Azərbaycan Respublikasında icbari tibbi sığorta son illər ölkənin səhiyyə sistemində ən əhəmiyyətli islahatlardan biri kimi çıxış edir. Cəmiyyətin sosial rifahının qorunması və əhalinin sağlamlığının təmin olunması məqsədilə qəbul edilən icbari tibbi sığorta mexanizmi təkcə tibbi xidmətlərə əlçatanlığı deyil, həm də dövlət səhiyyə siyasətinin şəffaflığını və səmərəliliyini təmin etmək üçün böyük rol oynayır. Səhiyyə sahəsində bərabər imkanların yaradılması, vətəndaşların tibbi xidmətlərə asan çıxışı və maliyyə yükünün azaldılması bu sistemin ən mühüm üstünlüklərindəndir.Bu xidmət sayəsində bir çox insan öz sağlamlığına qovuşub.
İcbari tibbi sığorta nədir?
İcbari tibbi sığorta Azərbaycan Respublikasında dövlət tərəfindən təşkil olunan və vətəndaşların səhiyyə xidmətlərinə bərabər və fasiləsiz çıxışını təmin edən bir sosial təminat sistemidir. Bu mexanizm əhalinin sağlamlığının qorunması, tibbi xidmətlərin əlçatan olması, həmçinin dövlətin səhiyyə sektorunda maliyyə sabitliyinin yaradılması üçün xüsusi rol oynayır. İcbari tibbi sığorta, ən əsas vəzifə olaraq, hər bir vətəndaşa əsas tibbi xidmətlərin pulsuz və keyfiyyətli şəkildə göstərilməsini hədəfləyir. Yəni, vətəndaşlar xəstəxanaya müraciət etdikdə artıq ödəniş etmədən müayinə və müalicə hüququ əldə edirlər. İcbari tibbi sığortanın tətbiqi, həmçinin səhiyyə sektorunda şəffaflığı və rəqabətliliyi artırır, səhiyyə müəssisələri arasında keyfiyyətli xidmət uğrunda mübarizəyə təkan verir.
İcbari tibbi sığorta üzrə Dövlət Agentliyi
İcbari tibbi sığortanın tətbiqi, icrası və davamlı təkmilləşdirilməsi məqsədilə 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi yaradıldı. Bu qurumun əsas missiyası vətəndaşların icbari tibbi sığorta vasitəsilə keyfiyyətli tibbi xidmətlərlə təmin olunmasına nəzarət etmək, sığorta fondunun idarə olunmasını həyata keçirmək, tibbi xidmətlərin göstərilməsi üçün tibb müəssisələri ilə müqavilələr bağlamaq və vətəndaşların hüquqlarının qorunmasını təmin etməkdir. Dövlət Agentliyi, həmçinin tibbi xidmətlərin standartlaşdırılması, tibbi xidmətlərin keyfiyyətinə nəzarət, şikayət və müraciətlərin qəbulu, sığorta paketinin yenilənməsi və tibbi xidmətlərin təkmilləşdirilməsi işlərini də icra edir. Agentlik ictimaiyyət üçün daim açıqdır və vətəndaşların suallarına, təklif və şikayətlərinə operativ şəkildə cavab verir.
İcbari tibbi sığorta sisteminə nələr daxildir?
İcbari tibbi sığorta çərçivəsində əhalinin istifadə edə biləcəyi xidmətlər, əsasən, “Tibbi Sığorta Paketi” deyilən siyahı ilə tənzimlənir. Sığorta paketinə ilkin tibbi yardımdan tutmuş, ixtisaslaşdırılmış tibbi yardıma qədər müxtəlif xidmətlər daxildir. Bura terapevt, pediatr, ginekoloq, stomatoloq, oftalmoloq, LOR, kardioloq və digər ixtisaslaşmış həkimlərin müayinəsi və məsləhəti, laborator və instrumental müayinələr (qan analizi, USM, rentgen və s.), stasionar şəraitdə müalicə, cərrahi əməliyyatlar və ambulator müalicə tədbirləri daxildir. Bundan əlavə, icbari tibbi sığorta sisteminə təcili tibbi yardım xidmətləri, reanimasiya tədbirləri, vaksinasiya, uşaqlar üçün bir sıra xüsusi xidmətlər və zəruri dərman preparatlarının bir hissəsi də daxil edilib.
