Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi dövlətin iqtisadi siyasətini müəyyən edən, icra edən və bu istiqamətdə geniş səlahiyyətlərə malik olan aparıcı qurumlardan biridir. Nazirlik, ölkədə iqtisadi inkişafı təmin edən, investisiya axınını tənzimləyən, biznes mühitinin yaxşılaşmasına dəstək olan və sosial-iqtisadi problemlərin həllinə yönəlmiş fəaliyyətləri ilə daim ön plandadır. Həm yerli, həm də xarici iqtisadi aktorlarla əlaqələr quraraq Azərbaycan iqtisadiyyatının dayanıqlı inkişafını təmin etmək nazirliyin əsas missiyalarındandır. Nazirlik, yeni iqtisadi islahatların hazırlanması və reallaşdırılması, innovativ texnologiyaların tətbiqi, regionların inkişafı və sosial rifahın yaxşılaşdırılması kimi sahələrdə də dövlət siyasətinin aparıcı icraçısıdır. Müasir iqtisadi idarəetmədə Nazirlik həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə Azərbaycanın maraqlarını qoruyan, ölkəni qlobal iqtisadi əlaqələr sisteminə uğurla inteqrasiya edən əsas təsisat hesab olunur.
İqtisadiyyat Nazirliyinin tarixi və inkişaf mərhələləri
İqtisadiyyat Nazirliyinin formalaşması uzun bir tarixi prosesin nəticəsidir. Hələ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918-1920-ci illər) iqtisadi sahənin idarə olunmasına böyük önəm verilmiş və o vaxtkı Ticarət və Sənaye Nazirliyi kimi strukturlar fəaliyyət göstərmişdir. Sovet İttifaqı dövründə isə iqtisadi idarəetmə müxtəlif komitələr və nazirliklər vasitəsilə aparılıb, Azərbaycan SSR-də iqtisadi fəaliyyətlərin tənzimlənməsi bir neçə ayrı-ayrı sahələrə bölünüb. Müstəqillik əldə edildikdən sonra ölkədə iqtisadi idarəetmə yeni mərhələyə qədəm qoydu. 2001-ci ildə bir neçə dövlət qurumunun birləşdirilməsi nəticəsində İqtisadi İnkişaf Nazirliyi yaradıldı və sonrakı illərdə struktur və funksiyalar baxımından təkmilləşdirildi. 2013-cü ildən nazirlik İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi adını aldı, 2016-cı ildən isə İqtisadiyyat Nazirliyi kimi fəaliyyətini davam etdirir. 2019-cu ildə təsdiq edilmiş yeni struktur isə müasir tələblərə uyğun idarəetmə modelini formalaşdırdı. Bu uzunmüddətli inkişaf Nazirliyin funksional imkanlarını daha da artırdı və dövlətin iqtisadi siyasətini uğurla həyata keçirmək üçün etibarlı zəmin yaratdı.
İqtisadiyyat Nazirliyinin əsas funksiyaları və vəzifələri
Nazirlik ölkənin iqtisadi inkişafı, sosial rifahın yüksəldilməsi və sahibkarlıq mühitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə bir sıra vacib funksiyaları icra edir. Bunlara ölkənin sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasının hazırlanması və həyata keçirilməsi, davamlı və inklüziv iqtisadi artımın təmin olunması, milli iqtisadi təhlükəsizliyin qorunması, sahibkarlığın və investisiyaların təşviqi, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və innovasiyaların tətbiqi daxildir. Nazirlik eyni zamanda dövlətin iqtisadi maraqlarını qoruyur, biznes subyektlərinin fəaliyyətini tənzimləyir, şəffaflıq və ədalətli rəqabət mühitinin formalaşmasına dəstək olur. Sahibkarlıq fəaliyyətinə dair dövlət dəstəyi proqramları hazırlamaq, investisiya layihələrinin koordinasiyasını təmin etmək, regional və beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlıqda fəal iştirak etmək də Nazirliyin əsas vəzifələri sırasındadır. Bu funksiyalar vasitəsilə nazirlik ölkənin iqtisadi artımını və sabitliyini qorumaq üçün fasiləsiz çalışır.
