İksim Dərmanı (İxim): Tərkibi, Müalicəvi Xüsusiyyətləri

İksim dərmanı, antibiotik qrupuna daxil olan, təsirli və müasir bir müalicə vasitəsi kimi qəbul edilir. Bu dərmanın əsas fəal maddəsi sefalosporin qrupundan olan sefiksimdir. Sefiksim, xüsusilə bakteriyalara qarşı yüksək təsirə malik olmaqla yanaşı, geniş spektrli fəaliyyət göstərir və bir çox infeksion xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir. Dərmanın əsas üstünlüklərindən biri odur ki, o, bədəndə tez sorulur və qısa müddətdə yüksək konsentrasiyaya çatır. İksim, adətən, tabletlər və ya suspenziya şəklində apteklərdə satılır və həkim göstərişi ilə istifadə edilir. Tərkibində laktoza, natrium və bəzi əlavə maddələr ola bilər, bu səbəbdən allergiyası və ya xüsusi həssaslığı olan şəxslər istifadə zamanı diqqətli olmalıdırlar. Dərmanın effektivliyi, onun tərkibinin farmakoloji cəhətdən balanslı olmasında və orqanizmdə bioloji əlçatanlığının yüksək olmasında gizlənir. Sefiksimin təsir mexanizmi bakteriyaların hüceyrə divarının sintezini pozmaqla onların məhvinə səbəb olur və bu, infeksiyaların yayılmasının qarşısını alır.

İksim Dərmanının İstifadə Sahələri və Tibbi Tətbiqi

İksim dərmanı, bir çox bakterial infeksiyaların müalicəsində geniş tətbiq sahəsinə malikdir. Ən çox istifadə olunduğu hallara sidik yolları infeksiyaları, tənəffüs yolları infeksiyaları (xüsusilə angina, bronxit, faringit, sinüzit), qulaq infeksiyaları (otit) və bəzi dəri infeksiyaları daxildir. Bundan əlavə, İksim, bəzi cinsi yolla keçən xəstəliklərin müalicəsində də effektivliyini sübut edib. Uşaqlarda və böyüklərdə istifadə edilə bilər, lakin uşaqlara verildikdə dozanın və istifadə müddətinin həkim tərəfindən dəqiq təyin olunması vacibdir. Xroniki xəstəliyi və ya böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə xüsusi ehtiyat tədbirləri görülməlidir. Müalicə kursunun vaxtından əvvəl kəsilməsi, bakteriyaların davamlılığının yaranmasına səbəb ola bilər və bu, gələcəkdə müalicə zamanı dərmanın təsirinin azalmasına yol aça bilər. İksim dərmanını həkim məsləhəti olmadan qəbul etmək, yan təsirlərə və ya digər dərmanlarla qarşılıqlı təsirlərə səbəb ola bilər. Tibbi göstərişlərə riayət etmək, effektiv və təhlükəsiz müalicənin əsas şərtidir.

Reklam

İksim Dərmanının Qəbul Qaydaları və Dozalaması

İksim, əsasən gündə bir və ya iki dəfə olmaqla, həkimin təyin etdiyi dozada qəbul edilir. Tabletlər su ilə birbaşa udulmalı, suspenziya isə əvvəlcə yaxşıca çalxalanmalı və xüsusi ölçü qaşığı ilə verilməlidir. Uşaqlarda və böyüklərdə dozanın hesablanması xəstənin çəkisi, yaşı, infeksiyanın növü və ağırlıq dərəcəsinə əsaslanır. Dərman yeməkdən əvvəl və ya sonra qəbul edilə bilər, lakin bəzi hallarda yeməkdən sonra qəbul edilməsi mədə narahatlığını azalda bilər. Əgər dozanın buraxılması baş veribsə, dərhal xatırlanan kimi qəbul edilməli, lakin ikiqat doza vermək olmaz. Müalicə kursunu həkim təyin etdiyi kimi tamamlamaq çox vacibdir, çünki vaxtından əvvəl dayandırıldıqda infeksiya tam sağalmaya bilər və bakteriyalar dərmana qarşı davamlı ola bilər. Hər hansı əlavə dərman və ya qida əlavəsi qəbul edirsinizsə, mütləq həkimi məlumatlandırmaq lazımdır. Dozanın artırılması və ya azaldılması yalnız həkimin qərarı ilə mümkündür.

