İçkiyə Görə Cərimə:Qanunlar,Prosedur-ƏN SON 2025

Azərbaycanda yol hərəkəti qaydalarına riayət etmək hər bir sürücünün əsas vəzifələrindən biridir. Sürücülük zamanı təhlükəsizlik yalnız şəxsi məsuliyyət deyil, həm də cəmiyyətin rifahı və insanların sağlamlığı üçün vacib olan bir anlayışdır. Bu təhlükəsizliyin pozulmasına səbəb olan əsas amillərdən biri isə alkoqollu içkilərin təsiri altında avtomobil idarə etməkdir. Alkoqolun təsiri altında nəqliyyat vasitəsi idarə etmək yalnız sürücünün deyil, həm də digər yol hərəkəti iştirakçılarının həyatını təhlükəyə atır. Məhz bu səbəbdən Azərbaycanda içkili vəziyyətdə maşın sürən şəxslərə qarşı ciddi cərimə tədbirləri tətbiq olunur. Hazırda alkoqollu içki qəbul etmiş şəxslərin maşın sürməsi, eləcə də ictimai yerlərdə içkili vəziyyətdə davranış göstərməsi qanunla qadağandır və buna müvafiq olaraq müxtəlif cərimələr və inzibati tədbirlər nəzərdə tutulmuşdur.

İçkiyə görə cərimənin hüquqi əsasları

Azərbaycanda içkiyə görə cərimələr əsasən “Yol Hərəkəti Haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu və İnzibati Xətalar Məcəlləsinə əsaslanır. Bu qanunvericilik aktlarında içkili vəziyyətdə avtomobil idarə etmək, ictimai yerlərdə içkili davranmaq, hətta bəzi hallarda sərxoşluq vəziyyətində ictimai asayişi pozmaq kimi hallar üçün müxtəlif cəza və cərimələr müəyyən olunub. Qanuna əsasən, istənilən sürücüdə qanında alkoqolun müəyyən miqdardan artıq olması, nəqliyyat vasitəsinin idarə edilməsinə icazə verilmir və bu cür hərəkət inzibati və bəzən də cinayət məsuliyyəti yaradır.

İçkili olmaq və içkili sürücü anlayışı

İçkili olmaq, insanın qanında müəyyən həddən artıq alkoqol olması ilə xarakterizə olunur. Azərbaycanda qanunvericiliyə görə, sürücünün qanında 0,3 promil və ya ondan artıq alkoqol müəyyən edilərsə, bu, artıq “içkili sürücü” kimi qiymətləndirilir. Bu göstərici xüsusi texniki vasitələr – alkoqolmetrlər vasitəsilə müəyyən edilir və nəticə protokolla rəsmiləşdirilir. İçkili olmaq təkcə sürücülük zamanı deyil, həm də bəzi ictimai yerlərdə, məsələn, parkda, avtobusda və digər insanların sıx olduğu məkanlarda qəbul olunmuş normalara zidd hesab olunur.

İçkili olaraq avtomobil sürməyin fəsadları

Alkoqollu içkilərin təsiri altında avtomobil idarə etmək insanın reaksiya qabiliyyətini azaldır, diqqətini yayındırır və qəza riskini kəskin şəkildə artırır. Statistik göstəricilərə əsasən, yol-nəqliyyat hadisələrinin əhəmiyyətli hissəsi məhz içkili vəziyyətdə avtomobil idarə edən sürücülər tərəfindən törədilir. Alkoqol qəbul etmiş sürücü ətraf mühitə və yol hərəkəti qaydalarına yetərincə diqqət ayıra bilmir, refleksləri zəifləyir, qərar qəbul etmək qabiliyyəti azalır. Bütün bu amillər qəza ehtimalını artırır və nəticədə ağır faciələrə, hətta ölümə səbəb ola bilər.

İçkili olaraq maşın sürməyə görə cərimələrin miqdarı

Azərbaycanda içkili vəziyyətdə avtomobil idarə etməyə görə cərimələr çox ciddi şəkildə tətbiq olunur. İnzibati Xətalar Məcəlləsinə əsasən, əgər sürücü içkili vəziyyətdə maşın sürərkən tutulursa, ona aşağıdakı cəzalar tətbiq oluna bilər:

• 400 manat miqdarında inzibati cərimə və ya 1 il müddətinə sürücülük hüququndan məhrumetmə.
• Təkrar hallar zamanı və ya sərxoşluq dərəcəsi daha yüksək olduqda 2 ildən 3 ilədək sürücülük hüququndan məhrumetmə və ya daha yüksək cərimələr tətbiq oluna bilər.
• Yol-nəqliyyat hadisəsinə səbəb olarsa, artıq cinayət məsuliyyəti yarana bilər və daha ağır cəzalar – azadlıqdan məhrumetməyə qədər tədbirlər nəzərdə tutula bilər.

