İQNORM Müraciəti: Sertifikatlaşdırma, Standartlara Uyğunluq 

Müasir dövrdə keyfiyyətə, təhlükəsizliyə və şəffaflığa olan tələblər ildən-ilə artır. İstehsal və xidmət sahəsində çalışan hər bir müəssisə və sahibkar üçün rəsmi sertifikatlaşdırma və məhsullarının milli və beynəlxalq standartlara uyğunluğu artıq lüks deyil, zərurətdir. Azərbaycanda bu prosesin rəsmi icraçısı, İQNORM (İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Standardlaşdırma və Sertifikatlaşdırma üzrə Dövlət Agentliyi), istehsalçı, idxalçı və xidmət təminatçıları üçün mühüm funksiyanı icra edir.

İQNORM-un Fəaliyyəti və Hüquqi Əsaslar

İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Standardlaşdırma və Sertifikatlaşdırma üzrə Dövlət Agentliyi ölkədə sertifikatlaşdırma, standartlaşdırma, metrologiya və uyğunluğun qiymətləndirilməsi sistemini tənzimləyən əsas dövlət orqanıdır. Agentliyin fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının qanunları, Nazirlər Kabinetinin qərarları və müvafiq normativ-hüquqi aktlarla tənzimlənir.

İQNORM-un əsas vəzifələri bunlardır:

• Məhsul, proses və xidmətlərin uyğunluğunun qiymətləndirilməsi və sertifikatlaşdırılması;
• Dövlət standartlarının tətbiqi və beynəlxalq standartlara uyğunluğun təmin olunması;
• Metrologiya, yəni ölçmə vasitələrinin düzgünlüyünün və etibarlılığının yoxlanılması;
• Akkreditasiya və laboratoriyaların təsdiqi;
• İstehlakçı hüquqlarının qorunması və bazarda təhlükəsiz məhsulların dövriyyəsinə nəzarət.

Bütün bu istiqamətlərdə İQNORM-un əsas funksiyası həm dövlət, həm də istehlakçı maraqlarını qorumaq, istehsalçı və ixracatçı üçün isə beynəlxalq bazara çıxışı asanlaşdırmaqdır.

İQNORM Müraciətinin Məqsədi və Kimlər Üçündür?

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən istənilən müəssisə və fərdi sahibkar (o cümlədən, idxalçılar, yerli istehsalçılar və xidmət sahibləri) istehsal etdiyi məhsul və xidmətlərin rəsmi olaraq standartlara uyğunluğunu təsdiqlətmək üçün bu quruma müraciət edə bilər. İQNORM müraciətinin əsas məqsədi məhsulun, prosesin və ya xidmətin Azərbaycan və beynəlxalq standartlara tam uyğunluğunu sənədləşdirmək, alıcı və tərəfdaş qarşısında etibar qazanmaqdır.

Aşağıdakı hallar üzrə müraciət zəruridir:

• İstehsal və satış üçün rəsmi icazə, sertifikat və ya uyğunluq nişanı tələb olunduqda;
• İdxal və ixrac əməliyyatlarında məhsulun keyfiyyəti və təhlükəsizliyinin sübutu üçün;
• Dövlət satınalmalarında iştirak üçün;
• Müəyyən xidmət növləri üzrə lisenziya və ya icazə alarkən.

Müraciət Proseduru və Addımlar

İQNORM müraciət prosesi əsasən aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir:

Hazırlıq mərhələsi

Müraciətçi əvvəlcə məhsulun və ya xidmətin hansı standart üzrə sertifikatlaşdırılmalı olduğunu müəyyən etməlidir. Bu, Azərbaycan Dövlət Standartları (AZS), ISO, GOST və ya digər beynəlxalq standartlar ola bilər. Bəzən bir məhsul üçün bir neçə standart uyğunluq tələbi olur.

Sənədlərin hazırlanması

Müraciət üçün adətən aşağıdakı sənədlər tələb olunur:

• Müraciət ərizəsi (forması İQNORM-un rəsmi saytında və ya ofisində təqdim olunur);
• Təsisçi sənədləri (VÖEN, reyestr çıxarışı, nizamnamə və s.);
• Məhsulun və ya xidmətin texniki təsviri və ya spesifikasiyası;
• Laborator analizlərin nəticələri və ya sınaq protokolları (əgər tələb olunursa);
• İstehsal və ya xidmətin keyfiyyət idarəetmə sistemi barədə məlumat (məsələn, ISO 9001 və s.);
• Qablaşdırma və etiket nümunələri, lazım olduqda.

