş hərbçilərin adları işıq panelləri üzərində əbədiləşdirilib. Ziyarətçilər burada güllər qoyur, xatirə fotosu çəkdirir
Memorial sahədə qurulan LED ekran gecə saatlarında şəhidlərin fotolarını və qısa bioqrafik məlumatlarını dövr edir. Bu, parkın qələbə atmosferini kədər və minnətdarlıq hissi ilə balanslaşdırır. Guşə həm də gələcək nəsillərə müharibənin insan itkisini unutmamağı xatırladır
Əlavə xidmətlər və turist infrastrukturu
Park ərazisində kafe, suvenir mağazası və rəqəmsal foto stendləri fəaliyyət göstərir. Ziyarətçi biletini onlayn satın alaraq QR kodla giriş turniketindən keçə bilir. Pandemiya dövründə qrup ziyarətləri üçün vaxt intervalları və sosial məsafə qaydası tətbiq olunub
Turistlərin rahatlığı üçün audio-bələdçi tətbiqi beş dildə – Azərbaycan, ingilis, rus, fransız və türk dillərində fəaliyyət göstərir. Eyni zamanda, uşaqlar üçün hazırlanmış “gənc bələdçi” rejimində oyunsu testlər və tapmacalar park turunu interaktiv macəraya çevirir
| Bölmə | Əsas məzmun | Ziyarət müddəti |
|---|---|---|
| Açıq sərgi | 300-dən çox texnika, silah, hərbi atribut | 45–60 dəqiqə |
| Multimedia zalı | 360° proyeksiya, interaktiv xəritə | 30 dəqiqə |
| Memorial guşə | Şəhid adları, LED ekran | 15 dəqiqə |
| Suvenir zonası | Maket, kitab, nişan dəsti | 10 dəqiqə |
| Kafe və istirahət | İsti-soyuq içkilər, fast-food | 20 dəqiqə |
Qalibiyyət xatirəsinin canlı muzeyi
Hərbi Qənimətlər Parkı Bakının urban landşaftında təkcə tarixi məkan deyil, həm də cəmiyyətin kollektiv emosiyasını ifadə edən bədii platformadır. Burada bir tankın zirehindəki güllə izindən tutmuş, şəhid guşəsindəki işıqlı portretə qədər hər detal qürurla kədərin, müharibə xatirəsinin sülh çağırışının iç-içə keçdiyini göstərir. Parkın yaradılması dövlətin hərb tarixini sənədləşdirmək və eyni zamanda gələcək nəsillərə hərbi qüdrət ilə humanist məsuliyyət arasında balansı öyrətmək niyyətinin vizual təcəssümüdür. Bu məkan rəqəmsal texnologiyalarla zənginləşdirilmiş sərgi üslubu sayəsində həm yerli ziyarətçiyə, həm də xarici turizmə açıq, müasir muzey təcrübəsi təqdim edir.
Hər eksponatın yanında yazılan faktlar gənc ziyarətçiyə obyektiv dərs, yaşlı nəslə isə xatirələrini yeniləmək imkanı yaradır. Parkın yenilənən tədbirlər planı – canlı ekskursiyalar, açıq hava konsertləri, təhsil seminarları – ictimai həyatı zənginləşdirir. Memarlıq dili, landşaft həlli və müasir ekspozisiya texnikası birlikdə milli identitetin vizual kodunu formalaşdırır. Qalibiyyət ruhu burada təkəbbürə deyil, özünəinam və gələcəyi qurma əzmində öz əksini tapır. Hərbi Qənimətlər Parkı həm tarixin, həm mədəni irsin, həm də modern texnoloji yeniliklərin kəsişdiyi interaktiv kitabdır; səhifələrini çevirmək hər kəs üçün həm yaddaş, həm öyrənmə, həm də dəyərlər baxımından dərin təcrübə deməkdir.
Ən Çox Verilən Suallar
Park Bakının Xətai rayonunda, Xocalı prospektindən bir qədər aralı, Zığ magistralına yaxın ərazidə salınıb. Şəhərin mərkəzi hissəsindən avtomobillə təqribən 10 dəqiqəyə çatmaq olur. İctimai nəqliyyatla da marşrut xətləri mövcuddur. Ətrafda geniş dayanacaq sahəsi var.
Rəsmi açılış mərasimi 12 aprel 2021-ci ildə keçirilib. Açılışda Prezident İlham Əliyev və bir sıra dövlət rəsmiləri iştirak ediblər. Park ilk günlərdən geniş ictimai maraq doğurub. Hazırda ilboyu fəaliyyət göstərir.
Rəsmi statistikaya görə, parkda 300-dən artıq hərbi texnika, silah-sursat və atribut sərgilənir. Bura 52 ədəd tank, 18 ədəd BMP, 24 artilleriya qurğusu, müxtəlif növ zenit sistemləri daxildir. Bundan əlavə, şəxsi əşyalar və sənədlər də nümayiş etdirilir. Ekspozisiya gələcəkdə genişləndirilə bilər.
Hazırda böyüklər üçün giriş bileti 10 AZN, tələbə və şagirdlər üçün 5 AZN nəzərdə tutulub. Müharibə veteranları və birinci dərəcəli şəhid ailə üzvləri üçün giriş pulsuzdur. Bileti onlayn platformadan və ya parkın kassasından əldə etmək mümkündür. Qrup ziyarətlərinə endirim tətbiq olunur.
Bəli, şəxsi istifadə üçün foto və video çəkməyə icazə verilir. Peşəkar çəkiliş üçün park administrasiyasından öncədən rəsmi icazə almaq lazımdır. Drone ilə çəkiliş qadağandır. Ziyarətçilər təhlükəsizlik baryerlərini keçmədən şəkil çəkə bilərlər.
Texnika ilkin restavrasiya mərhələsində pas və korroziya əleyhinə işlənib. Ekzponatlar açıq havada olsa da, periodik texniki baxımdan keçirilir. Ehtiyac yarandıqda qoruyucu lak yenilənir. Buen天气 şərtlərinə qarşı xüsusi örtüklər tətbiq olunub.
Bəli, park administrasiyası məktəblilər üçün xüsusi təlimatlı tur paketləri hazırlayıb. “Gənc bələdçi” rejimi interaktiv tapşırıqlar, xəritə üzərində oyun və viktorinalar təklif edir. Layihə uşaq psixoloqları ilə məsləhətləşdirilib. Məqsəd tarixi faktları interaktiv şəkildə öyrətməkdir.
Yaz və payız aylarında hava mülayim olduğundan açıq ekspozisiya rahat gəzilir. Yayda günorta saatları isti ola bilər, səhər və axşam sərin vaxt seçmək məsləhətdir. Qışda qısa gün işığına görə planlaşdırmanı əvvəlcədən etmək faydalıdır. Park həftənin bütün günləri açıqdır.
Ərazidə kafe, suvenir mağazası, Wi-Fi və bankomat quraşdırılıb. Audio-bələdçi tətbiqi beş dildə fəaliyyət göstərir. Həmçinin tualet, uşaq bezi dəyişmə otağı və əlillər üçün xüsusi rampalar mövcuddur. Təhlükəsizlik kameraları və mühafizə xidməti 24/7 rejimində işləyir.
Rəsmi vebsaytda “Ekskursiya sifarişi” bölməsinə daxil olaraq tarix və saat seçmək kifayətdir. 15 nəfərə qədər qruplar üçün bir bələdçi ayrılır. Dil seçimində Azərbaycan, rus və ingilis dilləri mövcuddur. Ödəniş bilet qiymətinə əlavə olaraq 20 AZN təşkil edir.