Miqdar illərə və qanunvericiliyə əsasən dəyişsə də, son illərdə içkili sürücülərə qarşı tətbiq olunan cərimələr və məhdudiyyətlər xeyli sərtləşdirilib. Azərbaycanda cərimələrin yüksək olması və hüquqi tədbirlərin sərtliyi, cəmiyyətdə bu cür halların minimuma endirilməsi məqsədi daşıyır.

İçki qanunları və ictimai yerlərdə cərimələr

Təkcə nəqliyyat vasitəsi idarə edənlər üçün deyil, ictimai yerlərdə içkili vəziyyətdə davranış göstərən şəxslər üçün də inzibati cəza tədbirləri mövcuddur. Parklarda, ictimai nəqliyyatda və digər kütləvi yerlərdə sərxoş vəziyyətdə asayişi pozan şəxslər 50-100 manat arası cərimə edilə bilər. Bu qaydalar xüsusilə gənclərin və azyaşlıların qorunması, ictimai təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün vacib hesab olunur. İçkiyə görə cərimələr yalnız yol hərəkəti ilə bağlı deyil, həm də cəmiyyətin təhlükəsizliyi və asayişi ilə bağlıdır.

Hüquqi prosedurlar

İçkili vəziyyətdə olan şəxslərin qanunvericiliyə uyğun cəzalandırılması üçün hüquq-mühafizə orqanları müəyyən prosedurlara riayət edir. Belə hallarda şəxs polis əməkdaşı tərəfindən saxlanılır, alkoqol səviyyəsi xüsusi texniki vasitə ilə ölçülür, nəticələr protokollaşdırılır və inzibati tədbirlər görülür. Sürücünün hüquqları qorunur və o, nəticə ilə razı olmadığı halda məhkəməyə müraciət edə bilər. Ancaq fakt təsdiqlənərsə, cərimələr və ya sürücülük hüququndan məhrumetmə tədbiri qüvvəyə minir.

İçkili sürücülük hallarının cəmiyyətə təsiri

Azərbaycanda hər il onlarla yol qəzası içkili sürücülər səbəbindən baş verir. Dövlət Yol Polisi tərəfindən keçirilən reydlər, maarifləndirici tədbirlər və ictimai qınaq cəmiyyətin bu problemlə mübarizəsini gücləndirir. Son illərdə içkili vəziyyətdə maşın sürməyə görə cərimə olunanların sayı artsa da, maarifləndirmə işləri nəticəsində bu halların azalması müşahidə olunur. Cəmiyyətdə bu cür hallara qarşı ictimai qınağın formalaşması, qanunvericiliyin sərtləşdirilməsi və inzibati tədbirlərin tətbiqi insanların məsuliyyət hissini artırır.

Beynəlxalq təcrübə

Dünyanın əksər ölkələrində içkili sürücülərə qarşı sərt cərimələr və cəza tədbirləri tətbiq edilir. Bir çox Avropa ölkəsində içkili vəziyyətdə avtomobil idarə etmək təkcə böyük məbləğdə cərimə ilə deyil, həm də cəmiyyət qarşısında ictimai işlərə cəlb olunmaq, sürücülük hüququndan uzun müddətə məhrum edilmək kimi tədbirlərlə nəticələnir. Azərbaycanda da bu təcrübədən istifadə edilir və qanunvericilik daim təkmilləşdirilir. Bəzi ölkələrdə cərimələr minlərlə avro ilə ölçülür və hətta həbs cəzası tətbiq olunur.

Maarifləndirmə

İçkili vəziyyətdə maşın sürməmək üçün cəmiyyətdə geniş maarifləndirmə işləri aparılır. Dövlət Yol Polisi, ictimai təşkilatlar və media bu sahədə əhalini məlumatlandırır, xəbərdarlıq edir və məsuliyyətli davranışın vacibliyini vurğulayır. Təhlükəsiz yol hərəkəti, insan həyatının qorunması üçün hər kəs üzərinə düşən məsuliyyəti dərk etməlidir. İctimaiyyətin bu məsələdə aktiv iştirakı və maarifləndirici tədbirlər içkili sürücülük hallarının qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır.

İçkili vəziyyətdə avtomobil idarə etmək təkcə fərdi məsuliyyət deyil, həm də cəmiyyətin ümumi təhlükəsizliyi üçün ciddi bir riskdir. Azərbaycanda tətbiq olunan cərimələr və inzibati tədbirlər, insanların bu məsələyə daha həssas yanaşmasına və məsuliyyətli olmasına şərait yaradır. Qanunvericilik daim təkmilləşdirilir və sərtləşdirilir ki, cəmiyyət bu kimi hallardan maksimum qorunsun. İçkili vəziyyətdə maşın sürməmək, həmçinin ictimai yerlərdə səliqəli və nizam-intizamlı davranmaq hər bir vətəndaş üçün vacibdir. Yalnız bu cür yol hərəkətinin təhlükəsizliyi və cəmiyyətin rifahı təmin oluna bilər.

Ən çox verilən suallar