Azərbaycanın böyük şəhərlərində, xüsusilə də Bakı, Sumqayıt, Gəncə kimi iqtisadi aktivliyi yüksək olan ərazilərdə icarə obyektlərə tələbat ildən-ilə artır. Bu obyektlər ofislər, ticarət sahələri, anbarlar, istehsal sahələri, tibb məntəqələri və bir çox digər kommersiya məqsədli obyektlərdən ibarətdir. Şəhər həyatının sürətlənməsi, bizneslərin çoxalması, xidmət sahələrinin genişlənməsi və əhalinin ticarətə olan marağı bazarda müxtəlif ölçülü və təyinatlı icarə obyektlərə marağı artırır. Xüsusilə paytaxt Bakıda, həmçinin Sumqayıt və Elmlər, Nərimanov kimi mərkəzi ərazilərdə icarə obyektlərinin çeşidi və qiyməti müxtəlifdir. Hər bir sahibkar, iş adamı və ya yeni biznesə başlamaq istəyən fərd üçün düzgün icarə obyektini tapmaq, qiymət və şərait baxımından sərfəli variant seçmək çox mühüm məsələdir. Azərbaycanda icarə obyektlərinin bazarı geniş, dinamik və daim dəyişən bir sektordur.Bu sektor daima inkişaf etməkdədir.
İcarə Obyektlər
İcarə obyekt dedikdə, hər hansı bir fiziki və ya hüquqi şəxsə müəyyən müddətə istifadə etmək üçün verilən, lakin mülkiyyət hüququ ötürülməyən daşınmaz əmlak başa düşülür. Obyektlər müxtəlif kateqoriyalara bölünür:
- Ticarət obyektləri (mağazalar, butiklər, alış-veriş mərkəzləri, supermarketlər)
- Ofis obyektləri (biznes mərkəzlərində və ya ayrıca binalarda yerləşən ofis otaqları)
- İstehsalat obyektləri (kiçik zavod, sex və emalatxanalar)
- Anbar sahələri (logistika üçün nəzərdə tutulan iri və ya orta həcmli sahələr)
- Tibb və təhsil müəssisələri (klinika, stomatologiya, məktəb və tədris mərkəzləri)
- Digər obyektlər (aptek, avtoservis, kafe-restoran, gözəllik salonu və s.)
Hər bir obyektin təyinatı və yerləşdiyi ərazi, həmçinin sahəsi və təchizatı icarə qiymətinə ciddi təsir edir.
Bakıda İcarə Obyektləri
Bakı şəhəri Azərbaycanın iqtisadi, mədəni və sosial cəhətdən ən dinamik nöqtəsi kimi kommersiya obyektlərinin icarəsi üzrə ən çox tələbatın olduğu məkandır. Şəhərin müxtəlif ərazilərində obyektlərin tipləri və qiymətləri fərqli olur. Mərkəzi ərazilərdə yerləşən ofis və ticarət obyektlərinin icarə qiymətləri periferiyalara nisbətən daha yüksəkdir.
- Nərimanov – Paytaxtın biznes həyatı üçün ən populyar ərazilərindən biridir. Burada əsasən ofis tipli obyektlər, klinikalar, tibb müəssisələri, butiklər üçün ideal sahələr mövcuddur. Nərimanovda icarə obyektləri müasir və yeni təmirli olur. Bu ərazidə icarə qiymətləri aylıq 800-5000 manat arasında dəyişə bilər.
- Elmlər Akademiyası – Elmlər metro stansiyasına yaxınlıq bu zonada yerləşən obyektləri daha əlçatan edir. Burada əsasən xidmət sahələri və ictimai iaşə obyektləri geniş yayılıb. Obyektlərin aylıq icarəsi 600-3500 manat arasında dəyişir.
- Nəsimi, Yasamal, Səbail, Xətai – Bu ərazilər şəhər mərkəzinə yaxınlığı və əhalinin sıxlığı ilə seçilir. Obyektlərin təyinatından asılı olaraq qiymətlər 1000 manatdan başlayıb, 10 000 manata qədər arta bilər.
- Qarayev, Əhmədli, Yeni Yasamal, Binəqədi – Şəhər mərkəzindən nisbətən uzaqda yerləşən bu ərazilərdə əsasən orta ölçülü, daha əlverişli qiymətə obyektlər icarəyə verilir.
Sumqayıt və Digər Şəhərlərdə İcarə Obyektləri
Son illərdə Sumqayıt şəhərində də icarə obyektləri bazarında canlanma müşahidə olunur. Sənaye və ticarət potensialı artan şəhərdə yeni ofislər, mağazalar, xidmət obyektləri üçün icarə sahələrinə maraq böyüyür.
Sumqayıtda icarə obyektlərinin əsas hissəsi mərkəz və ətraf mikrorayonlarda yerləşir. Ticarət və xidmət sahəsinə yönəlik obyektlərin aylıq icarə qiymətləri əsasən 400-2000 manat aralığında dəyişir. Ofis tipli obyektlər, əsasən şəhər mərkəzində, xidmət və kiçik bizneslər üçün isə periferiyalarda əlverişli yerlər seçilir. Əhalinin sıxlığı və sənaye parklarının mövcudluğu səbəbilə anbar, sex, logistika və istehsalat obyektləri də aktiv şəkildə icarəyə təklif olunur.
