İkinci Ali Təhsil Almaq : Qaydaları , Sənədlər

İkinci ali təhsil almaq son illərdə Azərbaycanda, eləcə də bütün dünyada getdikcə daha çox insanın üstünlük verdiyi bir akademik və peşəkar inkişaf yoluna çevrilib. Cəmiyyətin dinamik inkişafı, əmək bazarındakı dəyişikliklər, yeni peşələrin və ixtisasların meydana çıxması insanların təhsil ehtiyaclarını dəyişdirir. Bir çox insanlar birinci ali təhsili başa vurduqdan sonra, ya karyerada yüksəlmək, ya da tamamilə yeni bir sahədə peşəkar fəaliyyət göstərmək məqsədilə ikinci ali təhsil almağa qərar verir. Bu addım həm fərdi inkişaf, həm də əmək bazarında rəqabət qabiliyyətinin artırılması baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. İkinci ali təhsil almaq həm şəxsi, həm də ictimai inkişaf üçün vacib bir mərhələ kimi nəzərdən keçirilir və bu sahədə qanunvericilik, qəbul qaydaları, maliyyə imkanları və digər hüquqi aspektlər haqqında dəqiq və ətraflı məlumat hər kəs üçün aktualdır.

İkinci Ali Təhsil Nədir?

İkinci ali təhsil dedikdə, artıq bir ali təhsil pilləsini bitirmiş və müvafiq diplom almış şəxsin, yenidən ali təhsil müəssisəsinə qəbul olaraq başqa bir ixtisas və ya fakültə üzrə bakalavr, magistr, yaxud bəzən həm də doktorantura səviyyəsində təhsil alması nəzərdə tutulur. İkinci ali təhsil almaq istəyənlər arasında həm gənclər, həm də artıq əmək fəaliyyəti ilə məşğul olan orta yaşlı şəxslər üstünlük təşkil edir. Bu addım adətən yeni biliklər əldə etmək, peşəkar sahəni dəyişmək, karyerada daha çevik və rəqabətli olmaq üçün atılır.

İkinci Ali Təhsil Almaq İstəyənlər Üçün Qanunvericilik və Hüquqi Tənzimləmə

Azərbaycanda ikinci ali təhsillə bağlı hüquqi tənzimləmələr “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda, Nazirlər Kabinetinin qərarlarında və Təhsil Nazirliyinin müvafiq təlimatlarında aydın şəkildə göstərilib. Qanunvericilik hər bir vətəndaşa bir neçə dəfə ali təhsil almaq hüququ verir. İkinci ali təhsil yalnız bakalavr səviyyəsi üzrə deyil, həm də magistratura və bəzi hallarda doktorantura pilləsində də həyata keçirilə bilər. İkinci ali təhsil üçün müraciət edənlər əvvəlki ali təhsil haqqında diplomun və diplom əlavəsinin surətini təqdim etməlidir. Dövlət ali məktəblərində və özəl universitetlərdə ikinci ali təhsilin qaydaları bəzən fərqlənir, lakin əsas tələblər və prinsiplər ortaqdır.

İkinci Ali Təhsilə Qəbul Qaydaları

İkinci ali təhsilə qəbul qaydaları, birinci ali təhsil pilləsindən fərqli olaraq, əsasən ali təhsil müəssisələrinin daxili qaydaları və Təhsil Nazirliyinin normativ sənədləri ilə tənzimlənir. Əksər universitetlərdə ikinci ali təhsil üçün tələbələr imtahansız, birbaşa sənəd qəbulu yolu ilə qəbul olunurlar. Lakin bəzi hallarda universitet öz ixtiyarında müsahibə, sınaq və ya xüsusi imtahan da təşkil edə bilər. Əsas qəbul şərtləri aşağıdakılardır:

• Əvvəlki ali təhsilin mövcud olması və diplomun təqdim edilməsi;
• Qəbul olunmaq istənilən ixtisas üzrə yerin mövcudluğu;
• Əksər hallarda təhsil ödənişli əsaslarla təşkil olunur;
• Bəzi dövlət ali məktəblərində sosial müdafiə tədbiri olaraq, ikinci ali təhsil üçün məhdud sayda pulsuz yerlər ola bilər;
• Sənədlərin vaxtında və tam qaydasında təqdim edilməsi.