İcbari tibbi sığorta paketi
İcbari tibbi sığorta paketi hər bir sığortalı vətəndaşa təqdim olunan xidmətlər toplusudur. Azərbaycan Respublikasında qəbul edilən İTS paketi əsas və əlavə xidmətlərə bölünür. Əsas xidmətlərə aşağıdakılar aiddir:
- Ailə həkimi və sahə həkimi xidmətləri
- Laborator analizlər və diaqnostika
- Terapevtik və cərrahi müdaxilələr
- Doğum və ginekoloji xidmətlər
- Pediatriya xidmətləri
- Stasionar və ambulator müalicə
Əlavə xidmətlər paketinə isə müəyyən şərtlərlə vətəndaşlara göstərilən və ya dövlətin xüsusi qayda ilə tənzimlədiyi tibbi xidmətlər daxildir. Məsələn, bəzi yüksək texnologiyalı əməliyyatlar, bəzi xüsusi dərmanlar, reabilitasiya və uzunmüddətli reanimasiya xidmətləri əlavə xidmət paketi çərçivəsində təqdim olunur. Hər il tibbi sığorta paketi və xidmətlərin siyahısı İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən yenilənir və ictimaiyyətə açıqlanır.
İcbari tibbi sığorta haqqında qanunvericilik
İcbari tibbi sığorta ilə bağlı hüquqi baza Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası, “Tibbi Sığorta haqqında” Qanun və digər normativ aktlarla tənzimlənir. 2016-cı ildən etibarən icbari tibbi sığorta pilot layihə kimi bəzi bölgələrdə tətbiq edilməyə başladı, 2020-ci ildən isə bütün ölkə üzrə mərhələli şəkildə tətbiqinə start verildi. Qanuna əsasən, ölkədə yaşayan hər bir şəxs, habelə ölkə ərazisində daimi və ya müvəqqəti yaşayan əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər də icbari tibbi sığorta sistemindən yararlanmaq hüququ əldə ediblər. Qanunvericilikdə sığorta haqqının ödənilməsi, xidmətlərin göstərilməsi qaydası, şikayət mexanizmləri və vətəndaşların hüquq və vəzifələri konkret və aydın şəkildə göstərilib.
İcbari tibbi sığorta və işə qəbul
Azərbaycan səhiyyə sektorunda icbari tibbi sığortanın tətbiqi həm də yeni iş yerlərinin açılmasına, səhiyyə sistemində peşəkarlığın artmasına səbəb olub. İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi, eləcə də icbari tibbi sığorta çərçivəsində fəaliyyət göstərən tibb müəssisələri mütəmadi olaraq vakansiyalar elan edir. Bu vakansiyalara həkim, tibb bacısı, administrator, mühasib, sığorta mütəxəssisi, IT mütəxəssisi, hüquqşünas və digər ixtisaslar üzrə iş yerləri daxildir. Vakansiyalara müraciət üçün əsas şərt peşəkarlıq, sahəyə dair müvafiq təhsil və təcrübənin olmasıdır. İşə qəbul prosesi şəffaflıq və ədalətlilik prinsipləri əsasında təşkil olunur.
İcbari tibbi sığorta çərçivəsində göz əməliyyatları
İcbari tibbi sığorta ilə əhatə olunan xidmətlər sırasında bəzi oftalmoloji əməliyyatlar da var. Ən çox rast gəlinən və sığorta ilə qarşılanan əməliyyatlardan biri katarakta (göz büllurunun dəyişdirilməsi) əməliyyatıdır. Bundan əlavə, sığorta paketi çərçivəsində bəzi təcili və həyati vacib oftalmoloji əməliyyatlar da mümkündür. Lakin bütün göz əməliyyatları icbari tibbi sığorta paketinə daxil deyil. Hansı əməliyyatların sığorta tərəfindən qarşılandığı hər il Agentlik tərəfindən təsdiq edilən xidmətlər siyahısında göstərilir. Vətəndaşlar bununla bağlı poliklinikaya və ya İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinə müraciət edib dəqiq məlumat əldə edə bilərlər.
İcbari tibbi sığorta üzrə ödəniş mexanizmi
İcbari tibbi sığorta sistemində xidmətlərin əksəriyyəti vətəndaşlar üçün pulsuzdur. Lakin bunun üçün bəzi qaydalara riayət etmək lazımdır. Belə ki, ilkin olaraq vətəndaş qeydiyyatda olduğu tibb məntəqəsinə, ailə həkiminə müraciət etməli, ailə həkimi ehtiyac olarsa vətəndaşı ixtisaslaşmış həkimə və ya stasionar müalicəyə yönləndirir. Əgər vətəndaş tibbi sığorta paketinə daxil olan xidmətlərdən yararlanırsa, əlavə ödəniş tələb olunmur. İcbari tibbi sığortanın maliyyələşməsi əsasən dövlət büdcəsindən və sığorta haqlarından həyata keçirilir. İşləyən vətəndaşlar üçün sığorta haqqı əmək haqqının müəyyən faizidir və işəgötürən tərəfindən ödənilir. Dövlət büdcəsindən maliyyələşənlərə, pensiyaçı və aztəminatlı əhali kateqoriyasına daxil olan şəxslər üçün isə sığorta haqqı dövlət tərəfindən ödənilir.