Gəncə, Mingəçevir, Şirvan və digər iri şəhərlərdə də son illərdə ticarət mərkəzləri və yeni xidmət obyektləri üçün icarə yerlərinə ehtiyac artır. Ancaq burada qiymətlər və obyekt seçimi Bakıya nisbətən daha sərfəlidir.
İcarə Obyektlərinin Qiymətinə Təsir Edən Amillər
İcarə obyektinin qiyməti bir çox faktordan asılıdır və bəzən bu amillər bir neçə dəfə qiymət fərqinə səbəb ola bilər:
- Ərazi və infrastruktur – Obyektin yerləşdiyi ərazi, yaxınlıqda metro, avtobus dayanacağı, yol infrastrukturu və insanların sıxlığı qiymətə birbaşa təsir göstərir.
- Sahə və təyinat – Obyektin kvadratmetri, bölmə sayı və hansı məqsəd üçün uyğun olması qiymət intervalını müəyyənləşdirir.
- Təmir və vəziyyət -Yeni təmirli, əşyaları olan və ya tam təchiz edilmiş obyektlər daha baha olur.
- Binanın statusu – Ya yeni tikili, ya da köhnə tikili olması, binanın təhlükəsizlik və texniki təminatı önəmlidir.
- Əlavə xidmətlər və kommunal imkanlar – Lift, generator, havalandırma, müşahidə kameraları və s. kimi əlavə üstünlüklər qiymətə təsir edən vacib faktorlardır.
- Rəqabət və mövsümi dəyişikliklər – Xüsusən yay və ya qış aylarında bəzi obyektlərə maraq dəyişir və bu da qiymətləri tənzimləyir.
Effektiv Yollar və Tövsiyələr
Azərbaycanda icarə obyektləri axtararkən bir neçə əsas kanaldan istifadə edilir:
- Daşınmaz əmlak saytları – Ən geniş yayılmış üsuldur. Sahibkarlar və vasitəçilər obyektlərin şəkilləri, ətraflı təsviri və qiymətləri ilə elanlar yerləşdirir.
- Əmlak agentlikləri – Xüsusi agentliklər fərdi ehtiyaclara uyğun variantlar təklif edir, müqavilə və hüquqi tərəfi də öz üzərlərinə götürürlər.
- Sosial şəbəkələr və qruplar – Facebook, Telegram kimi platformalarda ticarət obyektləri və ofislər üçün xüsusi qruplar var.
- Şəxsi əlaqələr və tövsiyələr – Bəzən biznes mühitində şəxsi tanışlıqlar və tövsiyələr sayəsində daha sərfəli və etibarlı variantlar tapmaq mümkündür.
İcarə Obyektləri Axtarmaq
Hazırda icarə obyektləri axtarışı ən çox internet resursları, sosial media platformaları, əmlak agentlikləri və tanışlıq vasitəsilə həyata keçirilir. Ənənəvi üsullar qəzet və elan lövhələrindən tutmuş, müasir dövrdə populyar olan onlayn əmlak platformalarına qədər fərqli axtarış imkanları mövcuddur. Ən effektiv variant, əlbəttə, internet üzərindən elan saytlarına baxmaqdır. Çünki burada fotoşəkillərlə, sahə ölçüsü, qiyməti, yerləşdiyi ünvan, obyektin təmir səviyyəsi, təyinatı və digər vacib məlumatlarla tanış olmaq mümkündür.
Bundan başqa, əmlak agentlikləri və vasitəçilər vasitəsilə də rahatlıqla icarə obyektləri tapmaq olar. Ancaq bu zaman əlavə xidmət haqqı nəzərə alınmalı və müqavilə şərtləri diqqətlə oxunmalıdır. Bəzi hallarda uzunmüddətli icarə müqavilələri üçün hüquqi məsləhətlər almaq da tövsiyə olunur.
İcarə Müqavilələri və Hüquqi Məsələlər
İcarə obyektinin seçilməsində və müqavilənin bağlanmasında hüquqi məsələlərə ciddi yanaşmaq vacibdir. İcarə müqaviləsi obyektin bütün xüsusiyyətlərini, istifadə şərtlərini, müddəti, ödəniş qaydasını, tərəflərin hüquq və öhdəliklərini əhatə etməlidir. Bu, gələcəkdə hər hansı anlaşılmazlıqların qarşısını almağa imkan verir. Əgər müqavilədə qeyri-müəyyən bəndlər olarsa, icarəçi ya da icarəyə verən tərəf zərər görə bilər. Bu səbəbdən müqavilə bağlanarkən hüquqşünas və ya təcrübəli mütəxəssis məsləhəti almaq məsləhət görülür.