Rəsmi müraciətin verilməsi

Hazır sənədlər və müraciət forması İQNORM-un elektron portalı vasitəsilə və ya birbaşa ofisə təqdim olunur. Elektron müraciət sürətli və şəffaf idarəetmə, status izləmə imkanı, onlayn ödəniş və operativ nəticə almaq baxımından ən rahat yoldur.

Ekspertiza və laborator sınaqlar

Qurum tərəfindən müraciət, təqdim olunan sənədlər və nümunələr ilkin yoxlamadan keçir. Tələb olunduqda məhsulun nümunəsi müvafiq akkreditə olunmuş laboratoriyaya yönləndirilir və burada fiziki, kimyəvi, mikrobioloji və digər müvafiq sınaqlar aparılır. Bütün nəticələr rəsmi protokolla təsdiqlənir və müraciət edənə təqdim olunur.

Qiymətləndirmə və qərar

Laborator sınaqlar və sənəd yoxlaması uğurla keçərsə, İQNORM tərəfindən məhsulun, prosesin və ya xidmətin standartlara tam uyğunluğunu təsdiqləyən sertifikat verilir. Əks halda, aşkar edilmiş uyğunsuzluqlar və aradan qaldırılmalı olan çatışmazlıqlar barədə rəsmi bildiriş göndərilir.

Sertifikatın verilməsi və hüquqi status

Uyğunluq sertifikatı adətən 1 ildən 3 ilədək müddətə verilir və bu müddət ərzində məhsul və ya xidmətin bazarda qanuni dövriyyəsinə, satışına, ixracına və reklamına heç bir maneə olmur. Sertifikatın etibarlılığı müddəti bitdikdə, yenidən sertifikatlaşdırma üçün eyni prosedurdan keçmək lazımdır.

İQNORM Müraciətinin Üstünlükləri və Zəruriliyi

Rəsmi sertifikatlaşdırma və standartlara uyğunluq bir sıra üstünlüklər verir:

• Bazar etibarı: İstehsalçı və satıcı üçün alıcı, tərəfdaş və dövlət orqanları qarşısında etibarlı imic formalaşır;
• İdxal və ixrac rahatlığı: Beynəlxalq bazara çıxış, gömrük və digər dövlət orqanları ilə prosedurlar asanlaşır;
• Keyfiyyətə nəzarət: Sertifikat və laborator sınaqlar məhsulun və xidmətin təhlükəsizliyini və keyfiyyətini təsdiqləyir;
• Dövlət satınalmalarında iştirak: Rəsmi sertifikat dövlət sifarişlərinin əldə edilməsində üstünlük yaradır;
• Risklərin və şikayətlərin azalması: Standartlara tam uyğunluq istehlakçıların etirazlarının və məhsulun geri çağırılma riskinin minimuma endirilməsinə kömək edir.

Elektron Portal və Rəqəmsal İmkanlar

Rəqəmsal dövrün imkanlarından istifadə edərək, İQNORM müraciətləri üçün xüsusi elektron portal yaradılıb. Burada müraciətçi qeydiyyatdan keçərək elektron sənədləri yükləyə, ödəniş edə, status izləyə və nəticələri onlayn əldə edə bilər. Bu, xüsusilə regionlarda və böyük həcmli istehsalçılar üçün əhəmiyyətli rahatlıqdır.

Elektron portalda istifadəçi interfeysi çox sadə və funksionaldır: müraciət forması doldurulur, sənədlər əlavə olunur, ödəniş (POS-terminal, bank kartı və s.) icra olunur və prosesin gedişi real vaxtda izlənir. Müraciətlə bağlı hər hansı sual yaranarsa, onlayn konsultasiya və dəstək xidməti mövcuddur.