Nazirliyin strukturu və idarəetmə mexanizmi
İqtisadiyyat Nazirliyi müasir idarəetmə standartlarına cavab verən çoxpilləli və çevik struktur quruluşuna malikdir. Nazirliyin mərkəzi aparatından əlavə, ona tabe olan Dövlət Vergi Xidməti, Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti, regional iqtisadi idarələr, ərazi və yerli qurumlar, xarici ölkələrdə ticarət nümayəndəlikləri və digər bölmələr Nazirliyin səlahiyyətlərinin icrasına kömək edir. Mərkəzi aparat Nazirliyin əsas idarəetmə və koordinasiya orqanıdır. Dövlət Vergi Xidməti ölkədə vergi siyasətinin icrasına, Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti isə əmlak münasibətlərinin tənzimlənməsinə cavabdehdir. Xarici ticarət nümayəndəlikləri isə Azərbaycanın ixrac və investisiya maraqlarının beynəlxalq səviyyədə qorunmasına xidmət edir. Strukturun çevik və müasir olması Nazirliyin dinamik iqtisadi proseslərə tez uyğunlaşmasına, dövlətin qarşıya qoyduğu məqsədlərin uğurla reallaşmasına imkan verir.
Nazirliyin tabeliyində fəaliyyət göstərən qurumlar
İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeçiliyində bir neçə mühüm və funksional qurum fəaliyyət göstərir. Bunlara Azərbaycan Biznesinin İnkişafı Fondu, İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi, Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyi (KOBİA), Azərbaycan Respublikasının İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Agentliyi (AZPROMO) və İqtisadi Elmi Tədqiqat İnstitutu daxildir. Bu qurumlar müxtəlif sahələr üzrə sahibkarlığın, investisiya mühitinin və iqtisadi elmi tədqiqatların inkişafına yönəlmiş fəaliyyətlər göstərir. Biznesin İnkişafı Fondu sahibkarlara dəstək verir, kredit və məsləhət xidmətləri göstərir, İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi isə sənaye parkları və xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması ilə məşğul olur. KOBİA kiçik və orta sahibkarlığın inkişafını stimullaşdırır, AZPROMO Azərbaycanın ixrac potensialının artırılması və ölkəyə investisiya cəlbi ilə bağlı fəaliyyətləri koordinasiya edir. İqtisadi Elmi Tədqiqat İnstitutu isə analitik və tədqiqat işləri aparır. Hər bir qurumun fəaliyyəti Nazirliyin ümumi iqtisadi siyasətinə, ölkənin davamlı inkişafına mühüm töhfə verir.
Dövlət proqramları və iqtisadi islahatlar
İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən irəli sürülən və reallaşdırılan dövlət proqramları ölkənin hərtərəfli və dayanıqlı inkişafına xidmət edir. Ən mühüm proqramlardan biri “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2019-2023-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”dır. Bu proqramın icrası nəticəsində regionlarda yeni iş yerlərinin açılması, infrastrukturun yaxşılaşdırılması, kənd və şəhər ərazilərində həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi, sənaye potensialının artırılması və müasir iqtisadi mexanizmlərin tətbiqi təmin olunub. Proqramlar, eyni zamanda, sahibkarlığın inkişafı üçün əlverişli mühitin yaradılmasını, xarici investisiyaların cəlb edilməsini, əhalinin rifahının yüksəldilməsini və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsini prioritet kimi müəyyən edir. Nazirliyin islahat proqramları həmçinin rəqəmsallaşma, innovativ texnologiyaların tətbiqi, şəffaflığın artırılması və dövlət xidmətlərinin sadələşdirilməsi istiqamətində də əhəmiyyətli nəticələr verir.
Nazirliyin fəaliyyətində şəffaflıq və ictimaiyyətlə əlaqə
Müasir dövrdə dövlət idarəetməsinin səmərəli və şəffaf şəkildə aparılması böyük əhəmiyyət kəsb edir. İqtisadiyyat Nazirliyi ictimaiyyətin məlumatlandırılması və vətəndaşların müraciətlərinə operativ cavab verilməsi istiqamətində müasir texnologiyalardan və informasiya vasitələrindən geniş istifadə edir. Nazirliyin rəsmi internet səhifəsi və sosial şəbəkə hesabları vasitəsilə ictimaiyyətə açıq şəkildə məlumatlar çatdırılır, yeni islahatlar, proqramlar və qanunvericilikdəki dəyişikliklər barədə vaxtında və dolğun informasiya verilir. Nazirliklə əlaqə saxlamaq üçün bir neçə üsul mövcuddur: ofis ünvanı, telefon nömrələri, rəsmi email ünvanı və çağrı mərkəzi xidmət göstərir. Bu isə dövlət-vətəndaş münasibətlərinin şəffaf, səmərəli və etibarlı şəkildə qurulmasına xidmət edir.