İkinci Ali Təhsil Forması və Müddəti

İkinci ali təhsil adətən qiyabi, distant və ya axşam (əyani-qiyabi) formada təşkil olunur. Bunun əsas səbəbi odur ki, ikinci ali təhsil alanların əksəriyyəti işləyən şəxslərdir və onlara tam zamanlı əyani təhsildə iştirak etmək çətin olur. Tədris planı və proqramı, əsasən, birinci ali təhsil alanlardan fərqli tərtib edilir və tələbələrə əvvəlki təhsildə öyrəndikləri fənlər üzrə fərqlər nəzərə alınmaqla uyğunlaşdırılmış qısa kurslar təklif olunur. İkinci ali təhsil müddəti, seçilmiş ixtisasdan və universitetin daxili qaydalarından asılı olaraq 2 ildən 3 ilə qədər davam edə bilər. Əgər ixtisaslar arasında fərq azdırsa, təhsil müddəti daha da azala bilər.

İkinci Ali Təhsil üçün Sənədlərin Qəbulu və Tələb Olunan Sənədlər

İkinci ali təhsil almaq üçün aşağıdakı sənədlər əsasən tələb olunur:

• Əvvəlki ali təhsil haqqında diplom və əlavəsinin surəti (əsli də tələb oluna bilər);
• Şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti;
• 3×4 ölçülü fotoşəkil (adətən 4-6 ədəd);
• Tibbi arayış (bəzən);
• Universitetə ərizə (müəyyən formalarda);
• CV və ya tərcümeyi-hal (bəzən);
• Təhsil haqqının ödənildiyini təsdiq edən sənəd (əgər qəbul təsdiqlənib və müqavilə bağlanıbsa).

Bəzi hallarda ali məktəblər əlavə sənədlər də tələb edə bilər. Sənədlərin qəbulu prosesi adətən yay aylarında – iyul-avqustda aparılır.

İkinci Ali Təhsil üzrə Təhsil Haqqı və Maliyyə İmkanları

Azərbaycanda ikinci ali təhsil, əksər hallarda ödənişli əsaslarla həyata keçirilir. Təhsil haqqı ali məktəbdən, seçilən ixtisasdan, təhsil formasından (əyani, qiyabi və s.) asılı olaraq dəyişir. Dövlət universitetlərində ikinci ali təhsilin illik ödənişi təxminən 1500-3500 manat arasında dəyişir. Özəl universitetlərdə və beynəlxalq proqramlarda bu məbləğ daha yüksək ola bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, ikinci ali təhsil üzrə dövlət sifarişi və ya büdcə yerləri çox nadir hallarda mövcuddur və əsasən sosial həssas kateqoriyadan olanlara tətbiq edilir. Bir çox universitetdə tələbələr üçün təhsil haqqını hissə-hissə ödəmək və ya güzəştli kreditlərlə ödənişi həyata keçirmək imkanları da təklif olunur.

İkinci Ali Təhsil və Karyera Perspektivləri

İkinci ali təhsil almaq bir sıra üstünlüklər qazandırır. İlk növbədə, əmək bazarında rəqabət qabiliyyətinin artırılması, daha yaxşı və yüksək maaşlı iş tapmaq, peşəkar fəaliyyət sferasını dəyişmək və ya genişləndirmək imkanı yaranır. Bir çox dövlət və özəl sektor müəssisələri, yeni vakansiyalara seçim zamanı əlavə ali təhsil diplomuna sahib olanlara üstünlük verir. Xüsusən də menecment, hüquq, iqtisadiyyat, informasiya texnologiyaları, təhsil və sosial xidmət sahələrində ikinci ali təhsil müasir dövrdə böyük əhəmiyyət kəsb edir. Eyni zamanda, ikinci ali təhsil fərdin dünyagörüşünün genişlənməsinə, yaradıcı və intellektual potensialının artmasına səbəb olur.