Praktiki Tövsiyələr və Real Təcrübə

İQNORM müraciətində ən vacib məsələlərdən biri sənədlərin düzgün hazırlanması və məhsulun real xüsusiyyətlərinin texniki sənədlərlə tam uyğunluğudur. Bəzi hallarda istehsalçılar sertifikatlaşdırmaya qeyri-ciddi yanaşır, nəticədə laborator sınaqlarda problemlər ortaya çıxır və proses uzanır. Buna görə də, sınaq və ekspertiza mərhələsinə qədər məhsulun keyfiyyəti, təhlükəsizliyi və qablaşdırılması ciddi şəkildə yoxlanmalı, lazım gələrsə, öncədən özəl laboratoriyalarda ilkin testlər aparılmalıdır.

Bundan əlavə, etiket, qablaşdırma və sənədlərin Azərbaycan Respublikasının rəsmi dilində və müvafiq qanuni tələblərə tam uyğun tərtib olunması vacibdir. Bir sıra beynəlxalq məhsullarda, xüsusən idxal zamanı bu, xüsusi nəzarət altındadır.

Qurumun əməkdaşları ilə mütəmadi və açıq dialoq, sorğu və cavablar, lazımi təlimatların vaxtında alınması müraciətin sürətli və problemsiz icrasına zəmin yaradır. Əgər müraciət onlayn qaydada həyata keçirilirsə, status və məlumatları daim yeniləmək, elektron məktubları izləmək də tövsiyə olunur.

İQNORM Sertifikatlarının Növləri

Sertifikatlaşdırma prosesi məhsulun və ya xidmətin tipindən və istifadəsindən asılı olaraq fərqli formalarda həyata keçirilir. Ən çox rast gəlinən sertifikat növləri bunlardır:

• Uyğunluq sertifikatı: Məhsulun konkret standartlara uyğun olduğunu təsdiqləyir.
• Kvalifikasiyalı sınaq protokolu: Məhsulun konkret parametrlər üzrə test nəticələrini göstərir.
• Menecment sistemi sertifikatları: Məsələn, ISO 9001 (keyfiyyət), ISO 22000 (qida təhlükəsizliyi) və s.
• İdxal üçün sertifikat: Xarici məhsulların yerli bazarda satışı üçün zəruri sənəddir.
• İxrac üçün sertifikat: Xarici bazara çıxarılan məhsullar üçün tələb olunur.

Qanuni Tələblər və İdarəetmənin Şəffaflığı

İQNORM fəaliyyətini Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma haqqında Qanuna, Sertifikatlaşdırma haqqında Qanuna, həmçinin digər normativ-hüquqi aktlara əsaslanaraq aparır. Bütün müraciətlərə şəffaflıq, bərabər hüquqluluq və obyektivlik prinsipləri tətbiq edilir.

Qurumda istənilən proses və ya qərarla bağlı şikayət və təklif bildirmək mümkündür. Bu həm telefon, həm elektron poçt, həm də rəsmi sayt vasitəsilə aparılır.

Müraciətin Uğurla Keçməsi Üçün Nələrə Diqqət Etmək Lazımdır?

• Dəqiq və dolğun sənədlər toplamaq;
• Standart və tələbləri əvvəldən öyrənmək;
• Məhsulun texniki xüsusiyyətlərini laborator sınaqlarla təsdiqləmək;
• Etiket və qablaşdırmanı qanuna uyğunlaşdırmaq;
• Müraciət prosesinin gedişini onlayn izləmək və vaxtında əlavə məlumatları təqdim etmək;
• Ekspertlərin rəyini və təkliflərini nəzərə almaq.

Sonda qeyd etmək lazımdır ki, standartlara uyğunluq və sertifikatlaşdırma bugünkü bazarda uğurun əsas şərtidir. Rəsmi müraciət prosesi ilk baxışda mürəkkəb və vaxt aparıcı görünə bilər, lakin düzgün yanaşma, vaxtında hazırlıq və İQNORM-un şəffaf prosedurları sayəsində bu proses asan, səmərəli və uğurlu nəticələnir. İstehsalçı və xidmət təminatçıları üçün İQNORM sertifikatı yalnız dövlətin tələbi deyil, həm də keyfiyyət, etibar və rəqabət qabiliyyətinin simvoludur. Məhsulunuzun yolunu genişləndirmək və qanuni, etibarlı bazarda möhkəmlənmək üçün bu mərhələni keçmək mütləqdir.

Ən Çox Verilən Suallar