Müasir dövrdə xarici ölkələrdə təhsil almaq, işləmək və ya yaşamaq istəyən hər bir insanın qarşısına çıxan əsas şərtlərdən biri də ingilis dili biliyinin beynəlxalq səviyyədə təsdiqlənməsidir. Bu təsdiq üçün ən geniş yayılmış və etibarlı imtahanlardan biri də IELTS-dir. Azərbaycanda da minlərlə insan hər il IELTS imtahanına hazırlaşır və bu imtahan vasitəsilə öz gələcəklərini qururlar. IELTS – International English Language Testing System (Beynəlxalq İngilis Dili İmtahan Sistemi) – dünyada ən çox tanınan ingilis dili testlərindən biridir.
IELTS nədir?
IELTS (International English Language Testing System) – beynəlxalq səviyyədə ingilis dilində biliklərin yoxlanılması üçün hazırlanmış rəsmi imtahan sistemidir. IELTS imtahanı ilk dəfə 1989-cu ildə tətbiq olunmağa başlanıb və hazırda 140-dan çox ölkədə tanınır. Bu test İngiltərə, Avstraliya, Kanada və Yeni Zelandiya kimi ölkələrin ali məktəbləri, həmçinin çox sayda Amerika universitetləri və işəgötürənlər tərəfindən rəsmi olaraq qəbul edilir.
IELTS imtahanı əsasən iki növə bölünür: Academic (Akademik) və General Training (Ümumi təlim). Akademik modul, xaricdə ali təhsil almaq istəyənlər üçündür. General Training isə əsasən miqrasiya, iş və gündəlik həyat üçün nəzərdə tutulub.
IELTS imtahanının strukturu
IELTS imtahanı dörd əsas bölmədən ibarətdir:
- Listening (Dinləmə)
- Reading (Oxu)
- Writing (Yazı)
- Speaking (Danışıq)
Bu bölmələrin hər biri ingilis dilinin fərqli bacarıqlarını yoxlayır və hər bir hissə 9 ballıq şkala üzrə qiymətləndirilir. Bütün bölmələr üzrə orta nəticə (Overall Band Score) çıxarılır və bu nəticə ən vacib göstəricidir.
Listening (Dinləmə): 30-40 dəqiqə davam edir. İmtahan iştirakçıları dörd hissədən ibarət olan audio yazıları dinləyir və hər birinə aid olan sualları cavablandırırlar. Audio yazılar gündəlik həyat, akademik mühit və sosial situasiyaları əhatə edir.
Reading (Oxu): 60 dəqiqə davam edir. Akademik modulda iştirakçılar daha elmi və analitik mətnləri oxuyur, ümumi modulda isə gündəlik və praktiki mətnlərlə qarşılaşırlar. Burada 40 sual olur və bunlar müxtəlif növ tapşırıqlardır (true/false, uyğunlaşdırma və s.).
Writing (Yazı): 60 dəqiqə davam edir və iki tapşırıqdan ibarətdir. Akademik modulda qrafik, diaqram və ya cədvəl üzrə təhlil yazmaq və bir mövzuda esse yazmaq tələb olunur. General Training modulunda isə rəsmi və ya qeyri-rəsmi məktub və mövzu üzrə esse yazılır.
Speaking (Danışıq): 11-14 dəqiqə davam edir. Bu hissə fərdi şəkildə IELTS müfəttişi ilə keçirilir. Əvvəlcə qısa tanışlıq sualları verilir, sonra müəyyən mövzu üzrə danışmaq tapşırılır, daha sonra isə daha geniş sual-cavab prosesi aparılır.
IELTS imtahanının balları və qiymətləndirilməsi
IELTS imtahanı hər bölmə üzrə 0-dan 9-a qədər balla qiymətləndirilir. Hər bölmədə alınan balların orta qiyməti çıxarılır və bu orta bal – ümumi “band score” – imtahan nəticəniz olur. Azərbaycanda və dünyanın bir çox ölkəsində universitetlər üçün 6.0-7.0 arası nəticə kifayət sayılır. Miqrasiya və iş üçün isə adətən 5.0 və ya 6.0 bal tələb olunur.