İkinci Ali Təhsil Almaq üçün Motivasiya və Ən Yaxşı Seçimlər

İkinci ali təhsil almaq istəyənlərin əsas motivasiyası arasında şəxsi inkişaf, yeni sahəyə maraq, əmək bazarının tələbləri və karyera yüksəlişi ön plana çıxır. Seçim zamanı aşağıdakı meyarlara diqqət yetirmək vacibdir:

• Seçilən ixtisasın və peşənin gələcək perspektivi və əmək bazarındakı tələbi;
• Təhsil müddəti və formasının şəxsi həyat tərzinə və iş qrafikinə uyğunluğu;
• Universitetin nüfuzu və tədris keyfiyyəti;
• Təhsil haqqı və maliyyə imkanları;
• Tədris proqramının məzmunu və praktiki məşğələlərin mövcudluğu.

Hazırda Bakıda və Azərbaycanın digər böyük şəhərlərində bir çox dövlət və özəl ali məktəblər ikinci ali təhsil proqramları təqdim edir. Bəzi hallarda, xarici ölkələrin ali məktəbləri də distant və ya onlayn formada ikinci ali təhsil almaq imkanları yaradır.

İkinci Ali Təhsil və Əmək Qanunvericiliyi

Azərbaycan Respublikasının əmək və təhsil qanunvericiliyinə əsasən, hər bir vətəndaş istənilən sayda ali təhsil ala bilər və buna heç bir məhdudiyyət qoyulmur. Dövlət müəssisələrində işləyən və ya xüsusi kateqoriyadan olan şəxslər bəzən əlavə güzəştlərdən istifadə edə bilirlər. İkinci ali təhsil üzrə oxuyanlar iş yerində bəzi hallarda ödənişli və ya ödənişsiz təhsil məzuniyyəti də əldə edə bilərlər. Ali təhsil müəssisələri isə bu sahədə öz daxili qaydalarına uyğun olaraq qəbul və təhsil prosesini tənzimləyir.

İkinci Ali Təhsilin Mənəvi və Sosial Əhəmiyyəti

İkinci ali təhsil təkcə fərdi karyera üçün deyil, bütövlükdə cəmiyyət üçün də böyük əhəmiyyətə malikdir. Daha çox bilikli, peşəkar, çevik və müasir dünyaya uyğunlaşan vətəndaşların formalaşmasına xidmət edir. Həmçinin, müxtəlif sahələrdə çalışan insanların bir-biri ilə təcrübə mübadiləsi aparması, yeni ideyaların və innovasiyaların cəmiyyətə gətirilməsi də məhz ikinci ali təhsilin verdiyi imkanlardandır. Bu, ölkənin ümumi inkişafına, təhsil sisteminin təkmilləşməsinə və innovativ potensialın yüksəlməsinə dəstək verir.

İkinci ali təhsil almaq Azərbaycanda bilik və bacarıqlarını genişləndirmək, yeni sahələrdə peşəkar fəaliyyətə başlamaq və ya karyera yüksəlişinə nail olmaq istəyən insanlar üçün geniş imkanlar açır. Müasir əmək bazarında, yeni tələblər fonunda əlavə ali təhsil diplomu çox zaman fərqləndirici və rəqabət üstünlüyü yaradan əsas faktora çevrilir. Qanunvericilik baxımından heç bir məhdudiyyət olmadığından, hər kəs öz maraq və ehtiyacına uyğun olaraq təhsil proqramı seçə, həyatının istənilən mərhələsində yeni biliklər və ixtisas əldə edə bilər. İkinci ali təhsil həm fərdi inkişaf, həm də ölkənin ümumi intellektual potensialının artması baxımından dəyərli bir yoldur.

Ən Çox Verilən Suallar