Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərinin mərkəzində, Azadlıq meydanının sahilində ucalan Hökumət Evi həm monumental görkəmi, həm də tarixi əhəmiyyəti ilə seçilir. Bu əzəmətli bina ölkənin dövlət idarəçiliyinin əsas mərkəzlərindən biri olmaqla yanaşı, Azərbaycanın memarlıq irsinin ən nadir nümunələrindən biri hesab edilir. Təkcə administrativ funksiya daşımayan Hökumət Evi, eyni zamanda ölkənin siyasi tarixinin və milli kimliyinin rəmzlərindən biridir.
Tarixi İnkişaf və Tikintinin Əhəmiyyəti
Hökumət Evinin təməli 1936-cı ildə qoyulmuşdur. Layihələndirmə işlərinə tanınmış sovet memarları Lev Rudnev və Vladimir Munts rəhbərlik etmişdir. Əvvəlcə bina 13 mərtəbəli olaraq planlaşdırılsa da, maliyyə çətinlikləri və dövrün siyasi-iqtisadi şəraiti nəticəsində yalnız 10 mərtəbəsi inşa edilmişdir. Tikinti işlərinə İkinci Dünya Müharibəsinin başlanması da öz mənfi təsirini göstərmiş, işlər müvəqqəti dayandırılmışdır. Müharibə bitdikdən sonra tikinti prosesi yenidən sürətlənmiş və nəhayət, bina 1952-ci ildə tam istifadəyə verilmişdir.
Tikintidə sırf yerli mütəxəssislər deyil, müharibə əsiri olan almanlar da fəal iştirak etmiş, bu da binanın inşasına xüsusi bir iz buraxmışdır. Həmin dövrdə alman əsirlərin tikintidə işlədilməsi Sovet İttifaqının praktikasında geniş yayılmışdı.
Memarlıq Üslubu və Estetik Görünüşü
Hökumət Evi barokko memarlıq üslubunda layihələndirilmişdir. Binanın fasadında Azərbaycan memarlıq məktəbinin klassik motivləri öz əksini tapmış, xüsusilə Şirvanşahlar sarayının memarlıq elementlərindən ilham alınaraq tağlar və sütunlar əlavə edilmişdir. Bu elementlər binanın monumental görkəmini artırır, onu həm şəhər memarlığında, həm də Azərbaycanın milli mədəniyyətində seçilən mövqeyə yüksəldir.
Binanın fasadı əsasən Xəzər dənizinə və Azadlıq meydanına açılır. Bu yerləşmə təkcə estetik baxımdan deyil, həm də şəhərin mərkəzi hissəsində yerləşən vacib dövlət binası kimi strateji əhəmiyyət daşıyır.
Dövlət İdarələri və İstifadə
Hazırda Hökumət Evi müxtəlif dövlət orqanlarının fəaliyyət göstərdiyi inzibati mərkəz rolunu oynayır. Binada Mədəniyyət Nazirliyi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Dövlət Satınalmaları Agentliyi və Əqli Mülkiyyət Agentliyi kimi qurumlar fəaliyyət göstərir. Bu, binanın dövlət idarəçiliyindəki önəmini bir daha təsdiqləyir. 2006-2010-cu illərdə aparılan əsaslı təmir işləri nəticəsində bina müasir tələblərə uyğunlaşdırılmış, texniki avadanlıqlar yenilənmiş, təhlükəsizlik və komfort səviyyəsi artırılmışdır.
Tarixi Hadisələr və Simvolik Məqamlar
Hökumət Evi Azərbaycan tarixində mühüm hadisələrin şahidi olmuşdur. Sovet dövründə, 1955-ci ildə binanın qarşısında heykəltəraş Cəlal Qaryağdının yaratdığı V.İ. Leninin abidəsi ucaldılmış, bu abidə illərlə sovet ideologiyasının simvolu olmuşdur. 1991-ci ildə Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra Leninin heykəli götürülmüş, onun yerinə Azərbaycanın Dövlət Bayrağı ucaldılmışdır. Bu, ölkənin azadlıq və müstəqillik rəmzinə çevrilmişdir.