Balların izahı:
- 9 bal – Ekspert istifadəçi
- 8 bal – Yaxşı istifadəçi
- 7 bal – Bacarıqlı istifadəçi
- 6 bal – Səriştəli istifadəçi
- 5 bal – Orta istifadəçi
- 4 bal – Məhdud istifadəçi
- 3 bal – Çox məhdud istifadəçi
- 2 bal – İbtidai istifadəçi
- 1 bal – İngilis dilini bilməyən
- 0 bal – Cavab verilməyib
IELTS imtahanının qiymətləri
2025-ci il üçün Azərbaycanda IELTS imtahanının qiyməti adətən 390-420 AZN civarında dəyişir. İmtahan qiyməti ildə bir neçə dəfə dəyişə bilər və fərqli kurs, test mərkəzlərində müəyyən fərqlər ola bilər. IELTS UKVI (Böyük Britaniyada viza və miqrasiya məqsədli) modulu isə standart IELTS-dən bir qədər baha olur.
IELTS imtahanına qeydiyyat onlayn və ya rəsmi test mərkəzlərində aparılır. Azərbaycanda əsasən British Council, IDP və digər təsdiqli test mərkəzləri fəaliyyət göstərir.
IELTS testinin məqsədi və əhəmiyyəti
IELTS yalnız bir dil imtahanı deyil, həm də beynəlxalq təhsil və karyera üçün açar rolunu oynayır. Xaricdə təhsil, miqrasiya, işə qəbul və hətta bəzi daxili şirkətlərdə yüksəliş üçün IELTS balı tələb oluna bilər. IELTS balı 2 il qüvvədə olur və qəbul olunduğunuz universitet və ya təşkilata balınızı göndərə bilərsiniz.
IELTS, digər dil testləri (TOEFL, PTE və s.) ilə müqayisədə daha canlı, real həyat situasiyalarını əhatə edən bir imtahandır və danışıq hissəsinin canlı insana qarşı keçirilməsi IELTS-in əsas fərqləndirici cəhətlərindəndir.
IELTS imtahanına necə hazırlaşmaq olar?
IELTS imtahanına hazırlaşmaq üçün bir neçə əsas yol var:
- Kurslara qatılmaq: Azərbaycanda bir çox dil kursları IELTS hazırlığı üzrə ixtisaslaşıb. Kursda həm materiallar, həm də simulyasiya testləri ilə tanış olmaq mümkündür.
- Fərdi hazırlıq: Öz gücünüzə güvənirsinizsə, müxtəlif IELTS dərsliklərindən, rəsmi materiallardan, internet resurslarından və Youtube dərslərindən istifadə edə bilərsiniz.
- Onlayn platformalar: IELTS hazırlığı üçün xüsusi hazırlanmış tətbiqlər, onlayn sınaq testləri və rəsmi “sample tests”lərdən yararlana bilərsiniz.
Hazırlıq zamanı nəyə diqqət etməli?
- Söz ehtiyatınızı genişləndirin.
- Listening və Speaking üçün xüsusi audio-video materiallardan istifadə edin.
- Yazı nümunələrini oxuyun və ese yazmaq praktikasına üstünlük verin.
- İmtahan strukturu və tapşırıqlara uyğun işləmə vərdişi qazanın.
- Zaman idarəçiliyini yaxşı qurun, çünki IELTS imtahanında vaxt ən vacib faktorlardandır.
IELTS imtahanının üstünlükləri və fərqləri
IELTS imtahanının əsas üstünlüyü beynəlxalq tanınması və canlı danışıq mərhələsinin olmasıdır. Həmçinin, imtahan suallarının real həyatdan götürülməsi, praktiki situasiyalara əsaslanması imtahanı digərlərindən fərqləndirir.