Əlaqə vasitələri:
- Ünvan: AZ1029, Bakı şəhəri, Nizami rayonu, Heydər Əliyev prospekti, 155
- Telefon: +994123102800
- Çağrı mərkəzi: 195-1
- E-mail: [email protected]
İqtisadiyyat Nazirliyinin Azərbaycanda iqtisadi inkişafdakı rolu
Azərbaycan iqtisadiyyatının sürətli və davamlı inkişafı bilavasitə İqtisadiyyat Nazirliyinin düzgün və məqsədyönlü fəaliyyətinin nəticəsidir. Nazirlik iqtisadiyyatın liberallaşdırılması, sahibkarlığın təşviqi, sərmayə mühitinin yaxşılaşdırılması və dövlət proqramlarının icrası ilə ölkənin iqtisadi bazasının möhkəmləndirilməsinə şərait yaradır. Eyni zamanda, nazirlik beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi, yerli məhsulların xarici bazarlara çıxarılması və Azərbaycanın dünya iqtisadi sistemində layiqli yer tutması üçün mühüm tədbirlər həyata keçirir. Nazirlik tərəfindən həyata keçirilən islahatlar və proqramlar sosial rifahın yüksəldilməsinə, işsizliyin azaldılmasına və regionların inkişafına əhəmiyyətli təsir göstərir. Bu baxımdan, İqtisadiyyat Nazirliyi Azərbaycan cəmiyyətində iqtisadi sabitliyin, davamlı inkişafın və sosial təminatın qarantı rolunda çıxış edir.
Ən çox verilən suallar
1. İqtisadiyyat Nazirliyinin əsas funksiyaları hansılardır?
İqtisadiyyat Nazirliyi ölkənin iqtisadi siyasətinin hazırlanması və reallaşdırılması, iqtisadi artımın təmin edilməsi, sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi, investisiyaların təşviqi, dövlətin iqtisadi maraqlarının qorunması və yeni islahatların hazırlanması kimi geniş səlahiyyətlərə malikdir. Nazirlik, həmçinin iqtisadi təhlükəsizliyi təmin edir, biznes mühitinin şəffaf və rəqabətli olmasına şərait yaradır.
2. Nazirliyin strukturuna hansı orqanlar daxildir?
Nazirliyin strukturuna mərkəzi aparat, Dövlət Vergi Xidməti, Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti, regional və ərazi qurumları, xaricdəki ticarət nümayəndəlikləri və digər əlaqəli bölmələr daxildir. Hər bir orqan iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin idarə edilməsində özünəməxsus rol oynayır və Nazirliyin ümumi strategiyasının icrasına dəstək verir.
3. İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən əsas dövlət proqramları hansılardır?
Nazirlik tərəfindən “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2019-2023-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” və bir sıra digər proqramlar icra olunur. Bu proqramlar regionlarda infrastrukturun inkişafı, yeni iş yerlərinin yaradılması, sahibkarlıq və sənayenin gücləndirilməsi, əhalinin sosial rifahının artırılması məqsədi daşıyır.
4. Nazirliklə necə əlaqə saxlamaq olar?
Nazirliklə əlaqə üçün rəsmi ünvana müraciət edə, elektron poçt vasitəsilə suallarınızı göndərə və ya çağrı mərkəzinə zəng edə bilərsiniz. Əlavə olaraq, Nazirliyin rəsmi saytında da ətraflı məlumat və müraciət üçün bölmələr mövcuddur.
5. Nazirliyin tabeliyində hansı əsas qurumlar fəaliyyət göstərir?
Nazirliyin tabeliyində Azərbaycan Biznesinin İnkişafı Fondu, İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi, Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyi (KOBİA), AZPROMO və İqtisadi Elmi Tədqiqat İnstitutu kimi önəmli qurumlar var. Bu qurumlar ölkədə sahibkarlığın, investisiyaların və iqtisadi tədqiqatların inkişafına dəstək verir, iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində irəliləyişə nail olunmasına çalışır.