Bəzi hallarda icarə obyektləri yalnız rəsmi müqavilə ilə deyil, qeyri-rəsmi razılaşma əsasında da icarəyə verilir. Lakin belə hallarda icarəçinin hüquqları təmin olunmaya bilər və gələcəkdə müxtəlif risklərlə üzləşmək ehtimalı yüksəlir. Ən yaxşı praktika rəsmi müqavilə və rəsmi ödəniş kanallarından istifadə etməkdir.
İcarə Obyektləri Bazarı və Gələcək Trendlər
Son illərdə Azərbaycanda icarə obyektləri bazarı sürətlə dəyişir və modernləşir. Xüsusilə pandemiya dövrü bir çox bizneslərin işləmə qaydasına təsir etdi, bəzi sahələrdə tələbat azalsa da, logistika, anbar və qida sahələrində icarə obyektlərinə maraq daha da artdı. Onlayn ticarət platformalarının artması ilə logistik və anbar obyektlərinə, yeni açılan xidmət növlərinə maraq yüksəlmişdir.
Eyni zamanda, Bakıda və digər iri şəhərlərdə yeni biznes mərkəzlərinin, ticarət komplekslərinin, coworking məkanlarının açılması icarə bazarında rəqabəti və seçim imkanlarını artırır. Artıq sahibkarlar yalnız ənənəvi ofis və mağaza məkanları deyil, həm də çevik və yenilənə bilən iş mühitləri axtarırlar.
Azərbaycanda, xüsusilə də Bakı, Sumqayıt və digər böyük şəhərlərdə icarə obyektləri bazarı sürətlə inkişaf edir və bu sahədə seçim imkanları getdikcə genişlənir. İqtisadiyyatın dinamik inkişafı, şəhər infrastrukturunun genişlənməsi, yeni ticarət və xidmət sahələrinin açılması nəticəsində kommersiya icarə obyektlərinə tələbat daimi olaraq artmaqdadır. Hər bir sahibkar və ya biznes sahibi öz fəaliyyət sahəsinə, maliyyə imkanlarına və gələcək planlarına uyğun olaraq fərqli növ və təyinatda obyekt seçə bilir. Bu prosesdə ən önəmli məqamlardan biri düzgün obyekt seçmək və icarə müqaviləsinin bütün hüquqi və maliyyə aspektlərini nəzərə almaqdır.Ona görə də, hər bir detal diqqətə alınamalıdır.
Ən Çox Verilən Suallar
İcarə obyektləri, kommersiya fəaliyyəti üçün nəzərdə tutulan və müəyyən müddətə icarəyə verilən məkanlardır. Bura ofislər, mağazalar, anbarlar, restoranlar, gözəllik salonları və digər xidmət sahələri daxildir.
Bakının mərkəzi və prestijli rayonlarında qiymətlər yüksək, Sumqayıt və ətraf ərazilərdə isə nisbətən aşağı olur. Qiymət sahə, təmir vəziyyəti, obyektin təyinatı və yerləşdiyi ərazidən asılıdır.
Ən effektiv üsul internet elan saytları, əmlak agentlikləri və sosial media platformalarıdır. Eyni zamanda, tanışlar və biznes şəbəkəsi vasitəsilə də sərfəli variantlar tapmaq mümkündür.
Müqavilədə obyektin xüsusiyyətləri, istifadə şərtləri, ödəniş qaydası, müddəti və hər iki tərəfin hüquq və öhdəlikləri əks olunmalıdır. Rəsmi və şəffaf müqavilə gələcəkdə problem yaşamamaq üçün vacibdir.
Bəzi hallarda obyekt təmirli şəkildə icarəyə verilir, digər hallarda isə icarəçi özü təmir xərclərini ödəyir. Bu məsələ müqavilədə aydın şəkildə göstərilməlidir.
Əsasən şəxsiyyət vəsiqəsi, hüquqi şəxslər üçün vergi ödəyici sənədləri, obyektin kadastr çıxarışı və mülkiyyət sənədi tələb olunur.
Qısamüddətli icarə adətən tədbir və ya müvəqqəti fəaliyyət üçün olur və qiyməti bir qədər yüksək ola bilər. Uzunmüddətli icarədə isə qiymət sabit və sərfəli olur.
Depozit obyektə zərər vurulmadıqda və müqavilə şərtlərinə əməl edildikdə tam şəkildə qaytarılır. Əks halda, zərərlərin ödənilməsi üçün istifadə edilə bilər.
Bəzi fəaliyyət sahələri (məsələn, aptek, restoran, istehsal) üçün xüsusi icazələr və ya lisenziyalar tələb oluna bilər. Obyektin təyinatına uyğun olaraq əvvəlcədən bu məsələləri dəqiqləşdirmək lazımdır.
Bəli, birbaşa sahibkarla əlaqə quraraq və ya onlayn platformalar vasitəsilə vasitəçi olmadan da obyekt tapmaq mümkündür. Lakin hüquqi risklərin qarşısını almaq üçün rəsmi müqavilə bağlamaq vacibdir.