İksim Dərmanının Yan Təsirləri və Əks Göstərişləri

İksim dərmanı, əksər hallarda yaxşı tolere olunur və ciddi yan təsirlər nadir hallarda müşahidə olunur. Bununla belə, bəzi xəstələrdə allergik reaksiyalar, dəri səpgiləri, qaşınma, ürəkbulanma, qusma, qarın ağrısı, ishal və baş ağrısı kimi yan təsirlər ola bilər. Bəzən, xüsusilə uzunmüddətli və ya yüksək dozalarda istifadə edildikdə, qaraciyər və böyrək funksiyalarında müvəqqəti dəyişikliklər yaranması mümkündür. Dərmanın əsas əks göstərişləri arasında sefiksimə və ya digər sefalosporin qrupundan olan antibiotiklərə qarşı həssaslığın olmasıdır. Hamilə və süd verən qadınlar, ciddi qaraciyər və ya böyrək xəstəlikləri olanlar İksim qəbul etməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşməlidir. Dərmanla bağlı hər hansı bir yan təsir və ya gözlənilməz reaksiya hiss edildikdə, dərhal tibbi yardıma müraciət etmək lazımdır. Allergik reaksiya və ya şok əlamətləri ortaya çıxarsa, dərman dayandırılmalı və təcili tibbi müdaxilə göstərilməlidir.

İksim Dərmanının Qiyməti və Əldə Edilməsi

Azərbaycan apteklərində İksim dərmanı fərqli dozaj və qablaşdırma formalarında satılır. Qiymət, preparatın dozası, tablet və ya suspenziya olması, istehsalçı şirkət və aptekdən asılı olaraq dəyişir. Hal-hazırda İksim 400 mq tablet formasının qiyməti təxminən 15-25 manat arasında dəyişir. Uşaq üçün nəzərdə tutulan 100 mq/5ml suspenziya isə orta hesabla 12-18 manat arasında satılır. Bu qiymətlər bazarda olan rəqabət, idxal xərcləri, ticarət əlavələri və apteklər arası fərqlər səbəbilə dəyişə bilər. Dərman yalnız resept əsasında verilir və internet üzərindən qeyri-qanuni şəkildə satışı qadağandır. Orijinal və təsdiqli məhsul almaq üçün yalnız lisenziyalı və tanınmış apteklərdən istifadə etmək tövsiyə edilir. Qiymət və mövcudluq barədə daha dəqiq məlumat üçün yerli apteklərlə əlaqə saxlamaq məsləhət görülür. Əlavə olaraq, bəzi sığorta proqramları və ya sosial yardım layihələri çərçivəsində dərman ödənişsiz və ya güzəştli qiymətlərlə təmin oluna bilər.

Reklam

İksim Dərmanının Saxlanma Qaydaları və İstifadə Müddəti

İksim dərmanının effektivliyinin və təhlükəsizliyinin təmin olunması üçün düzgün saxlanma qaydalarına riayət etmək vacibdir. Dərman, quru və sərin yerdə, birbaşa günəş şüasından uzaq, uşaqların əli çatmayan yerdə saxlanılmalıdır. Suspenziya formasında olan dərman açıldıqdan sonra adətən 14 gün ərzində istifadə olunmalıdır, daha sonra isə atılmalıdır. Tabletlər isə qapalı qabda, otaq temperaturunda saxlanılır və son istifadə müddətinə mütləq diqqət yetirilməlidir. İstifadə müddəti bitmiş və ya xarici görünüşü dəyişmiş dərmanlardan istifadə etmək qadağandır, belə hallarda dərman məhv edilməli, heç bir halda digər şəxslərə verilməməlidir. Saxlama qaydalarına əməl olunmaması dərmanın təsir gücünün azalmasına, hətta zərərli nəticələrə səbəb ola bilər. Apteklərdən alınan bütün dərmanların istifadə qaydası və saxlanma şərtləri qutusunda və ya əlavə broşurada ətraflı qeyd olunur.

İksim Dərmanının Farmakokinetikası və Farmakodinamikası

İksim dərmanının (sefiksim) farmakokinetik və farmakodinamik xüsusiyyətləri onun kliniki təsir gücünü və istifadə rahatlığını müəyyənləşdirən ən vacib amillərdən biridir. Sefiksim üçün xarakterik olan bu xüsusiyyətlər, dərmanın orqanizmdə necə hərəkət etdiyini, necə təsir göstərdiyini və bədəndən necə xaric olduğunu tam şəkildə izah edir.