Bundan əlavə, IELTS nəticəniz elektron şəkildə sürətli şəkildə əldə olunur və istədiyiniz universitetə, təşkilata və ya iş yerinə rəsmi göndəriş mümkündür.
IELTS imtahanında uğur üçün məsləhətlər
- Tapşırıqları diqqətlə oxuyun və sualların tələblərinə tam cavab verin.
- Dinləmə zamanı qeyd aparmağa çalışın və diqqəti itirməyin.
- Oxu bölməsində əsas ideyanı, məqalənin strukturunu dərhal dərk etməyə çalışın.
- Yazı tapşırıqlarında plan qurun, giriş, əsas hissə və nəticə strukturuna riayət edin.
- Danışıq zamanı inamlı danışın, fikirlərinizi əsaslandırın və monoloq zamanı vaxtdan düzgün istifadə edin.
IELTS balı və beynəlxalq qəbul
IELTS balı dünyanın 10,000-dən çox universitet və təşkilatında qəbul olunur. Böyük Britaniya, Kanada, Avstraliya, Yeni Zelandiya, ABŞ və Avropanın bir çox ali məktəblərində əsas göstəricidir. Hər universitet və proqram üçün tələb olunan minimal bal fərqli ola bilər – buna görə müraciət etdiyiniz yerin şərtlərini əvvəlcədən araşdırmaq vacibdir.
IELTS imtahanının Azərbaycanda populyarlığı və perspektivləri
Son illərdə Azərbaycanda xaricdə təhsilə və karyera inkişafına artan maraq IELTS-ə olan tələbatı da xeyli artırıb. Hazırda ölkədə onlarla IELTS hazırlıq kursu, yüzlərlə təcrübəli müəllim və dəstək platformaları fəaliyyət göstərir. Həmçinin, imtahan nəticələri ilə dövlət proqramlarına, müxtəlif təqaüdlərə və prestijli universitetlərə qəbul imkanı genişlənib.
IELTS imtahanı hər bir azərbaycanlı üçün beynəlxalq arenada yeni imkanlar deməkdir. Yaxşı bal toplamaq üçün düzgün hazırlıq, güclü motivasiya və sistemli işləmə vacibdir. Bu imtahan yalnız dil səviyyənizi deyil, həm də şəxsi inkişafınızı və məqsədlərinizə çatmaq üçün əzminizi göstərir.
Ən Çox Verilən Suallar
IELTS (International English Language Testing System) – ingilis dili biliyinin beynəlxalq səviyyədə yoxlanılması üçün nəzərdə tutulmuş rəsmi imtahandır. Təhsil, iş və miqrasiya üçün lazımlı dildir.
IELTS imtahanı 4 hissədən ibarətdir: Dinləmə, Oxu, Yazı və Danışıq.
IELTS imtahanının nəticələri 2 il müddətinə keçərli sayılır.
IELTS imtahanını Azərbaycanda əsasən British Council və IDP təşkil edir. Rəsmi test mərkəzlərində keçirilir.
2025-ci il üçün IELTS imtahanının qiyməti Azərbaycanda 390-420 AZN arası dəyişir.
IELTS-ə kurslarda, fərdi şəkildə və onlayn platformalarda hazırlaşmaq mümkündür. Hazırlıqda vaxt bölgüsü, söz ehtiyatı və sınaq testləri vacibdir.
Minimal bal müraciət etdiyiniz universitet və ya proqramdan asılıdır. Əksər hallarda 6.0-7.0 bal kifayət sayılır.
Academic təhsil, General Training isə əsasən iş, gündəlik həyat və miqrasiya məqsədilə seçilir.
Vaxt bölgüsünə riayət etmək, tapşırıqları diqqətlə oxumaq və bütün bölmələrə bərabər hazırlaşmaq önəmlidir.
IELTS nəticələri rəsmi şəkildə elektron və ya poçt vasitəsilə birbaşa universitetə göndərilir.