İcbari tibbi sığorta ilə müayinə və tibbi xidmətlər
Sığorta sisteminin ən mühüm üstünlüklərindən biri də müxtəlif növ müayinələrin və tibbi xidmətlərin sığorta vasitəsilə təmin olunmasıdır. Vətəndaş poliklinikada, ailə həkimində və ya ixtisaslaşmış tibb müəssisəsində geniş çeşiddə laborator və instrumental müayinədən keçə bilər. Buraya qan və sidik analizləri, biokimyəvi analizlər, USM, EKG, rentgen, KT, MRT, ultrasəs müayinələri və s. daxildir. Xüsusi hallarda, sığorta paketi ilə bəzi cərrahi əməliyyatlar, reanimasiya və təcili yardım xidmətləri də təmin edilir. Lakin müəyyən yüksək texnologiyalı, unikal və ya kosmetik məqsədli xidmətlər sığorta paketinə daxil deyil və onlar üçün əlavə ödəniş tələb oluna bilər. Hər hansı müayinə və ya müalicəyə başlamazdan öncə vətəndaş öz sığorta statusunu yoxlaya və xidmətin sığorta paketinə daxil olub-olmadığını dəqiqləşdirə bilər.
İcbari tibbi sığorta üzrə əlaqə və müraciət
Vətəndaşların sual və problemləri ilə bağlı operativ şəkildə məlumat ala bilməsi üçün İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi və aidiyyəti tibb müəssisələri daim əlaqə üçün açıqdır. Ən çox istifadə olunan əlaqə vasitələri rəsmi vebsayt, çağrı mərkəzi (1542), elektron poçt və sosial media hesablarıdır. Vətəndaşlar həm İTS Agentliyinin rəsmi internet səhifəsinə daxil olaraq xidmətlər, ödəniş qaydaları, vakansiyalar, tibbi paketlər və s. haqqında ətraflı məlumat ala, həm də müraciət forması vasitəsilə sual və təkliflərini göndərə bilərlər. Agentliyin çağrı mərkəzi (1542) həftənin bütün günləri fəaliyyət göstərir və operativ qaydada bütün suallara cavab verilir.
İcbari tibbi sığorta və səhiyyə sistemində dəyişikliklər
İcbari tibbi sığortanın ölkə üzrə tətbiqi ilə Azərbaycan səhiyyəsində ciddi dəyişikliklər baş verib. Əvvəllər vətəndaşların tibbi xidmətlərə çıxışı məhdud idisə, indi dövlətin maliyyələşdirdiyi sığorta sayəsində hər kəs bərabər və keyfiyyətli tibbi yardımdan yararlana bilir. Bu, tibb müəssisələrində şəffaflığın artmasına, həkimlərin peşəkarlığının yüksəlməsinə və xidmət səviyyəsinin ümumilikdə yaxşılaşmasına səbəb olub. Vətəndaş məmnuniyyəti səviyyəsi artıb, əhalinin tibbi xidmətlərə inamı yüksəlib, eləcə də ölkədə səhiyyənin inkişafı üçün yeni imkanlar açılıb.
İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi – Əlaqə məlumatları
Rəsmi adı:
İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi
Ünvan:
Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Landau küçəsi 16
Telefon (Çağrı mərkəzi):
1542 (ölkədaxili)
(+994 12) 310 07 70
Elektron poçt:
[email protected]
Rəsmi veb-sayt:
www.its.gov.az
İş saatları:
Bazar ertəsi – Cümə: 09:00 – 18:00
İcbari tibbi sığorta Azərbaycan cəmiyyətinin sağlamlığı üçün mühüm dövlət islahatıdır. Bu sistemin tətbiqi ilə vətəndaşlar tibbi xidmətlərə daha rahat və əlçatan formada çıxış əldə edirlər, səhiyyə sektorunda şəffaflıq və səmərəlilik artır, tibbi xidmətlərin keyfiyyəti yaxşılaşır. Dövlət Agentliyinin və tibb müəssisələrinin birgə fəaliyyəti nəticəsində həm əhali, həm də səhiyyə işçiləri üçün yeni imkanlar yaranıb. Tibbi sığorta paketi hər il yenilənir, vətəndaşların ehtiyaclarına uyğunlaşdırılır və ölkədə sosial rifahın güclənməsinə töhfə verir. Bütün üstünlüklər bəyan edir ki, icbari tibbi sığorta Azərbaycan üçün zəruri və səmərəli bir mexanizmdir.