Bundan əlavə, 1990-cı il 20 Yanvar hadisələri zamanı Azadlıq meydanında baş tutan matəm mitinqi də məhz Hökumət Evinin qarşısında keçirilmişdir. Bu hadisə həm xalqın azadlıq iradəsinin, həm də binanın milli yaddaşdakı simvolik əhəmiyyətinin göstəricisidir.
Vətəndaşların Qəbulu Mərkəzi və Yeni Funksiyalar
2022-ci ildən etibarən Hökumət Evində Vətəndaşların Qəbulu Mərkəzi fəaliyyətə başlamışdır. Bu mərkəz dövlət qurumlarına müraciət etmək istəyən vətəndaşlar üçün vahid xidmət məkanı yaradaraq, həm dövlət xidmətlərinin əlçatanlığını, həm də vətəndaş məmnuniyyətini artırmışdır.
Əlavə Məlumatlar və Maraqlı Faktlar
Azadlıq meydanının ətrafı təkcə Hökumət Evi ilə deyil, eyni zamanda digər mühüm inzibati binalar, hotellər, muzeylər və ticarət mərkəzləri ilə zəngindir. Bu ərazi şəhərin həm tarixi, həm də müasir mədəni həyatının qovşağıdır.
Hökumət Evinin tikintisində istifadə olunan tikinti materiallarının bir çoxu yerli istehsal olunmuş, yalnız bəzi elementlər – məsələn, xüsusi mərmər və qranit – xaricdən gətirilmişdir. Binanın möhkəmliyi və zəlzələyə davamlılığı dövrünün memarlıq standartları üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb etmişdir.
Bütün bunları nəzərə alaraq deyə bilərik ki, Hökumət Evi təkcə bir inzibati bina deyil, həm də Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin canlı şahidi, memarlıq sənətinin incisi və milli qürurun rəmzidir. Onun əzəməti və tarixi, Azərbaycan xalqının keçmişi ilə bu günü arasında körpü yaradır, gələcək nəsillərə isə ölkəmizin dövlətçilik ənənələrinin qorunub saxlanıldığını xatırladır.
Ən çox verilən suallar
1. Hökumət Evi harada yerləşir?
Hökumət Evi Bakı şəhərinin mərkəzində, Azadlıq meydanının sahilində yerləşir.
2. Hökumət Evi nə vaxt tikilib?
Binanın tikintisinə 1936-cı ildə başlanmış və 1952-ci ildə tamamlanmışdır.
3. Hökumət Evini hansı memarlar layihələndirib?
Layihənin müəllifləri məşhur sovet memarları Lev Rudnev və Vladimir Munts olmuşdur.
4. Hökumət Evində hansı dövlət qurumları yerləşir?
Burada Mədəniyyət Nazirliyi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Dövlət Satınalmaları Agentliyi və Əqli Mülkiyyət Agentliyi fəaliyyət göstərir.
5. Hökumət Evində Vətəndaşların Qəbulu Mərkəzi nə vaxt fəaliyyətə başlayıb?
2022-ci ilin iyul ayından etibarən fəaliyyət göstərir.
6. Hökumət Evinin memarlıq üslubu hansıdır?
Bina barokko üslubunda inşa olunub, Azərbaycan memarlıq elementləri ilə zənginləşdirilib.
7. Hökumət Evinin qarşısında əvvəl hansı abidə ucaldılmışdı?
1955-ci ildə V.İ. Leninin abidəsi ucaldılmışdı, 1991-ci ildən sonra isə Dövlət Bayrağı ilə əvəz olunub.
8. Hökumət Evi hansı hadisələrin şahidi olub?
20 Yanvar faciəsi zamanı matəm mitinqi, Azərbaycanın müstəqillik dövründə dövlət atributlarının dəyişməsi və digər tarixi hadisələr.
9. Hökumət Evinin neçə mərtəbəsi var?
Bina 10 mərtəbəlidir.
10. Hökumət Evinin yerləşdiyi ərazi hansı memarlıq baxımından əhəmiyyətlidir?
Azadlıq meydanı ətrafı Bakı şəhərinin inzibati, mədəni və tarixi mərkəzidir.