Farmakokinetikası baxımından, İksim ağızdan qəbul edildikdə tez və yetərli səviyyədə sorulur. Dərman mədə-bağırsaq traktından qana keçdikdən sonra maksimal konsentrasiyaya təxminən 4 saat ərzində çatır. Sefiksim yeməkdən sonra qəbul edildikdə sorulma dərəcəsində bir qədər azalma ola bilər, lakin bu klinik baxımdan ciddi fərq yaratmır. Dərmanın bioəldəolunması orta hesabla 40-50% təşkil edir. İksim bədəndə zülallara təxminən 65%-ə qədər bağlanır. Orqanizmdə dəyişilməmiş halda əsasən böyrəklər vasitəsilə sidiklə xaric olunur, kiçik bir hissəsi isə öd vasitəsilə atılır. Onun yarımparçalanma müddəti (half-life) orta hesabla 3-4 saatdır, böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə bu müddət uzana bilər. Sefiksimin böyrəklərlə xaric olunması, renal funksiyalarda pozğunluq olan xəstələrdə doza tənzimlənməsini zəruri edir.

Farmakodinamikası isə sefiksimin bakterisid (bakteriyaları öldürən) təsiri ilə xarakterizə olunur. Dərmanın təsir mexanizmi bakteriyaların hüceyrə divarının sintezini bloklamaqdan ibarətdir. Sefiksim, əsasən, gram-mənfi və bəzi gram-müsbət bakteriyalara qarşı yüksək aktivlik göstərir. O, xüsusilə Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae kimi patogenlərə qarşı təsirlidir. Sefiksimin fəaliyyəti, beta-laktamaza fermentləri tərəfindən parçalanmasına nisbətən davamlı olması ilə seçilir, bu da onun bir çox antibiotikə davamlı bakteriyalara qarşı effektivliyini artırır. İksim adətən bakteriyaların sürətlə artdığı dövrdə maksimum təsir göstərir və rezistentlik riski azdır, lakin həddindən artıq və ya düzgün olmayan istifadədə davamlı bakteriya formalarının yaranma riski mövcuddur.

İksim dərmanının farmakokinetik və farmakodinamik xüsusiyyətləri, onun effektiv və təhlükəsiz antibiotik kimi istifadəsini təmin edir. Dərmanın düzgün dozada, uyğun müddətdə və həkim nəzarətində qəbulu, həm müalicə nəticələrinin yüksək olmasına, həm də yan təsirlərin və rezistentliyin qarşısının alınmasına şərait yaradır.

İksim Dərmanı ilə Digər Dərmanların Qarşılıqlı Təsiri

İksim dərmanı bəzi digər dərman vasitələri ilə birgə qəbul edildikdə qarşılıqlı təsirə girə bilər. Məsələn, güclü antasid preparatları (mədə turşuluğunu azaldan dərmanlar) İksimin sorulmasını azalda və təsirini zəiflədə bilər. Qan durulaşdırıcı dərmanlar, xüsusilə varfarin və onun analoqları ilə birgə istifadə edildikdə qanaxma riskini artırmaq ehtimalı var. Böyrək funksiyasını pozan dərmanlar, eləcə də bəzi diuretiklər İksimin yan təsir riskini yüksəldə bilər. Hər hansı bir yeni dərman və ya əlavə preparat qəbul etməzdən əvvəl mütləq həkimə məlumat verilməli və onun məsləhəti ilə istifadə edilməlidir. Qarşılıqlı təsirlərin və əlavə fəsadların qarşısını almaq üçün bütün istifadə olunan dərmanlar barədə dəqiq məlumat vermək vacibdir. Bu, müalicənin təhlükəsiz və effektiv olmasına zəmin yaradır.

İksim Dərmanının Uşaqlarda və Böyüklərdə İstifadəsi

İksim uşaqlarda və böyüklərdə infeksiyaların müalicəsində geniş istifadə edilir. Uşaqlar üçün suspenziya forması daha əlverişlidir və yaşa, çəkiyə uyğun fərdi doza təyin edilir. Böyüklərdə isə adətən tablet və ya kapsul forması təyin olunur. Uşaqlarda istifadə zamanı valideynlər dozanın düzgün verilməsinə, dərmanın vaxtında və tam miqdarda qəbul edilməsinə diqqət yetirməlidir. Həkimin təyin etdiyi müalicə kursu bitənə qədər dərmanın istifadəsinə davam etmək vacibdir. Xüsusilə 6 aydan kiçik uşaqlarda və yaşlılarda dozaj çox diqqətlə seçilməlidir. İmmunitet sistemi zəif olan uşaqlar və ya xroniki xəstəliyi olan şəxslərdə İksim istifadəsi yalnız həkim nəzarətində mümkündür. Müalicə zamanı və sonrasında hər hansı əlavə simptom və ya narahatlıq yaranarsa, mütləq həkimə müraciət edilməlidir.