Ən çox verilən suallar
İcbari tibbi sığorta Azərbaycan Respublikasında daimi və ya müvəqqəti qeydiyyatda olan bütün vətəndaşları, ölkə ərazisində rəsmi yaşayan əcnəbiləri və vətəndaşlığı olmayan şəxsləri əhatə edir. Əlavə olaraq, dövlət tərəfindən xüsusi qaydada müəyyən edilmiş sosial həssas təbəqələr (az təminatlılar, uşaqlar, pensiyaçılar, əlilliyi olan şəxslər və s.) də tam şəkildə bu sistemə daxil edilir və sığorta haqları dövlət tərəfindən ödənilir.
İcbari tibbi sığortadan istifadə üçün xüsusi qeydiyyata ehtiyac yoxdur. Hər bir vətəndaş yaşadığı ərazi üzrə poliklinikada və ya ailə həkimində qeydiyyatda olmalıdır. Tibbi xidmətə müraciət zamanı şəxsiyyət vəsiqəsini təqdim etmək kifayətdir. Sığorta avtomatik olaraq tətbiq edilir və vətəndaşlara verilən tibbi xidmətlər dövlətin sığorta bazası əsasında formalaşır.
Sığorta paketi geniş xidmətlər siyahısını əhatə edir:
-Ambulator və stasionar müayinə və müalicə
-Laborator və instrumental diaqnostik müayinələr
-Cərrahi əməliyyatlar
-Təcili tibbi yardım
-Doğum və ginekoloji xidmətlər
-Reanimasiya və reabilitasiya tədbirləri
-Uşaqlar və yaşlılar üçün əsas tibbi xidmətlər
Sığorta paketinə yalnız bəzi əsas və sosial əhəmiyyətli göz əməliyyatları daxildir. Ən çox rast gəlinən və dövlət tərəfindən qarşılanan əməliyyatlardan biri katarakta (göz büllurunun dəyişdirilməsi) əməliyyatıdır. Hər bir halda əməliyyatın sığorta tərəfindən ödənilib-ödənilmədiyini əvvəlcədən poliklinikadan və ya Dövlət Agentliyinin qaynar xəttindən dəqiqləşdirmək məsləhətdir.
İcbari tibbi sığorta haqqı işləyən şəxslər üçün əmək haqqının müəyyən faizi (hazırda bu rəqəm dövlət tərəfindən müəyyən edilir) şəklində tutulur və işəgötürən tərəfindən köçürülür. Özəl sektorda çalışanlar, sahibkarlar və fərdi sahibkarlar üçün sığorta haqqı onların gəlirlərinə əsaslanaraq hesablanır. İşsiz, pensiyaçı və digər güzəştli kateqoriyalı vətəndaşlar üçün isə bu məbləğ dövlət büdcəsindən ödənilir.
Sığorta paketi çərçivəsində qan analizi, biokimyəvi analizlər, USM, rentgen, MRT və KT kimi müayinələr, həkim konsultasiyaları, ilkin və təkrar baxışlar, profilaktik yoxlanışlar, bəzi vaksinlər və digər vacib laborator-instrumental xidmətlər pulsuz və ya minimal ödənişlə təqdim edilir. Tam siyahı illik yenilənən tibbi sığorta paketində əks olunur.
Əsas həyati vacib dərmanların bir hissəsi dövlət tərəfindən qarşılanır. Hər il sığorta paketinə daxil edilən dərman siyahısı yenilənir və rəsmi qaydada elan olunur. Xəstəxana şəraitində stasionar müalicə zamanı istifadə olunan bəzi dərmanlar və peyvəndlər sığorta hesabına pulsuz verilir.
Bütün sual, təklif və şikayətlər üçün İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin çağrı mərkəzinə (1542), rəsmi internet saytına və ya elektron poçt ünvanına müraciət edə bilərsiniz. Eyni zamanda yaşadığınız bölgədə fəaliyyət göstərən poliklinikalarda da məlumat guşələri mövcuddur və orada operativ cavab almaq mümkündür.
Vətəndaş yaşadığı ərazi üzrə ailə həkiminə müraciət edir, ilkin müayinə və konsultasiya aparılır. Ehtiyac olarsa, ailə həkimi sizi ixtisaslaşmış mütəxəssisə və ya xəstəxanaya göndərir. Sığorta paketinə daxil olan xidmətlər üçün əlavə ödəniş tələb olunmur.
İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyində və sığorta ilə işləyən tibb müəssisələrində müxtəlif vakansiyalar elan edilir. Vakansiyalar əsasən rəsmi vebsaytlar, karyera portalları və dövlət məşğulluq xidməti vasitəsilə elan olunur. Müraciət elektron qaydada və lazımi sənədlərin təqdim olunması ilə həyata keçirilir.
